Turystyka kwalifikowana

Termin "turystyka kwalifikowana" wywodzi się od:

• kwalifikacji osobowych, jakie posiąść musi turysta kwalifikowany
• kwalifikowania osiągnięć turystycznych dla uzyskania coraz wyższych stopni odznak turystycznych; wyczynu turystycznego - jest porównywana do sportu kwalifikowanego, w którym wyczyn stanowi istotę działalności sportowców wyczynowych.

W ramach turystyki aktywnej wyróżnia się turystykę kwalifikowaną, a tę dzieli z kolei na: turystykę ekstremalną (turystykę ryzyka) i przygodową. Turystyka kwalifikowana może być uprawiana indywidualnie i zespołowo, w grupach nieformalnych lub zorganizowanych, niekiedy z elementami współzawodnictwa. Może być ona ponadto uprawiana w formie wędrówki oraz stacjonarnej. Na złożone zjawisko turystyki kwalifikowanej składają się kwalifikacje osobowe, kwalifikacje związane z dążeniem do coraz wyższych osiągnięć w danej dziedzinie (m.in. zdobywanie odznak PTTK, certyfikatów i uprawnień) lub z wyczynem turystycznym (podobieństwo ze sportem kwalifikowanym).

TL;DR

Artykuł opisuje turystykę kwalifikowaną, która wymaga odpowiednich kwalifikacji osobowych i osiągnięć w dziedzinie turystyki. W Polsce ma długą historię i jest uważana za najbardziej wyspecjalizowaną formę turystyki. Turysta kwalifikowany musi posiadać wiedzę, umiejętności i przygotowanie fizyczne. Turystyka kwalifikowana może przyjmować różne formy, takie jak piesza, rowerowa, jeździecka, narciarska, speleologiczna, żeglarska, kajakowa i nurkowa. Istnieją również nowoczesne formy turystyki kwalifikowanej, takie jak turystyka ekstremalna.

Historia

Turystyka kwalifikowana w Polsce ma wieloletnią historię, której początki sięgają drugiej połowy XIX w. i związane są z inicjatywami podejmowanymi najpierw przez działaczy Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, później także Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Od 1950 r. tradycje te kontynuuje Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze (PTTK). Turystykę kwalifikowaną przez lata uznawano za najwyższą formę wtajemniczenia turystycznego, wręcz kwintesencję wyrafinowanej turystyki. Turystyka kwalifikowana to najbardziej wyspecjalizowana forma aktywności turystycznej. Termin na gruncie polskim (niewystępujący w terminologii anglojęzycznej) został wprowadzony przez środowisko PTTK w latach 50. XX w. Pojawienie się pojęcia miało związek z próbą wspólnego określenia nowych dziedzin turystyki, które wymagały specjalnego sprzętu i umiejętności (kwalifikacji).

Cechy turystyki kwalifikowanej

• przygotowanie psychofizyczne uczestnika
• samodzielność
• zahartowanie na trudy,
• wysoka kultura turystyczna
• umiejętność posługiwania się sprzętem turystycznym
• zachowania się w terenie i w obiektach turystycznych
• wędrowny charakter podróży
• postawa poznawcza (wiedza o środowisku, w którym się przebywa)
• kształtowanie cech charakteru
• odpowiednie przygotowanie do wyjazdu
• znajomość danej aktywności turystycznej
• doświadczenie turystyczne
• posiadanie uprawnień formalnych itp

Turysta kwalifikowany

• trwale zainteresowany uprawianiem turystyki
• ma wiedzę w zakresie jej uprawiania
• uprawia ją systematycznie
• posiada odpowiednie przygotowanie kondycyjne i techniczne
• potrafi posługiwać się specjalistycznym sprzętem turystycznym
• posiada uprawnienia do obsługiwania sprzętu specjalistycznego
• ma zdolności psychiczne do jej uprawiania
• dąży do zaspokojenia potrzeb wysiłku fizycznego
• zaspokaja potrzeby kontaktu fizycznego z innym środowiskiem społecznym, przyrodniczym, kulturowym
• realizuje potrzeby informatyczno-poznawcze
• stosuje się do społecznych norm zachowania się w trasie jak i obiektach turystycznych

Imprezy turystyki kwalifikowanej

Imprezy są organizowane według określonych zasad, to znaczy, że maja sprecyzowany cel, dla realizacji którego opracowany jest odpowiedni program, warunki uczestnictwa, a także regulamin współuczestnictwa drużynowego lub indywidualnego zawierający punktacje. Przykładowe imprezy turystyki kwalifikowanej:

• spływ kajakowy
• zlot
• rajd
• złaz
• biwak
• obóz wędrowny
• wędrówka
• rejs żaglówką

Formy turystyki kwalifikowanej==Występuje wiele form turystyki aktywnej, ale do najważniejszych należą===Turystyka piesza=

Zaliczamy tu turystykę nizinną jak zarówno górską, które cieszą się bardzo dużą popularnością na całym świecie. Daje możliwość poznawania przyrody, kultury, zabytków, krajobrazów itp. Oddzałowywuje pozytywnie na zdrowotność człowieka, powodując wzmocnienie sił psychofizycznych.

