Moratorium

Moratorium
Polecane artykuły
Reklamacja Prawo wekslowe Dyrektywa Pomoc prawna RODO Oszustwo Światowa Organizacja Handlu Ordynacja podatkowa Reprywatyzacja

Moratorium – zawieszenie, tymczasowe wstrzymanie. Pojęcie stosowane najczęściej w znaczeniu prawniczym: zawieszenie obowiązku świadczeń płatności, np. odsetek kredytu, zmiana formy zapłaty lub terminu.

Moratorium, jako odroczenie lub zawieszenie działalności

Moratorium, jako odroczenie lub zawieszenie działalności, jest szeroko stosowane zarówno na arenie krajowej, jak i międzynarodowej w celu dostosowania normalnej sytuacji lub domniemanej sytuacji normalnej. W obecnej formie moratorium jest odstępstwem od właściwego lub oczekiwanego przebiegu. Istnieje jedynie jako narzędzie służące określonym celom lub wyjątkowi od zwykłej praktyki. W rzeczywistości moratorium ma swoje niezbędne wartości i jest szczególnie istotne dla rozwiązywania złożonych i trudnych problemów. Innymi słowy, moratorium jest godne poważnego traktowania przez ustawodawców i prawników jako opcja, gdy napotyka się paradoks (W. Yin 2012, s. 321).

Geneza i zastosowanie moratoriów w prawie krajowym

Pojęcie moratorium swoje korzenie posiada w prawie rzymskim i wywodzi się z praescripta moratoria (rozumiane jako odroczenie płatności przyznawanego przez edykt cesarski). Moratorium jako taki instrument było od dawna stosowane w prawie krajowym zarówno w drodze ustawodawstwa, jak i na mocy orzeczeń sądowych. Przykładem zastosowania w moratorium we własnym systemie prawnym może być francuski rząd, który uchwalił prawa moracyjne podczas wojny francusko-pruskiej w XIX wieku. Podobnie jak Francja, także Wielka Brytania podczas pierwszej wojny światowej przyjęła moratoria w transakcjach handlowych. Z kolei w Australii ustawa Moratorium z 1930 r. ogranicza tymczasowo pewne prawa posiadane przez hipoteki, sprzedawców i innych; oraz w celach z tym związanych. Z powodu problemu płynności islandzkiego banku Kaupthing Bank hf. z dniem 24 listopada 2008 r, uzyskał on moratorium na płatności dla wierzycieli przez Sąd Rejonowy w Rejkiawiku. Moratorium zapewniło Kaupthing odpowiednią ochronę przed czynnościami sądowymi i zapewniło uczciwe i odpowiednie traktowanie wszystkich wierzycieli Kaupthing.

Oprócz odroczenia płatności zastosowanie moratoriów w prawie krajowym ma również zastosowanie w bardziej ogólnych sytuacjach w celu zawieszenia działalności w określonym lub nieokreślonym okresie. Na przykład Chiny wprowadziły moratoria dotyczące połowów. Po ataku terrorystycznym z 11 września, Federalne Biuro Więzienia (BOP) Stanów Zjednoczonych Ameryki wdrożyło politykę powszechnego moratorium na zatrudnianie nowych muzułmańskich kapelanów w zakładach BOP (W. Yin 2012, s. 322). Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej wiązało się jednoznacznie z koniecznością wprowadzenia wskaźnika długu publicznego tworzonego w oparciu o założenia Eurostatu. Jednym z narzędzi służącym obniżeniu długu publicznego jest moratorium rozumiane w tym kontekście jako możliwość uregulowania zadłużenia w terminie późniejszym niż wstępnie ustalonym (A. Kuzior 2016, s. 45).

