Prawo bankowe: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Dodanie MetaData Description) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 16 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''[[Prawo]] bankowe''' to zbiór przepisów prawnych regulujących strukturę, organizację oraz działalność banków. Prawo bankowe nie posiada jednak jednej ustawy, lecz korzysta z wielu nie tylko związanych z finansami, ale też z takich jak [[kodeks]] cywilny lub [[kodeks spółek handlowych]]. Te dwie są najstarszą częścią prawa bankowego. | '''[[Prawo]] bankowe''' to zbiór przepisów prawnych regulujących strukturę, organizację oraz działalność banków. Prawo bankowe nie posiada jednak jednej ustawy, lecz korzysta z wielu nie tylko związanych z finansami, ale też z takich jak [[kodeks]] cywilny lub [[kodeks spółek handlowych]]. Te dwie są najstarszą częścią prawa bankowego. | ||
| Linia 20: | Linia 4: | ||
Prawo bankowe reguluje strukturę i działalność banków. Składa się z wielu przepisów, w tym kodeksu cywilnego i kodeksu spółek handlowych. Podział prawa bankowego obejmuje prywatne i publiczne prawo bankowe. Ustawa z 1997 roku reguluje większość aspektów prawnych dotyczących banków. Historia prawa bankowego zaczyna się w średniowieczu, a regulacje prawne pojawiły się po Wielkim Kryzysie Gospodarczym. Źródłami prawa bankowego są konstytucja, ustawy i przepisy wykonawcze. | Prawo bankowe reguluje strukturę i działalność banków. Składa się z wielu przepisów, w tym kodeksu cywilnego i kodeksu spółek handlowych. Podział prawa bankowego obejmuje prywatne i publiczne prawo bankowe. Ustawa z 1997 roku reguluje większość aspektów prawnych dotyczących banków. Historia prawa bankowego zaczyna się w średniowieczu, a regulacje prawne pojawiły się po Wielkim Kryzysie Gospodarczym. Źródłami prawa bankowego są konstytucja, ustawy i przepisy wykonawcze. | ||
== Podział == | ==Podział== | ||
Wyróżniamy podział prawa bankowego na dwie grupy. Są nimi: | Wyróżniamy podział prawa bankowego na dwie grupy. Są nimi: | ||
* '''prywatne prawo bankowe''' | * '''prywatne prawo bankowe''' | ||
* '''publiczne prawo bankowe'''. | * '''publiczne prawo bankowe'''. | ||
Prywatne prawo bankowe zajmuje się i reguluje prawnie wszystkie czynności w relacji pomiędzy bankiem, a klientem oraz bankiem i bankiem. Do nich należy między innymi zawieranie umowy kredytu, umowy rachunku bankowego, gwarancji bankowej, tajemnicy bankowej. | Prywatne prawo bankowe zajmuje się i reguluje prawnie wszystkie czynności w relacji pomiędzy bankiem, a klientem oraz bankiem i bankiem. Do nich należy między innymi zawieranie umowy kredytu, umowy rachunku bankowego, gwarancji bankowej, tajemnicy bankowej. | ||
Publiczne prawo bankowe określa zasady tworzenia nowych banków, [[działanie]] banków, [[nadzór]] bankowy, istnienie i funkcję banku centralnego, realizację polityki pieniężnej. | Publiczne prawo bankowe określa zasady tworzenia nowych banków, [[działanie]] banków, [[nadzór]] bankowy, istnienie i funkcję banku centralnego, realizację polityki pieniężnej. | ||
== Ustawa regulująca prawo bankowe == | ==Ustawa regulująca prawo bankowe== | ||
Prawo bankowe reguluje [[ustawa]] z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe. Składa się ona z rozdziałów takich jak: | Prawo bankowe reguluje [[ustawa]] z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe. Składa się ona z rozdziałów takich jak: | ||
