Ordynacja podatkowa

Ordynacja podatkowa - ustawa uchwalona dnia 29 sierpnia 1997, która reguluje kwestie związane z polski prawem podatkowym, postępowaniem podatkowym, organami podatkowymi oraz prawo karne skarbowe.

"Ustawa normuje:

• zobowiązania podatkowe,
• informacje podatkowe;
• postępowanie podatkowe, kontrolę podatkową i czynności sprawdzające;
• tajemnicę skarbową"

TL;DR

Ordynacja podatkowa to ustawa regulująca kwestie związane z polskim prawem podatkowym i postępowaniem podatkowym. Składa się z dziewięciu działów, które m.in. definiują obowiązki podatkowe, zobowiązania podatkowe, organy podatkowe, postępowanie podatkowe, kontrolę podatkową i tajemnicę skarbową. Ordynacja podatkowa jest często nowelizowana i dostosowywana do przepisów unijnych. Jest również ważnym źródłem prawa podatkowego w Polsce.

Podział

Dział I - Przepisy ogólne

W tej części Ordynacji podatkowej znajdziemy przepisy ogólne takie jak: co ustawa normuje, do czego się ją stosuje oraz słownik. Do najważniejszych pojęć można zaliczyć: obowiązek podatkowy, zobowiązanie podatkowe, podatnik, płatnik, inkasent. W dziale I są art. 1 - art. 12.

Dział II - Organy podatkowe i ich właściwość

Ten dział ma 3 rozdziały. W pierwszym omawia kto jest organem podatkowym. W rozdziale 1a są interpretowane przepisy prawa podatkowego. Rozdział 2 opisuje właściwość organów podatkowych. Ten dział obejmuje art. 13 - art. 20.

Dział II A - Porozumienia w sprawach ustalenia cen transakcyjnych

W tym dziale poruszane są kwestie porozumienia w sprawach ustalania cen transakcyjnych. Składa się on z art. 20a - art. 20r.

Dział III - Zobowiązania podatkowe

Posiada on rozdziały. Pierwszy wyjaśnia kwestie związane z powstawaniem zobowiązania podatkowego. Kolejny rozdział, czyli drugi skupia się na odpowiedzialności podatnika, płatnika i inkasenta. Rozdział 3 omawia zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych. W rozdziale czwartym znaleźć można terminy płatności. Rozdział piąty omawia natomiast zaległość podatkową. W kolejnym rozdziale, czyli szóstym można przeczytać o odsetkach za zwłokę i opłatach prolongacyjnych. Siódmy rozdział poświęcony jest wygaśnięciu zobowiązań podatkowych, a 7a ulgą w spłacie zobowiązań podatkowych. W rozdziale 8 są interpretowane kwestie przedawnień a w dziewiątym nadpłaty. Następne rozdziały mówią o podpisywaniu deklaracji, korekcie deklaracji, informacji podatkowej, rachunkach, odpowiedzialności solidarnej, prawach i obowiązkach następców prawnych oraz podmiotów przekształconych i odpowiedzialności podatkowej osób trzecich. Cały dział składa się z art. 21 - art. 119.

Dział III A - Przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania

Składa się z rozdziałów, które zajmują się takimi kwestiami jak: klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania, postępowaniu podatkowym w przypadku unikania opodatkowania, Rada do Spraw Unikania Opodatkowania i opinie zabezpieczające. Znajdują się tu art. 119a - art. 119zf.

Dział III B - Przeciwdziałanie wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych

Posiada on rozdziały, które mówią o kwestiach przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń. Znajdują się tu rozdziały o tytułach: przepisy ogólne, analiza rynkowa, blokada rachunku podmiotu kwalifikowanego, kontrola, kary pieniężne. Ten dział obejmuje art. 119zg - art. 119zzk.

Dział IV - Postępowanie podatkowe

W tym dziale znajdziemy postępowanie podatkowe, w rozdziałach takich jak: zasady ogólne, wyłączenie pracownika organu podatkowego oraz organu podatkowego, strona, pełnomocnictwo, załatwianie spraw, doręczenia, wezwania, przywrócenie terminu, wszczęcie postępowania, metryki, protokoły i adnotacje, udostępnienie akt, dowody, rozprawa, zawieszenie postępowania, decyzje, postanowienia, odwołania, zażalenia, wykonanie decyzji, wznowienie postępowania, stwierdzenie nieważności decyzji, uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej, wygaśnięcie decyzji, odpowiedzialność odszkodowawcza, kary porządkowe, koszty postępowania. Dział składa się z art 120 - art. 271.

