Rynek nabywcy

Rynek nabywcy - rynek na którym podaż przewyższa popyt. (M. Sławińska red. 2016, s. 5) Bez względu na to, czy jest to rynek nabywcy, czy rynek producenta podstawowym wymogiem do jego powstania, jest występowanie klienta i sprzedawcy. Każdy rynek w jego ekonomicznym ujęciu ma stronę podmiotową i przedmiotową, popytową i podażową. (M. Płonka 2011, s. 7)

TL;DR

Rynek nabywcy to rynek, na którym popyt jest mniejszy od podaży. Przejście od rynku producenta do rynku nabywcy wynikało z rozwoju gospodarczego i wzrostu liczby producentów. Wzrost dochodów gospodarstw domowych oraz rozwój technologii przyczyniły się do orientacji na klienta. Na rynku nabywcy konkurencję stanowią różne dobra, co wymaga analizy potrzeb nabywców przez producentów. Rynek krajowy stał się globalny, co daje możliwość zakupu towarów z innych krajów. W procesie decyzyjnym dotyczącym zakupu różne role odgrywają inicjator, doradca, decydent, nabywca i użytkownik. Producenci muszą analizować zmieniające się potrzeby konsumentów, aby zaspokoić jak największą liczbę odbiorców. Pomysły na nowe produkty pojawiają się pod wpływem wynalazków, sugestii klientów, analizy konkurencji i innych czynników.

Od rynku producenta do rynku nabywcy

Do przeobrażenia rynku producenta w rynek nabywcy przyczynił się przede wszystkich rozwój gospodarczy, dywersyfikacja rynku, wzrost liczby producentów, a tym samym wzrost liczby ofert, które poprzez rozwój nowych technologii stały się coraz bardziej atrakcyjne dla konsumentów (Sławińska M. red. 2016, s. 5) Wszystko zaczęło się po II wojnie światowej, czyli w latach pięćdziesiątych XX wieku, kiedy to nastąpił tzn. boom gospodarczy, narodził się w Stanach Zjednoczonych, jednak szybko opanował również Europę. Doprowadził on do całkowitego przeobrażenia rynku producenta w rynek nabywcy. Duży wpływ na ową zmianę miał wzrost dochodów gospodarstw domowych (A. Czubała i in. 2012, s. 17) Przejście do orientacji na klienta, jest również bezpośrednio związane z wchodzeniem poszczególnych wysoko rozwiniętych krajów w fazę rozwojową określoną mianem społeczeństwa obfitości. (A. Czubała i in. Podstawy marketingu, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2012, s. 17).

Ze względu, iż po II wojnie światowej rynek uległ całkowitej zmianie, nabywcy mieli możliwość zaspakajania nie tylko swoich podstawowych potrzeb. Warto przypomnieć, że potrzeby ludzkie mają charakter społeczny, gdyż potrzeby poszczególnych ludzi (potrzeby indywidualne) i zbiorowości ludzi (potrzeby zbiorowe) kształtują się pod wpływem współżycia ludzi w społeczeństwie. Oczywiście zmieniają się one wraz z rozwojem społeczeństwa. (R. Milewski i in. Podstawy ekonomii, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2013, s. 5)

Rozwój rynku doprowadził do sytuacji, w której dwa całkowicie odmienne dobra mogły stanowić dla siebie konkurencję. Nabywca odczuwający zarówno potrzebę zakupu nowego telefonu komórkowego, jak i potrzebę wyjazdu na weekendowy odpoczynek w góry, mający określony zasób pieniędzy, musiał dokonać wyboru pomiędzy dwoma zupełnie odmiennymi produktami. Dobra te są dla siebie konkurencyjne, gdyż oba występują na rynku i są ogólnodostępne. W takiej sytuacji, producenci skazani są na analizę hierarchii potrzeb nabywców w celu doskonalenia swoich ofert, tak aby stały się jak najbardziej atrakcyjne dla konsumentów. Kolejnym atrybutem umacniającym pozycję nabywcy na rynku, jest fakt, iż rynki krajowe pod wpływem rozwoju technologicznego oraz transportu przeobraziły się w rynki globalne. Nabywca w danej sytuacji może zakupić towar, który jest produkowany w drugiej części świata. Dla producentów może to być szansa na rozwinięcie dystrybucji w krajach zagranicznych, ale nieodłącznym elementem jest ryzyko, iż zagraniczne firmy opanują ich rynek pierwotny. (A. Czubała i in. 2012, s. 18)