* "Przepisy ogólne | * "Przepisy ogólne | ||
* Tworzenie i [[organizacja]] banków oraz oddziałów i przedstawicielstw banków | * Tworzenie i [[organizacja]] banków oraz oddziałów i przedstawicielstw banków | ||
* Podejmowanie i prowadzenie działalności przez banki krajowe na terytorium państwa goszczącego oraz przez instytucje kredytowe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej | * Podejmowanie i prowadzenie działalności przez banki krajowe na terytorium państwa goszczącego oraz przez instytucje kredytowe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej | ||
* Rachunki bankowe | * Rachunki bankowe | ||
* [[Rachunek]] VAT | * [[Rachunek]] VAT | ||
| Linia 49: | Linia 32: | ||
* [[Odpowiedzialność]] cywilna i karna | * [[Odpowiedzialność]] cywilna i karna | ||
* Wskaźniki w zakresie funduszy własnych banków | * Wskaźniki w zakresie funduszy własnych banków | ||
* Przepisy przejściowe, zmiany w przepisach obowiązujących i przepisy | * Przepisy przejściowe, zmiany w przepisach obowiązujących i przepisy końcowe". <ref> Dz.U. 1997 nr 140 poz. 939 </ref> | ||
<google>n</google> | |||
== Historia == | ==Historia== | ||
Od średniowiecza działalność bankierska była uważana za typową działalność gospodarczą. Banki jednak nie miały żadnych specjalnych regulacji prawnych, a zasady funkcjonowania opierały się na prawie cywilnym i handlowym. Brak im było także zewnętrznego nadzoru. Zmieniło się to dopiero w latach 20 i 30. XX w. po Wielkim Kryzysie Gospodarczym. Głównym powodem tych drastycznych zmian była fala bankructw banków poprzedzająca wielki [[Kryzys]] Gospodarczy. Doprowadziła ona do efektu domina, czyli wszystkie podmioty finansowe powiązane z bankami, które ogłosiły [[bankructwo]], zostały pociągnięte do upadłości z powodu problemów finansowych. Po tym incydencie uznano, że działalność banków oraz bezpieczeństwo środków pieniężnych jest istotną kwestią z punktu widzenia makroekonomii. W związku z tym powstały osobne [[normy]] o charakterze inwestycyjno-ochronnym | Od średniowiecza działalność bankierska była uważana za typową działalność gospodarczą. Banki jednak nie miały żadnych specjalnych regulacji prawnych, a zasady funkcjonowania opierały się na prawie cywilnym i handlowym. Brak im było także zewnętrznego nadzoru. Zmieniło się to dopiero w latach 20 i 30. XX w. po Wielkim Kryzysie Gospodarczym. Głównym powodem tych drastycznych zmian była fala bankructw banków poprzedzająca wielki [[Kryzys]] Gospodarczy. Doprowadziła ona do efektu domina, czyli wszystkie podmioty finansowe powiązane z bankami, które ogłosiły [[bankructwo]], zostały pociągnięte do upadłości z powodu problemów finansowych. Po tym incydencie uznano, że działalność banków oraz bezpieczeństwo środków pieniężnych jest istotną kwestią z punktu widzenia makroekonomii. W związku z tym powstały osobne [[normy]] o charakterze inwestycyjno-ochronnym<ref> Góral L., Karlikowska M., Koperkiewicz-Mordel K. (2003), s. 19-21 </ref> | ||
== Źródła Polskiego Prawa Bankowego == | ==Źródła Polskiego Prawa Bankowego== | ||
Źródła polskiego prawa bankowego można podzielić na wiele sposobów w zależności od przyjętego kryterium podziału. Jednym z nich jest podział ze względu na hierarchię źródeł prawa. W tej klasyfikacji można wyróżnić trzy grupy, a mianowicie '''Konstytucję, pozostałe ustawy''' oraz '''przepisy wykonawcze'''. | Źródła polskiego prawa bankowego można podzielić na wiele sposobów w zależności od przyjętego kryterium podziału. Jednym z nich jest podział ze względu na hierarchię źródeł prawa. W tej klasyfikacji można wyróżnić trzy grupy, a mianowicie '''Konstytucję, pozostałe ustawy''' oraz '''przepisy wykonawcze'''. | ||
'''[[Konstytucja]]''' | '''[[Konstytucja]]''' | ||
W Konstytucji RP możemy znaleźć tylko jeden przepis dotyczący prawa bankowego. Jest nim art. 227. Reguluje on kwestie dotyczące Narodowego Banku Polskiego jako banku centralnego. Oprócz prawa emisyjnego i realizowania polityki pieniężnej, Narodowy [[Bank]] Polski dba o [[wartość]] polskiego pieniądza. Możemy wyróżnić organy tej instytucji takie jak: [[Prezes Narodowego Banku Polskiego]], [[Rada Polityki Pieniężnej]] oraz [[Zarząd]] Narodowego Banku Polskiego | W Konstytucji RP możemy znaleźć tylko jeden przepis dotyczący prawa bankowego. Jest nim art. 227. Reguluje on kwestie dotyczące Narodowego Banku Polskiego jako banku centralnego. Oprócz prawa emisyjnego i realizowania polityki pieniężnej, Narodowy [[Bank]] Polski dba o [[wartość]] polskiego pieniądza. Możemy wyróżnić organy tej instytucji takie jak: [[Prezes Narodowego Banku Polskiego]], [[Rada Polityki Pieniężnej]] oraz [[Zarząd]] Narodowego Banku Polskiego<ref>Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483 </ref> | ||
'''Pozostałe ustawy''' | '''Pozostałe ustawy''' | ||
Do ustaw dotyczących bezpośrednio prawa bankowego zaliczamy między innymi: ustawę o Narodowym Banku Polskim, ustawę- Prawo Bankowe, ustawę o listach zastawnych i bankach hipotecznych, ustawę o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, ustawę o funkcjonowaniu banków spółdzielczych i banków je zrzeszających. Trzeba jednak jeszcze wymienić ustawy wchodzące w prawo bankowe, ale nie będące bezpośrednio nim związane. Są nimi ustawy takie jak np. [[Kodeks cywilny]], ustawa- Prawo czekowe, ustawa- [[Prawo wekslowe]], ustawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, ustawa- Prawo dewizowe, ustawa o obligacjach, ustawa o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, Kodeks spółek handlowych | Do ustaw dotyczących bezpośrednio prawa bankowego zaliczamy między innymi: ustawę o Narodowym Banku Polskim, ustawę- Prawo Bankowe, ustawę o listach zastawnych i bankach hipotecznych, ustawę o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, ustawę o funkcjonowaniu banków spółdzielczych i banków je zrzeszających. Trzeba jednak jeszcze wymienić ustawy wchodzące w prawo bankowe, ale nie będące bezpośrednio nim związane. Są nimi ustawy takie jak np. [[Kodeks cywilny]], ustawa - Prawo czekowe, ustawa- [[Prawo wekslowe]], ustawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, ustawa - Prawo dewizowe, ustawa o obligacjach, ustawa o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, Kodeks spółek handlowych<ref> Góral L., Karlikowska M., Koperkiewicz-Mordel K. (2003), s. 23-30 </ref> | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Emisja obligacji]]}} — {{i5link|a=[[Spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa]]}} — {{i5link|a=[[Kasa oszczędnościowa]]}} — {{i5link|a=[[Instytucja finansowa]]}} — {{i5link|a=[[Instytucje finansowe]]}} — {{i5link|a=[[Prawo dewizowe]]}} — {{i5link|a=[[Tajemnica bankowa]]}} — {{i5link|a=[[Organy nadzoru]]}} — {{i5link|a=[[Narodowy Bank Polski]]}} }} | |||