Ustanowienie i zakończenie moratoriów

Zasadniczo moratorium mogłoby zostać ustanowione i zakończone tylko wtedy, gdy zostało ustanowione zgodnie z prawem przez autorytatywne organy lub organy. W praktyce istnieje kilka sytuacji dotyczących ustanawiania i rozwiązywania moratoriów (W. Yin 2012, s. 327):

• Umowa – strony mogłyby ustanowić prawnie wiążące moratoria poprzez dwustronne i wielostronne umowy
• Pogłębienie roszczeń - zamrożenie, odłożenie lub odłożenie sporu i odroczenie ostatecznego rozstrzygnięcia sporu
• Należne prawa i obowiązki - moratorium na wykonywanie praw i obowiązków wynikających z traktatu polega na zalegalizowaniu sytuacji pozornie niezgodnej z prawem, w takim przypadku mają miejsce umowy dotyczące spłaty długów
• Dobrowolne zaangażowanie - jeżeli jednostronne moratorium jest dobrowolnym zobowiązaniem lub poświęceniem, zwykle traktuje się je jako dobrą wolę i przyjmowane z zadowoleniem przez beneficjentów
• Działania jednostronne - moratorium mogłoby zostać wprowadzone na mocy jednostronnego aktu, takiego jak jednostronna decyzja w sprawie moratorium na spłatę długów

Moratoria Zgodnie z ustawą o niewypłacalności

Zgodnie z ustawą o niewypłacalności mogą istnieć cztery rodzaje moratoriów (R. Goode 2011, s. 424):

1. Moratorium na okres, w którym spółka jest w administracji.

2. Trwające tymczasowe moratorium:

• wejście w życie pozasądowego powołania administratora.
• usunięcie wniosku o wydanie nakazu administracyjnego.

3. Moratorium na korzyść małej, kwalifikującej się firmy, będącej przedsiębiorstwem, które nie przechodzi żadnego innego procesu niewypłacalności, w oczekiwaniu na spotkanie w celu rozpatrzenia CVA.

4. Moratorium na podstawie zatwierdzonego CVA.

Brazylijskie Moratorium Sojowe

Brazylijskie Moratorium Sojowe (Soy Moratorium) było pierwszą dobrowolną umową o wylesianiu zerowym wdrożoną w tropikach i ustanowiła etap zarządzania łańcuchem dostaw towarów takich jak wołowina i olej palmowy. W odpowiedzi na presję ze strony sprzedawców detalicznych i organizacji pozarządowych (NGO) główni przedsiębiorcy sojuszu podpisali Soy Moratorium zgadzając się tym samym nie kupować soi uprawianej na gruntach wylesionych po lipcu 2006 r. w brazylijskiej Amazonii. Sojusz przemysłu sojowego rozszerzył Soy Moratorium do maja 2016 r. W ciągu 2 lat poprzedzających porozumienie prawie 30% ekspansji soi nastąpiło poprzez deforestację, a nie przez zastąpienie pastwisk lub innych wcześniej oczyszczonych ziem. Po Soy Moratorium, wylesianie soi drastycznie spadło, spadając do 1% ekspansji w biomerze Amazona do 2014 roku. Sukces Soy Moratorium wynika z szeregu czynników, w tym z ograniczonej liczby nabywców soi, którzy wywierają znaczną kontrolę nad zakupem soi i finansują proste wymagania dotyczące zgodności, usprawnionego i przejrzystego systemu monitorowania i egzekwowania jednoczesnych wysiłków rządu brazylijskiego na rzecz ograniczenia wylesiania oraz aktywny udział organizacji pozarządowych i agencji rządowych (H. K. Gibbs 2015, s. 377).

Bibliografia

• Gibbs H. K. (red.)(2015), Brazil’s Soy Moratorium, "Science ", nr. 347
• Yin W. (2012), Moratorium in International Law, "Chinese Journal of International Law", nr 11
• Goode R. (2011), Principles of Corporate Insolvency Law, Sweet & Maxwell, Londyn
• Kuzior A. (2016), Wymiary odpowiedzialności i zrównoważonego rozwoju, "Etyka biznesu i zrównoważony rozwój", nr 4

Autor: Jakub Michalik