Free float (finanse)

Free float inaczej public float jest to wskaźnik inwestycyjny wyrażany w procentach i stanowi stosunek akcji pozostających w wolnym obrocie publicznym do wszystkich akcji wyemitowanych przez przedsiębiorstwo. Free float stanowi akcjonariat rozproszony danego przedsiębiorstwa publicznego.

Aby wejść w skład akcjonariatu osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej muszą nabyć akcje spółki, która je wyemitowała. Z tytułu posiadanych akcji akcjonariusze uzyskują konkretne prawa majątkowe (jest nim np. prawo do udziału w zysku spółki) oraz praca korporacyjne (jak np. prawo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu spółki). Akcjonariusze współuczestniczą we własności kapitału spółki i posiadają narzędzia kontrolujące spółkę (np. decydując jako walne zgromadzenie w istotnych sprawach spółki).

Akcjonariat spółki może być tworzony tylko przez jedną osobę - wtedy mowa jest o jednoosobowej spółce akcyjnej lub współtworzony przez wiele osób - zachodzi wtedy zjawisko akcjonariatu rozproszonego. Struktura, skład i trwałość akcjonariatu spółki akcyjnej to czynniki, które znacząco mogą wpływać na wycenę akcji spółki na giełdzie [Ministerstwo Skarbu Państwa, 2015].

Wskaźnik free float określa jaki procent akcji spółki giełdowej znajduje się w wolnym obrocie, czyli u inwestorów indywidualnych tworzących akcjonariat rozproszony, posiadających mniej niż 5% kapitału akcyjnego spółki. Za akcje wyłączone z wolnego obiegu publicznego uznaje się [Patterson R. 2011, s 9]:

• akcję podmiotów, które przetrzymują akcje długoterminowo (powyżej 12 miesięcy) i nie są skłonne do upłynnienia papierów wartościowych,
• akcje zastrzeżone (ang. restricted stock) - akcje, których zbywalność na giełdzie jest ograniczona. Akcjami zastrzeżonymi są akcje założycielskie, akcje imienne lub akcje przyznawane menedżerom spółki, którzy mogą lecz wcale nie muszą upłynniać akcji,
• akcje inwestorów posiadających powyżej 5% akcji przedsiębiorstwa - do tej grupy zaliczani są inwestorzy instytucjonalni, udziałowcy strategiczni, założyciele i władze przedsiębiorstwa.

TL;DR

Wskaźnik free float to procent akcji spółki znajdujących się w wolnym obrocie publicznym. Wysoki poziom free floatu jest korzystny dla inwestorów, ponieważ oznacza większą płynność papierów wartościowych. Wskaźnik ten ma również zastosowanie przy budowie indeksów giełdowych. Jednak nie może być używany w długoterminowej strategii inwestycyjnej, ponieważ odzwierciedla jedynie stan aktualny.

Wskaźnik Free float a płynność obrotu akcji

Ze wskaźnikiem free float ściśle związana jest płynność papierów wartościowych. Wysoki poziom free float uważany jest za korzystny. Inwestorzy chętniej dokonują kupna akcji cechujących się wysoką płynnością. Dostrzegalna jest zależność stanowiąca, że im wyższy poziom free float, tym wyższa jest płynność danego papieru wartościowego, skutkująca łatwiejszym obrotem akcji. Płynność obrotu odgrywa kluczowe znaczenie dla inwestorów. Notowane akcje o niskim poziomie free float'u charakteryzują się zwykle niską płynnością, co sprawia, że inwestorzy mogą mieć problem z szybką sprzedażą nawet niedużego pakietu akcji. Próba szybkiej sprzedaży akcji spółki z niskim wskaźnikiem free float może znacznie obniżyć kurs notowań i poziom zysku z inwestycji. Powiązane jest to z pojęciem spread'u, czyli różnicą pomiędzy najlepszą ofertą kupna i sprzedaży przed zawarciem każdej transakcji. Spread może być także rozpatrywany jako ponoszony przez inwestora koszt płynności danego papieru wartościowego. Płynność obrotu jest czynnikiem kształtującym ceny akcji i ich stopy zwrotu.

Według A. Klejne wskaźnik free float spółek ocenić można jako stabilny, gdy oscyluje wokół 20%. Należy pamiętać, że wysoki poziom free float’u procentowego nie zawsze przekłada się na dużą liczbę akcji w obrocie. Wysoki free float przy niskim poziomie akcji dopuszczonych do obrotu może bowiem okazać się mniej korzystny niż niski wskaźnik free float przy dużej ilości akcji w obrocie giełdowym [Klejne A. 2010].

Zasady ustalania liczby akcji w wolnym obrocie dla potrzeb zarządzania portfelami indeksów giełdowych na Giełdzie Papierów Wartościowych

Członkowie Komitetu Indeksów Giełdowych, który stanowi ciało opiniodawcze na polskiej Giełdzie Papierów Wartościowych definiuje wskaźnik akcji w wolnym obrocie (ang. free float) jako stosunek sumy akcji w wolnym obrocie do całej emisji akcji spółki. Liczba akcji w wolnym obrocie publicznym zostaje ustalana na podstawie informacji zawartych w prospektach emisyjnych, raportach bieżących i okresowych oraz innych ogólnie dostępnych informacjach odnoszących się do akcjonariuszy spółek giełdowych [Odolińska M. 2007].

Liczbę akcji spółki w wolnym obrocie stanowi liczba akcji spółki zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze Sądowym zmniejszona o poniższe wartości:

• liczbę akcji będących w posiadaniu akcjonariuszy, z których każdy posiada więcej niż 5% tych akcji lub łącznie z powiązanymi akcjonariuszami,
• liczbę akcji będących w posiadaniu Skarbu Państwa,
• liczbę akcji własnych spółki przeznaczonych do umorzenia.

Za akcje w wolnym obrocie zawsze uznaje się akcje spółki:

• będące w posiadaniu funduszy inwestycyjnych i emerytalnych,
• będące w posiadaniu instytucji finansowych zarządzających aktywami,
• objęte programami emisji kwitów depozytowych.

Dla spółek zagranicznych notowanych na polskiej giełdzie indeks free float stanowi iloczyn liczby akcji w wolnym obrocie oraz stosunku obrotów na Giełdzie do obrotów na rynku zagranicznym.

Metodologia Free float

Wskaźnik free float wykorzystywany jest także przy budowie indeksu uwzględniającego wyłącznie kapitalizację rynkową typu "free-float". Kapitalizacja rynkowa typu "free-float" uwzględnia wyłącznie te akcje emitowane przez spółkę, które są łatwo dostępne do obrotu na giełdzie. Wartość spółki w tym ujęciu stanowi wartość pomniejszoną do wysokości jej łatwo dostępnych udziałów dla inwestycji na rynku. Zalety stosowania metodologii free float:

• Kapitalizacja rynkowa typu free-float odzwierciedla płynność akcji oraz trendy rynkowe bardziej racjonalnie, biorąc pod uwagę wyłącznie wartość akcji dostępnych w obrocie na rynku,
• Wskaźnik free float wspomaga w decyzjach inwestorów posiadających pasywny jak i aktywny styl inwestowania, dostarcza narzędzi by zarządzać ryzykiem,
• Metodologia free float umożliwia Giełdzie prowadzić nadzór rynku oraz podejmować działania regulacyjne,
• Budowanie indeksów giełdowych w oparciu o wskaźnik free float uznane jest za najlepszą praktykę biznesową i wykorzystywane jest przy określaniu takich indeksów giełdowych jak MSCI, FTSE czy S&P.

Wskaźnik free float, nie może być jednak wykorzystywany w procesie tworzenia długoterminowej strategii inwestycyjnej, ponieważ odzwierciadla on wyłącznie stan aktualny. Ze względu na częstotliwość zmian nie funkcjonuje praktyka monitorowania wahań wskaźnika free float.

Free float (finanse) — artykuły polecane

Rynek wtórny — Inwestor — Kurs akcji — Fundusz inwestycyjny otwarty — Fundusz hedgingowy — Warrant — Spekulacja — Cena emisyjna — Rynek efektywny

Bibliografia

• Klejne A. (2010), Nowoczesne technologie - szansa na większy zysk czy zagrożenie dla portfela?
• Odolińska M. (2007), Zasady ustalania liczby akcji w wolnym obrocie dla potrzeb zarządzania portfelami indeksów giełdowych
• Patterson R. (2011), Kompendium terminów z zakresu finansów po polsku i po angielsku, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków

Autor: Maciej Klimala