==Przypisy== | |||
<references /> | |||
== Bibliografia == | ==Bibliografia== | ||
* Góral L., Karlikowska M., Koperkiewicz-Mordel K. (2003) ''Polskie prawo bankowe'', | <noautolinks> | ||
* Grudziński Z. (2012) ''Wybrane zagadnienia z prawa bankowego'', Wydawnictwo Poligraf, Brzezia Łąka | * Góral L., Karlikowska M., Koperkiewicz-Mordel K. (2003), ''Polskie prawo bankowe'', LexisNexis, Warszawa | ||
* [ | * Grudziński Z. (2012), ''Wybrane zagadnienia z prawa bankowego'', Wydawnictwo Poligraf, Brzezia Łąka | ||
* Kowulski A. (2013) ''Prawo bankowe: komentarz'', | * ''Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19970780483 Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483] | ||
* Majchrzycka-Guzowska A. ( | * Kowulski A. (2013), ''Prawo bankowe: komentarz'', LexisNexis, Warszawa | ||
* Ofiarski Z. (2017) Prawo bankowe, | * Majchrzycka-Guzowska A. (2016), ''Finanse i prawo finansowe'', LexisNexis, Warszawa | ||
* Ofiarski Z. (2017), ''Prawo bankowe'', Wolters Kluwer, Warszawa | |||
* Smykla B. (2011) | * Smykla B. (2011), ''Prawo bankowe Komentarz'', C.H. Beck, Warszawa | ||
* [ | * ''Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe.'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19971400939 Dz.U. nr 140 poz. 939] | ||
* Zimmerman P. (2012) | * Zimmerman P. (2012), ''Prawo upadłościowe i naprawcze Komentarz'', C.H. Beck, Warszawa | ||
</noautolinks> | |||
{{a| Małgorzata Sołtys}} | {{a| Małgorzata Sołtys}} | ||
[[Kategoria: | [[Kategoria:Regulacje rynków finansowych]] | ||
{{msg:law}} | {{msg:law}} | ||
{{#metamaster:description|Prawo bankowe - zbiór przepisów regulujących działalność banków, jak struktura i organizacja. Wymaga korzystania z różnych ustaw, m.in. kodeksu cywilnego i spółek handlowych.}} | {{#metamaster:description|Prawo bankowe - zbiór przepisów regulujących działalność banków, jak struktura i organizacja. Wymaga korzystania z różnych ustaw, m.in. kodeksu cywilnego i spółek handlowych.}} | ||
Aktualna wersja na dzień 18:18, 26 gru 2023
Prawo bankowe to zbiór przepisów prawnych regulujących strukturę, organizację oraz działalność banków. Prawo bankowe nie posiada jednak jednej ustawy, lecz korzysta z wielu nie tylko związanych z finansami, ale też z takich jak kodeks cywilny lub kodeks spółek handlowych. Te dwie są najstarszą częścią prawa bankowego.
TL;DR
Prawo bankowe reguluje strukturę i działalność banków. Składa się z wielu przepisów, w tym kodeksu cywilnego i kodeksu spółek handlowych. Podział prawa bankowego obejmuje prywatne i publiczne prawo bankowe. Ustawa z 1997 roku reguluje większość aspektów prawnych dotyczących banków. Historia prawa bankowego zaczyna się w średniowieczu, a regulacje prawne pojawiły się po Wielkim Kryzysie Gospodarczym. Źródłami prawa bankowego są konstytucja, ustawy i przepisy wykonawcze.
Podział
Wyróżniamy podział prawa bankowego na dwie grupy. Są nimi:
- prywatne prawo bankowe
- publiczne prawo bankowe.
Prywatne prawo bankowe zajmuje się i reguluje prawnie wszystkie czynności w relacji pomiędzy bankiem, a klientem oraz bankiem i bankiem. Do nich należy między innymi zawieranie umowy kredytu, umowy rachunku bankowego, gwarancji bankowej, tajemnicy bankowej.
Publiczne prawo bankowe określa zasady tworzenia nowych banków, działanie banków, nadzór bankowy, istnienie i funkcję banku centralnego, realizację polityki pieniężnej.
Ustawa regulująca prawo bankowe
Prawo bankowe reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe. Składa się ona z rozdziałów takich jak:
- "Przepisy ogólne
- Tworzenie i organizacja banków oraz oddziałów i przedstawicielstw banków
- Podejmowanie i prowadzenie działalności przez banki krajowe na terytorium państwa goszczącego oraz przez instytucje kredytowe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
- Rachunki bankowe
- Rachunek VAT
- Rozliczenia pieniężne przeprowadzane za pośrednictwem banków
- Gwarancje bankowe, poręczenia i akredytywy
- Lokaty ustrukturyzowane
- Emisja bankowych papierów wartościowych
- Szczególne obowiązki i uprawnienia banków
- Zrzeszanie, łączenie się i podział banków
- Fundusze własne, kapitał wewnętrzny i gospodarka finansowa banków
- Nadzór bankowy
- Nadzór nad oddziałami instytucji kredytowych
- Nadzór skonsolidowany
- Plany naprawy oraz wczesna interwencja, likwidacja i upadłość banku
- Odpowiedzialność cywilna i karna
- Wskaźniki w zakresie funduszy własnych banków
- Przepisy przejściowe, zmiany w przepisach obowiązujących i przepisy końcowe". [1]
Historia
Od średniowiecza działalność bankierska była uważana za typową działalność gospodarczą. Banki jednak nie miały żadnych specjalnych regulacji prawnych, a zasady funkcjonowania opierały się na prawie cywilnym i handlowym. Brak im było także zewnętrznego nadzoru. Zmieniło się to dopiero w latach 20 i 30. XX w. po Wielkim Kryzysie Gospodarczym. Głównym powodem tych drastycznych zmian była fala bankructw banków poprzedzająca wielki Kryzys Gospodarczy. Doprowadziła ona do efektu domina, czyli wszystkie podmioty finansowe powiązane z bankami, które ogłosiły bankructwo, zostały pociągnięte do upadłości z powodu problemów finansowych. Po tym incydencie uznano, że działalność banków oraz bezpieczeństwo środków pieniężnych jest istotną kwestią z punktu widzenia makroekonomii. W związku z tym powstały osobne normy o charakterze inwestycyjno-ochronnym[2]
Źródła Polskiego Prawa Bankowego
Źródła polskiego prawa bankowego można podzielić na wiele sposobów w zależności od przyjętego kryterium podziału. Jednym z nich jest podział ze względu na hierarchię źródeł prawa. W tej klasyfikacji można wyróżnić trzy grupy, a mianowicie Konstytucję, pozostałe ustawy oraz przepisy wykonawcze.
W Konstytucji RP możemy znaleźć tylko jeden przepis dotyczący prawa bankowego. Jest nim art. 227. Reguluje on kwestie dotyczące Narodowego Banku Polskiego jako banku centralnego. Oprócz prawa emisyjnego i realizowania polityki pieniężnej, Narodowy Bank Polski dba o wartość polskiego pieniądza. Możemy wyróżnić organy tej instytucji takie jak: Prezes Narodowego Banku Polskiego, Rada Polityki Pieniężnej oraz Zarząd Narodowego Banku Polskiego[3]
Pozostałe ustawy
Do ustaw dotyczących bezpośrednio prawa bankowego zaliczamy między innymi: ustawę o Narodowym Banku Polskim, ustawę- Prawo Bankowe, ustawę o listach zastawnych i bankach hipotecznych, ustawę o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, ustawę o funkcjonowaniu banków spółdzielczych i banków je zrzeszających. Trzeba jednak jeszcze wymienić ustawy wchodzące w prawo bankowe, ale nie będące bezpośrednio nim związane. Są nimi ustawy takie jak np. Kodeks cywilny, ustawa - Prawo czekowe, ustawa- Prawo wekslowe, ustawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, ustawa - Prawo dewizowe, ustawa o obligacjach, ustawa o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, Kodeks spółek handlowych[4]
| Prawo bankowe — artykuły polecane |
| Emisja obligacji — Spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa — Kasa oszczędnościowa — Instytucja finansowa — Instytucje finansowe — Prawo dewizowe — Tajemnica bankowa — Organy nadzoru — Narodowy Bank Polski |
Przypisy
Bibliografia
- Góral L., Karlikowska M., Koperkiewicz-Mordel K. (2003), Polskie prawo bankowe, LexisNexis, Warszawa
- Grudziński Z. (2012), Wybrane zagadnienia z prawa bankowego, Wydawnictwo Poligraf, Brzezia Łąka
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483
- Kowulski A. (2013), Prawo bankowe: komentarz, LexisNexis, Warszawa
- Majchrzycka-Guzowska A. (2016), Finanse i prawo finansowe, LexisNexis, Warszawa
- Ofiarski Z. (2017), Prawo bankowe, Wolters Kluwer, Warszawa
- Smykla B. (2011), Prawo bankowe Komentarz, C.H. Beck, Warszawa
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe. Dz.U. nr 140 poz. 939
- Zimmerman P. (2012), Prawo upadłościowe i naprawcze Komentarz, C.H. Beck, Warszawa
Autor: Małgorzata Sołtys
 |
Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu. |