Kto odgrywa szczególną rolę w wyborze dobra?

W procesie decyzyjnym dotyczącym zakupu istotną rolę odgrywa wiele osób i przyjmują one różne role.

Są to:

• inicjator - czyli pomysłodawca,
• doradca - osoba, która wyrażając swoje opinie, ma wpływ na podjęcie decyzji o zakupie,
• decydent - to osoba ostatecznie podejmująca decyzję,
• nabywca - dokonuje zakupu,
• użytkownik - osoba korzystająca z zakupionego produktu.

(Żmuda-Trzebiatowska E., (2010) Relacyjne aspekty zachowań konsumenckich, Zeszyty naukowe nr 608 Problemy zarządzania, finansów i marketingu nr 15, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin)

Producenci kontra rynek nabywcy

Z racji tego, iż na rynku nabywcy to sprzedawca musi ubiegać się o klienta, producenci skazani są na ciągłe analizy zmieniających się potrzeb konsumentów, aby swoimi produktami móc zaspokoić jak najszersze grono odbiorców. To właśnie rozwój ekonomii behawioralnej świadczy o świadomości konieczności analizy psychologicznych uwarunkowań sposobu podejmowania decyzji i krytycznego podejścia do tradycyjnej ekonomicznej teorii konsumenta, przedsiębiorstwa i rynku. (B. Mróz (2014) Konsument w globalnej gospodarce, Ekonomista , nr 1, s. 18)

Pomysły na nowe produkty, które będą w przyszłości oferowane przez firmę, pojawiającą się między innymi pod wpływem:

• dostępnych nowych wynalazków i patentów, urządzeń produkcyjnych czy innowacyjnych rozwiązań technologicznych,

• sugestii ze strony klientów czy pośredników handlowych,

• chęci naśladownictwa produktów innych firm działających lokalnie czy za granicą,

• prób ulepszania dotychczas oferowanych produktów,

• działań stanowiących adaptację wielu pomysłów w postaci jednego innowacyjnego produktu,

• burzy mózgów w gronie pracowników firmy,

• analizy raportów o dotychczasowej działalności formy i sprzedaży jej poszczególnych produktów,

• rywalizacji z konkurencyjnymi ofertami z branży.'' (A. Czubała A. i in. (2012) Podstawy marketingu, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, s. 88, 90)

Rynek nabywcy — artykuły polecane

Moda na produkt — Branża fmcg — Orientacje przedsiębiorstw w marketingu — Rynek zbytu — Innowacyjna teoria przedsiębiorstwa — Wymiana międzynarodowa — Monopol — Strategia międzynarodowego marketingu mix — Orientacja marketingowa

Bibliografia

• Czubała A. (red.) (2012), Podstawy marketingu, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Milewski R., Kwiatkowski E. (red.) (2016), Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Mróz B. (2014), Konsument w globalnej gospodarce, Ekonomista, nr 1
• Płonka M. (2011), Marketing instytucji finansowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków
• Sławińska M. (red.) (2016), Handel we współczesnej gospodarce. Nowe wyzwania, Katedra Handlu i Marketingu Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Poznań
• Żmuda-Trzebiatowska E. (2010), Relacyjne aspekty zachowań konsumenckich, Zeszyty naukowe nr 608 Problemy zarządzania, finansów i marketingu nr 15, Uniwersytet Szczeciński

Autor: Anna Myrta