Reglamentacja

Reglamentacja jest ograniczeniem praw przedsiębiorców nałożonym przez państwo. Ograniczeniu podlega zazwyczaj produkcja towarów lub wykonywanie określonych zawodów. Regulacje odbywają się za pomocą koncesji, zakazów, nakazów oraz zezwoleń. Celem tych regulacji jest ukształtowanie standardów na rynkach, często związanych z dostępem do dóbr rzadkich za pośrednictwem odpowiednich instytucji. Podmioty te powstały aby chronić system przed przestępstwami gospodarczymi w strategicznych segmentach rynku (A. Frączkiewicz, 2009, s. 20).

TL;DR

Reglamentacja to ograniczenie praw przedsiębiorców przez państwo w celu ukształtowania standardów na rynkach. Administracja publiczna dzieli się na różne strefy, a zasady reglamentacji pojawiły się w Europie w okresie oświecenia. W Polsce reglamentacja była obecna w systemie gospodarki sterowanej, ale po wprowadzeniu wolności gospodarczej istnieją dwie drogi reglamentacji. Wymagana jest koncesja dla siedmiu rodzajów działalności, a wydawana jest przez odpowiednie organy.

Reglamentacja jako instrument administracji publicznej

Administracja publiczna jest ogółem działań władzy politycznej, mającej na celu dobro Państwa i obywateli. Tłumaczy to etymologia słowa. Łacińskie słowo "ministrare" oznacza służyć a dodany przedrostek wzmacnia znaczenie w kontekście podmiotu. Jest to zbiór działań podmiotów państwowych, charakteryzujących się hierarchią i zorganizowaniem. Działania te muszą mieścić się w ramach prawnych ze względu na konieczność stosowania zasady praworządności. Administracja publiczna dzieli się na cztery strefy (H. Izdebski, 2004, s. 20):

• administracja reglamentacyjno - porządkowa
• administracja świadcząca
• administracja zarządzająca majątkiem publicznym
• administracja zarządzająca rozwojem

Ewolucja administracji państwowej

Wprowadzanie zasad charakterystycznych dla dzisiejszej administracji państwowej miało miejsce w 4 wieku przed naszą erą w Chinach i Egipcie. W Europie administracja pojawia się znacznie później bo w okresie oświecenia, gdy powszechna była ostatnia forma państwa feudalnego - monarchia absolutna, która postrzegana była jako główny organ państwowy. Stosowane formy biurokracji w XVIII w. były fundamentem powstania państwa kapitalistycznego.

W Polsce od czasu zakończenia II Wojny Światowej obecna była zasada reglamentacji w ramach systemu gospodarki sterowanej. Uchwała ustawy o działalności gospodarczej w roku 1988 zwiastowała nadchodzące przemiany. Rok później, po wprowadzeniu wolności gospodarczej powszechne były dwie drogi reglamentacji w systemie. W pierwszym przypadku procedura wymaga jedynie rejestracji działalności i wykonania wpisu do ewidencji. Drugi system, dotyczący wąskiej działalności wymaga pozwolenia, które jest administracyjną decyzją wydaną przez właściwy organ. Decyzje te noszą różne nazwy: licencje, zezwolenia, pozwolenia. Dotyczą one działalności mających wpływ na zdrowie i życie konsumentów (H. Izdebski, 2001, s. 16).

Działalności objęte koncesją

Występuje siedem rodzajów działalności, w przypadku których wymagana jest koncesja (Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej 2004):

• Poszukiwania, rozpoznawania złóż węglowodorów oraz kopalin stałych objętych własnością górniczą, wydobywania kopalin ze złóż, podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz podziemnego składowania odpadów;
• Wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym;
• Wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią;
• Ochrony osób i mienia;
• Rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych, z wyłączeniem programów rozpowszechnianych wyłącznie w systemie teleinformatycznym, które nie są rozprowadzane naziemnie, satelitarnie lub w sieciach kablowych;
• Przewozów lotniczych;
• Prowadzenia kasyna gry.

Koncesja po spełnieniu wszystkich warunków jest wydawana przez odpowiedni organ w zależności od rodzaju działalności:

• Minister Środowiska, wojewoda, starosta gdy mowa jest o koncesjach na podstawie przepisów prawa geologicznego i górniczego (Prawo geologiczne i górnicze 2011)
• Minister Gospodarki gdy mowa jest o koncesjach dotyczących wytwarzania i obrotu materiałów wybuchowych, broni i amunicji (Ustawa o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym 2019)
• Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji w związku z koncesjami wydawanymi na ochronę osób i mienia (Ustawa o ochronie osób i mienia 1997)
• Prezes Urzędu Regulacji Energetyki gdy mówimy o koncesjach na podstawie przepisów prawa energetycznego (Prawo energetyczne 1997)
• Przewodniczący KRRiT jeżeli chodzi o koncesje wydawane na prowadzenie programów telewizyjnych i radiowych (Ustawa o radiofonii i telewizji 1992)
• Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego gdy podmiot ubiega się o koncesję na przewozy lotnicze (Prawo lotnicze 2002)
• Minister właściwy do spraw finansów publicznych gdy podmiot ubiega się o koncesję na prowadzenie kasyna gier (Ustawa o grach hazardowych 2009.

Reglamentacja — artykuły polecane

Instytucja kulturalna — Sabotaż — Karta praw podstawowych — Podpis kwalifikowany — Prawo ochrony środowiska — Izba rzemieślnicza — Strefa wolnocłowa — Bezpieczeństwo żywności — Podmiot gospodarczy

Bibliografia

• Dudkiewicz M., Makowski G. (2011), Współpraca między organizacjami pozarządowymi i administracją samorządową - problemy, wyzwania i rekomendacje, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa
• Frączkiewicz-Wronka A. (2009), Zarządzanie publiczne - elementy teorii i praktyki, Wydawnictwo AE w Katowicach, Katowice
• Izdebski H. (2001), Historia administracji, Liber, Warszawa
• Izdebski H. (2004), Administracja publiczna - zagadnienia ogólne, Liber, Warszawa
• Łapa M. (2016), Reglamentacja handlu zagranicznego w Polsce w latach trzydziestych XX wieku, Zeszyty Wiejskie, t.22
• Michalak R. (2019), Polityka wyznaniowa. Zakres zjawiska, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, t.26 (1)
• Raczkowski K., Patora-Wysocka Z. (2014), Zarządzanie publiczne, Przedsiębiorczość i zarządzanie, tom XV, zeszyt 6
• Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne. Dz.U. 1997 nr 54 poz. 348
• Ustawa z dnia 13 czerwca 2019 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym Dz.U. 2019 poz. 1214
• Ustawa z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych Dz.U. 2009 nr 201 poz. 1540
• Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej Dz.U. 2004 nr 173 poz. 1807
• Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia. Dz.U. 1997 nr 114 poz. 740
• Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji. Dz.U. 1993 nr 7 poz. 34
• Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze. Dz.U. nr 130 poz. 1112
• Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze Dz.U. 2011 nr 163 poz. 981

Autor: Tomasz Jakubowski

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.