Dział V - Czynności sprawdzające

W tym dziale można znaleźć opis kwestii czynności sprawdzających, które polegają między innymi na sprawdzeniu terminowości, formalnej poprawności dokumentów, weryfikacji danych i dokumentów przedstawionych przez podatników dokonujących rejestracji podatkowej. Obejmuje on art. 272 - art. 280.

Dział VI - Kontrola podatkowa

W tym dziale wyjaśnione są kwestie kontroli podatkowej prowadzonej u podatników, płatników, inkasentów oraz następców prawnych w celu sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Znajdują się tu art. 281 - art. 292.

Dział VII - Tajemnica skarbowa

W tej części ordynacji podatkowej możemy znaleźć objaśnienie tajemnicy skarbowej. Dział składa się z art. 293 - art. 305.

Dział VIII - Przepisy karne

Tutaj znajdziemy wszystkie przepisy karne dotyczące głównie postępowania karnego, gdy są zatajane informacje lub niezachowana zostanie tajemnica skarbowa. Posiada on art. 305p. - art. 306.

Dział VIII A - Zaświadczenia

Ten dział opisuje sposób wydawania zaświadczeń na żądanie osoby ubiegającej się o nie. Obejmuje on art. 306a - 306n.

Dział IX - Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe

Jest to ostatni dział w ordynacji podatkowej. Składa się on z rozdziałów, które obejmują takie kwestie jak: zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe, przepisy końcowe.

Historia

Ordynacja podatkowa należy do odrębnej gałęzi prawa, czyli do prawa podatkowego. Trzeba jednak sobie uświadomić, że nie zawsze tak było. Zanim prawo podatkowe zostało zaliczone do odrębnej gałęzi prawa podlegało pod prawo finansowe.

Początki systemu podatkowego w Polsce znajdujemy w okresie transformacji gospodarczej, czyli w latach 1991-1994, ponieważ były to czasy wielkich przemian politycznych, społecznych i gospodarczych. Kolejne zmiany w systemie podatkowym spowodowało wstąpienie Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. Przepisy prawa podatkowego musiały zostać dostosowane do rozwiązań unijnych

Ustawy dotyczące podatków są często nowelizowane, dlatego też ogłasza się teksty ujednolicone. Tak też jest z ordynacja podatkową, która ostatnią nowelizację miała w 2018 r. na mocy Obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 marca 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Ordynacja podatkowa

Najważniejszym źródłem prawa podatkowego w Polsce jest Konstytucja RP, która mówi o tym w art. 84 oraz art. 217.

Ordynacja podatkowa — artykuły polecane

Tajemnica bankowa — Vacatio legis — Ochrona danych osobowych — Spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego — Oświadczenia majątkowe — Użytkowanie wieczyste — Prawo upadłościowe — Hipoteka przymusowa — Podatek od czynności cywilnoprawnych

Bibliografia

• Bartosiewicz A., Kubacki R. (2010), Leksykon ordynacji podatkowej 2010, Unimex Oficyna Wydawnicza, Wrocław
• Dowgier R. (red.) (2014), Ordynacja podatkowa. Rozstrzygnięcia organów podatkowych i skarbowych, Temida 2, Białystok
• Etel L. (2015), Ordynacja podatkowa: kierunkowe założenia nowej regulacji, Wydawnictwo Temida 2, Białystok
• Ickiewicz J. (2009), Obciążenia fiskalne przedsiębiorstw, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Kwietko-Bębnowski M. (2016), Ordynacja podatkowa: 426 wyjaśnień i interpretacji, Wolters Kluwer, Warszawa
• Mariański A. (2017), Ordynacja podatkowa 2017: poradnik dla praktykantów, C.H. Beck, Warszawa
• Smoleń P. (red.) (2014), Prawo podatkowe, C.H. Beck, Warszawa
• Sowiński R. (2003), Instytucja oszacowania podstawy opodatkowania na gruncie przepisów ordynacji podatkowej, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 3
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926
• Zając K. (2016), Podatki 2016: z komentarzem Crido Taxand, Wolters Kluwer, Warszawa

Autor: Małgorzata Sołtys

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.