Analiza ekonomiczna

Analiza ekonomiczna to metoda poznawania obiektów oraz zjawisk złożonych poprzez ich podział na proste elementy i zbadanie wszelkich powiązań i zależności występujących pomiędzy tymi elementami. Analiza działalności przedsiębiorstwa (analiza biznesowa) w warunkach gospodarki rynkowej obejmuje

• analiza otoczenia przedsiębiorstwa
• analizę ekonomiczną

TL;DR

Analiza ekonomiczna to metoda badania zjawisk gospodarczych poprzez ich podział na elementy i badanie zależności między nimi. Jest ważnym narzędziem zarządzania i poznawania procesów w gospodarce. Analiza może dotyczyć różnych aspektów przedsiębiorstwa i korzysta z różnych źródeł danych. Celem analizy jest wykrywanie przyczyn zmian oraz podejmowanie decyzji kierowniczych. Istnieją różne rodzaje analizy, a jej prowadzenie powinno spełniać określone zasady.

Charakterystyka analizy ekonomicznej

Analiza ekonomiczna jest metodą badania zjawisk i procesów gospodarczych, która polega na ich podziale na elementy składowe, wykrywaniu związków przyczynowych między tymi elementami oraz identyfikacji przyczyn zmian zachodzących w badanym obiekcie jako całości. Dzięki poznaniu struktury obiektu oraz określeniu wielkości i przyczyn odchyleń stanów rzeczywistych od pożądanych można określić rodzaj i kierunki działań niwelujących odchylenia niekorzystne oraz utrwalających zmiany i tendencje pożądane. Analiza ekonomiczna jest instrumentem służącym do poznania przebiegu i rezultatów procesów zachodzących w gospodarce. Wykorzystuje się ją w bezpośredni sposób w procesie zarządzania, gdzie pełni funkcję spójnika pomiędzy planowaniem a kontrolą.

Metody wykorzystywane w analizie ekonomicznej stanowią dorobek innych dyscyplin naukowych, takich jak statystyka, ekonometria, matematyka. Zawężając to szerokie ujęcie, analiza ekonomiczna jest dyscypliną naukową, trudniącą się wyszukiwaniem i mierzeniem związków, jakie zachodzą między zjawiskami ekonomicznymi oraz wykrywaniem przy pomocy różnych metod badawczych prawidłowości dotyczących zachowania podmiotów gospodarczych i ich reakcji na bodźce płynące z otoczenia.

Obiekt analizy biznesowej

Obiektem analizy ekonomicznej mogą być zjawiska i procesy występujące w gospodarce narodowej, w jej gałęziach, branżach oraz podstawowych ogniwach gospodarki, tj. przedsiębiorstwach. Analiza działalności gospodarczej przedsiębiorstwa, polega na wykrywaniu struktury zjawisk i procesów występujących w jego działalności, ustalaniu ich wewnętrznych i zewnętrznych powiązań, ustalaniu wielkości i przyczyn odchyleń stanów zaobserwowanych od postulowanych, a także na projektowaniu działań korekcyjnych, zmierzających do ekonomicznie racjonalnego ukształtowania stanu zjawisk i przebiegu procesów.

Rola analizy biznesowej

Analizę ekonomiczną można jednocześnie traktować jako:

• instrument zarządzania,
• system metod badawczych,
• proces koordynacji oraz scalania działalności rzeczowej i regulacyjnej przedsiębiorstwa.

Elementy te wiążą się ściśle z wybraną strategią zarządzania przedsiębiorstwem. Strategia powinna być zorientowana na aktywne, niekonwencjonalne i efektywne w dłuższym okresie działania. Jej realizacja wymaga jednak bardzo ścisłego powiązania praktyki z teorią analizy ekonomicznej, która oferuje odpowiednie metody oceny i sposoby praktycznego rozwiązywania problemów.

Materiały źródłowe analizy ekonomicznej

Materiały źródłowe, które wykorzystywane są w analizie ekonomicznej dzielą się na materiały ewidencyjne i pozaewidencyjne.

Materiały ewidencyjne

• Dokumentacja pierwotna lub wtórna, która stanowi podstawę zapisów z urządzeń ewidencyjnych - asygnaty kasowe, raporty dzienne,
• Zapisy dokonane w analitycznych i syntetycznych urządzeniach ewidencyjnych - konta, rejestry,
• Sprawozdawczość oparta na tych zapisach i stanowiącą uogólnienie ich treści.

