Innowacja procesowa

Innowacja procesowa (ang. process innovation), czyli innowacja w obrębie procesu to wdrożenie nowej lub znacząco udoskonalonej metody produkcji lub dostawy. Do tej kategorii zalicza się znaczące zmiany w zakresie technologii, urządzeń oraz/lub oprogramowania. Innowacje w obrębie procesów mogą mieć za cel obniżenie kosztów jednostkowych produkcji lub dostawy, podniesienie, jakości, produkcję bądź dostarczanie nowych lub znacząco udoskonalonych produktów. Metody produkcji to techniki, urządzenia i oprogramowanie wykorzystywane do produkcji wyrobów lub usług. Przykładem nowych metod produkcji jest wdrożenie nowych urządzeń automatyzujących proces produkcyjny w ramach linii produkcyjnej czy wdrożenie wspomagania komputerowego na potrzeby opracowywania i rozwoju produktów. Metody dostawy dotyczą logistyki firmy i obejmują urządzenia, oprogramowanie i techniki wykorzystywane do nabywania środków produkcji, alokowania zasobów w ramach firmy lub dostarczania produktów końcowych. (Podręcznik Oslo 2005, s. 52)

Przykładem nowej metody dostarczania jest wprowadzenie systemu kontroli przepływu towarów opartego na kodach kreskowych czy technologii RFID (radiowej identyfikacji towarów). Do innowacji w obrębie procesów zalicza się nowe lub znacząco udoskonalone metody tworzenia i świadczenia usług. Mogą one polegać na znaczących zmianach w zakresie sprzętu i oprogramowania stosowanego w firmach usługowych lub na zmianach w zakresie procedur lub technik wykorzystywanych do świadczenia usług. Za przykład może posłużyć wprowadzenie bazujących na systemie GPS urządzeń lokalizacyjnych w usługach transportowych, wdrożenie nowego systemu rezerwacji w biurze podróży oraz opracowanie nowych technik zarządzania projektami w firmie doradczej. Innowacje w obrębie projektów obejmują także nowe lub znacząco udoskonalone techniki, urządzenia i oprogramowanie w działalności pomocniczej takiej jak zaopatrzenie, księgowość, obsługa informatyczna i prace konserwacyjne. Wdrożenie nowych lub znacząco udoskonalonych technologii teleinformatycznych stanowi innowację w obrębie procesów, jeżeli jego celem jest podniesienie efektywności oraz/lub jakości działalności pomocniczej (Podręcznik Oslo 2005, s. 53)

TL;DR

Innowacja procesowa to wprowadzenie nowej lub znacząco udoskonalonej metody produkcji lub dostawy. Może dotyczyć technologii, urządzeń, oprogramowania lub procedur. Innowacje w procesach mają na celu obniżenie kosztów, poprawę jakości, zwiększenie produkcji lub dostarczanie nowych produktów lub usług. Rozróżnienie między innowacjami w produktach i procesach jest proste dla wyrobów, ale może być trudniejsze dla usług. Proces innowacyjny jest zróżnicowany i zależy od wielu czynników. Innowacje niosą ryzyko techniczne i ekonomiczne.

Rozróżnianie innowacji w obrębie produktów i procesów

Rozróżnienie między produktami i procesami jest proste w przypadku wyrobów. Z kolei w przypadku usług sytuacja może być mniej oczywista, gdyż produkcja, dostarczanie i konsumpcja wielu usług mogą odbywać się w tym samym czasie. Oto kilka wskazówek służących dokonywaniu rozróżnień:

• Jeżeli innowacja dotyczy nowych lub znacząco udoskonalonych cech usługi oferowanej klientom, jest ona innowacją w obrębie produktu.
• Jeżeli innowacja dotyczy nowych lub znacząco udoskonalonych metod, urządzeń oraz/lub umiejętności wykorzystywanych do świadczenia danej usługi, jest ona innowacją w obrębie procesu.
• Jeżeli innowacja dotyczy znaczących udoskonaleń zarówno w cechach oferowanej usługi, jak i w metodach, urządzeniach oraz/lub umiejętnościach wykorzystywanych do świadczenia danej usługi, jest ona innowacją zarówno w obrębie produktu, jak i procesu.

W wielu przypadkach innowacja dotycząca usługi należeć będzie tylko do jednego typu. Przykładem jest firma, która oferuje nową usługę lub nową cechę usługi bez znaczącej zmiany w metodzie jej świadczenia. Podobnie też może się zdarzyć, że znaczące udoskonalenia procesów, na przykład ukierunkowane na obniżenie kosztów dostawy, nie zmienią cech usługi oferowanej klientom (Podręcznik Oslo 2005, s. 56)

Prawidłowości procesu innowacji

• Długość cyklu procesu innowacyjnego jest relatywnie trudna do określenia

a prori, cykl ten jest długi, wynika, bowiem z trudności i czasu trwania cyklu badawczo-wdrożeniowego

• cykl innowacyjny jest indywidualnie zróżnicowany i zależy od wielu czynników, wśród których istotne znaczenie ma poziom rozwoju gospodarki oraz sektorowe umiejscowienie innowacji, czyli dziedzina techniki, w której zachodzi proces innowacyjny
• wraz z rozwojem cywilizacji obserwuje się skracanie cykli innowacyjnych poszczególnych produktów czy technologii, a także powstawanie tzw. kolejnych generacji produktów,
• immanentną cechą działalności innowacyjnej jest ryzyko, które jest tym większe im bardziej pionierski charakter ma dane przedsięwzięcie innowacyjne.
• proces innowacji wyróżnia: specyficzny produkt końcowy, niepowtarzalne metody osiągania tego efektu, specyficzny rodzaj nakładów

Ryzyko w procesie innowacji

• Ryzyko techniczne wiąże się z prawdopodobieństwem nie uzyskania zamierzonego efektu technicznego, np. złożonych parametrów technicznych. Występuje przede wszystkim w początkowych fazach procesu innowacyjnego i jest wypadkową przyjęcia wadliwej metody badawczej, niewłaściwego kierunku badań, braku odpowiednich warunków materialnych, organizacyjnych itp.
• Ryzyko ekonomiczne odnosi się do fazy wdrażania, w której ponosi się najwyższe nakłady realizacji przedsięwzięcia. Źródłem tego ryzyka jest niepewność, co do akceptacji produktu przez odbiorców czy też uzyskania przewidywanych efektów ekonomicznych.

Innowacja procesowa — artykuły polecane

Technologia — Proces — Model łańcucha wartości — Metoda Taguchi — System ERP — System MRP II — Komputerowo zintegrowane wytwarzanie — Produkcja na zamówienie — Proces gospodarczy

Bibliografia

• Komisja Europejska (2005), Podręcznik Oslo: Zasady gromadzenia i interpretacji danych dotyczących innowacji, OECD, Warszawa
• Langer D., Zieliński M. (2014), Ceny transferowe jako innowacja procesowa, Uczelnia Jańskiego, Łomża
• Lewandowska M. (2014), Cele innowacji marketingowych polskich przedsiębiorstw przemysłowych, Marketing i Rynek, nr 3
• Okoń-Horodyńska E. (2008). Edukacja dla innowacji (Czy tylko wybrani skazani są na sukces innowacyjny?), Nauka i Szkolnictwo Wyższe, nr 1 (31)

Autor: Aleksandra Halberda