Najczęstszymi trasami wybieranymi przez turystów są szlaki górskie.

Turystyka rowerowa

Jest to najbardziej popularna forma turystyki i zarówno jedna z pierwszych. Możemy wyróżnić turystykę rowerową typu jazdy szosowej i terenowej. Podział ten jest spowodowany rodzajem preferowanej nawierzchni. Ten rodzaj turystyki ma charakter krajoznawczy jak również wyczynowy.

Turystyka jeździecka

Polega na rekreacyjnej jeździe w ośrodkach konnych jak i w terenie. Wyróżniamy turystykę jeździecką nizinną i górską. Natomiast specyficzną formą jest hipoterapia, czyli forma rehabilitacji dla osób niepełnosprawnych. Kolebką polskiej turystyki konnej są oczywiście Karpaty.

Turystyka narciarska

Narciarstwo ma długą historię, ale popularnym sportem i formą turystyki stała się dopiero w okresie międzywojennym. Ta forma turystyki ma charakter sportowy i rekreacyjny. Wyróżniamy również dwie formy narciarstwa: narciarstwo biegowe i zjazdowe. Dzięki narciarstwu biegowemu wzmocnimy siły psychofizyczne, a także umożliwia ono poznanie atrakcyjnych miejsc. Jednak większą popularnością cieszy się narciarstwo zjazdowe głównie w Europie i Ameryce Północnej.

Turystyka speleologiczna

Ta forma turystyki polega na zwiedzaniu i eksploracji jaskiń. Jaskinie pod tę turystykę są odpowiednio przygotowane jak np.: oświetlenie, schody, ścieżki, windy, są również wyposażone w różne zabezpieczenia i są zwiedzane najczęściej z przewodnikiem.

W jaskiniach panuje wilgotny klimat i nie występują alergeny w powietrzu i dzięki temu niektóre jaskinie wykorzystywane są do leczenia chorób, w szczególności dróg oddechowych.

Turystyka żeglarska

Żeglarstwo do niedawna było turystyką ekskluzywną, a na dziś dzień została tylko turystyką kosztowną. Aby uprawiać żeglarstwo musimy zdobyć ogromną wiedzę na ten temat i mieć potwierdzenie posiadania patentu żeglarza lub sternika.

Turystyka kajakowa

Zaczęła się rozwijać od II połowy XIX w. i można ją uprawiać na każdym akwenie wodnym. W Polsce istnieje około 150 szlaków kajakowych różniących się od siebie trudnością, długością i atrakcyjnością.

Turystyka nurkowa

Jako sport i hobby zaczęła się rozpowszechniać w XX w. a dziś nurkowanie jest bardzo popularnym i szeroko dostępnym sportem. Sport ten dostarcza niesamowitych wrażeń i niezapomnianych widoków. Najpopularniejsze tereny polecane początkującym nurkom to: Morze Czerwone, Karaiby, Ocean Indyjski, Tajlandia. Natomiast w Polsce polecane miejsca to: jeziora Mazur, Pomorza i Wielkopolski.

Nowoczesne formy turystyki kwalifikowanej (ekstremalnej)

Pozostałe formy turystyki kwalifikowanej zostały opisane w haśle: Turystyka ekstremalna

Turystyka kwalifikowana — artykuły polecane

Turystyka ekstremalna — Typologia turystów — Turystyka kulturowa — Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze — Turystyka alternatywna — Szlak turystyczny — Czas wolny — Motywy uprawiania turystyki — Turystyka sentymentalna

Bibliografia

• Kurek W. (red.) (2011), Turystyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Merski J., Warecka J. (2009), Turystyka kwalifikowana, Turystyka aktywna, Wydawnictwo Druktur, Warszawa
• Mokras-Grabowska J. (2015), Różnorodność metod teoretycznych i form podejść w turystyce aktywnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź
• Stasiak A., Śledzińska J., Włodarczyk B. (red.) (2015), Wczoraj, dziś i jutro turystyki aktywnej i specjalistycznej, PTTK Kraj, Warszawa

Autor: Magdalena Sikora, Agnieszka Pękosz