Materiały pozaewidencyjne

• Dane postulowane - biznesplan,
• Kalkulacje wstępne - kosztorysy, normy kosztów,
• Wyniki poprzednio przeprowadzonych analiz - głównie dotyczące ubiegłego roku
• Materiały z przeprowadzonych kontroli i rewizji,
• Materiały i informacje dotyczące przedsiębiorstw krajowych i zagranicznych, zmian w otoczeniu
• Źródła prawne - zakres prawo gospodarcze

Cel badań analitycznych

Należy zauważyć, że badania analityczne zmierzają do:

• wykrycia i ustalenia przyczyn powodujących zarówno niewykonanie zadań, jak i ich zrealizowanie,
• sporządzenia ilościowej charakterystyki ilustrującej działalność przedsiębiorstwa oraz pozwalającej na ocenę uzyskanych wyników i porównanie ich z wynikami innych przedsiębiorstw,
• określenia przewidywanych wyników na podstawie informacji o stanie czynników produkcji, jakimi dysponuje przedsiębiorstwo, oraz o podstawowych aspektach otoczenia,
• podjęcia decyzji kierowniczych przyczyniających się do efektywniejszego funkcjonowania i rozwoju przedsiębiorstwa.

Podział analizy ekonomicznej

Analiza ekonomiczna obejmuje dwa działy:

• Analizę finansową - zajmuje się głównie wielkościami ekonomicznymi w ujęciu pieniężnym. Obejmuje stan finansowy przedsiębiorstwa ustalany na określony moment - dzień oraz wyniki finansowe przedsiębiorstwa ustalane narastająco za pewien okres - miesiąc, kwartał, rok.
• Analizę-techniczno ekonomiczną zajmuje się badaniem wielkości ekonomicznych w wyrażeniu rzeczowym i osobowym, koncentruje się na ocenie poszczególnych odcinków działalności gospodarczej przedsiębiorstwa, które obejmują organizację oraz zasoby przedsiębiorstwa.

Analiza	Zagadnienia analizy
Finansowa	Wstępna i rozwinięta analiza bilansu Rachunek zysków i strat Rachunek przepływów pieniężnych Źródła przychodów i kierunki ich rozdysponowania Analiza wyniku finansowego i czynników go kształtujących Analiza kondycji finansowej
Techniczno-ekonomiczna	Ilość i asortyment produkcji Metody wytwarzania Wyposażenie techniczne Zaopatrzenie materiałowe Zatrudnienie, płace, wydajność pracy

Rodzaje analizy ekonomicznej

Analizy ekonomiczne w przedsiębiorstwie można podzielić według różnych kryteriów. Do najbardziej istotnych i mających znaczenie z punktu widzenia przedsiębiorstwa zalicza się:

• przeznaczenie analiz,
• czas, którego dotyczą,
• zastosowane metody badawcze,
• szczegółowość opracowania

Kryterium analizy	Rodzaj analizy
Przeznaczenie	Analiza zewnętrzna Analiza wewnętrzna
Czas, którego dotyczy	Analiza retrospektywna Analiza bieżąca Analiza prospektywna
Zastosowane metody badawcze	Analiza funkcjonalna Analiza kompleksowa Analiza decyzyjna
Szczegółowość opracowania	Analiza ogólna Analiza szczegółowa

Zasady prowadzenia analizy ekonomicznej

Wydaje się, że analiza ekonomiczna działalności przedsiębiorstwa powinna spełniać pięć następujących wymagań formalnych i merytorycznych:

• zawierać właściwe oraz obiektywne stwierdzenia i oceny,
• uwzględniać wszystkie rozpoznane elementy determinujące określony stan przedsiębiorstwa lub wybrane zjawisko ekonomiczne,
• opierać się na zweryfikowanych danych liczbowych, po doprowadzeniu ich do porównywalności,
• przedstawiać wyniki badań w sposób zwięzły i zrozumiały,
• zawierać wyniki bliskie momentowi powstania zjawiska i podjęcia decyzji.

Analiza ekonomiczna — artykuły polecane

Planowanie zasobów ludzkich — Metodyka badania potrzeb informacyjnych — Rachunkowość zarządcza — Prognozowanie — Plan finansowy — Prognozowanie przychodów i kosztów — Predykcja — System informacji strategicznej — Badania marketingowe

Bibliografia

• Banasik T. (2013), Financial analysis of economic health - Polish entities case, Wroclaw University of Economics, Wrocław
• Jachna T. (2016), Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa
• Wędzki D. (2015), Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego według polskiego prawa bilansowego, Wolters Kluwer, Warszawa
• Woźniak K. (2005), System informacji menedżerskiej jako instrument zarządzania strategicznego w firmie, praca doktorska, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków