Magazyn przyjęć
Magazyn przyjęć jest jedną ze stref magazynu przeznaczoną dla czynności techniczno-operacyjnych związanych z przyjmowaniem materiałów i towarów. Jest pierwszą częścią magazynu. Uproszczony schemat magazynu przedstawiono poniżej.
Warto zaznaczyć, że przedstawiony schemat magazynu jest bardzo uproszczony. W praktyce możemy spotkać kilka typów układu magazynu:
- Układ przelotowy - Tworzy linię prostą między strefą przyjęć i strefą wydań
- Układ kątowy - W tym układzie strefa przyjęć leży zazwyczaj pod kątem prostym w stosunku do strefy wydań
- Układ kątowy - Strefa przyjęć i strefa wydań znajdują się w tym samym miejscu, czasami rozdzielone są ścianką
TL;DR
Magazyn przyjęć jest pierwszą częścią magazynu i obejmuje operacje związane z przyjmowaniem towarów. Przyjmowane towary są odbierane z transportu za pomocą wózków przeładunkowych. W magazynie można spotkać różne układy, w tym przelotowy, kątowy i mieszany. Przyjęcie towarów odbywa się na podstawie instrukcji magazynowej, a kontrola jakości jest istotna, zwłaszcza w przypadku dostaw typu Just in Time. W magazynie przyjęć przeprowadza się operacje takie jak rozładunek, identyfikacja, sortowanie, kontrola jakości i przygotowanie towarów do składowania. Przemieszczanie towarów w magazynie odbywa się za pomocą wózków widłowych. Odbiór towarów może odbywać się w formie scentralizowanej lub zdecentralizowanej, w zależności od przedsiębiorstwa. Odbiór przesyłek w transporcie kolejowym i samochodowym różni się, a odbiór przesyłek kurierskich i pocztowych jest regulowany przez ustawę o prawie pocztowym. Odbiór jakościowy polega na sprawdzeniu jakości dostarczonego towaru i może obejmować całą partię lub być wyrywkowy.
Dostawy towarów
Towary są odbierane z środka transportu zewnętrznego lub wewnętrznego za pośrednictwem wózków przeładunkowych. Jeżeli poziom magazynu przyjęć jest równy z poziomem terenu można prowadzić załadunek bezpośrednio z wykorzystaniem placu manewrowego. Do prac przeładunkowych wykorzystuje się wózki podnośnikowe, wózki unoszące ręczne. Dzięki nim możliwe jest przenoszenie ładunków na skrzyni ładunkowej. W przypadku gdy poziom magazynu jest położony powyżej terenu strefa przyjęć wyposażona jest we fronty przeładunkowe. Wyróżniamy fronty bezrampowe, rampowe i mieszane:
- Fronty bezrampowe - charakteryzują się prostotą budowy i brakiem część mechanicznych. By można było przeładować materiały z środka transportu musi być on wyposażony w rampę umożliwiającą swobodne przemieszczanie się środków transportu wewnątrz magazynowych.
- Fronty rampowe - posiadają automatyczną rampę opuszczaną lub wysuwną. Jest ona używana podczas pobierania materiałów z środka transportu.
- Fronty mieszane - nowoczesne fronty przeładunkowe umożliwiają przyjmowanie towarów za pośrednictwem wysuwanego rampy mechanicznej lub użycie rampy wprost z środka transportu.
Odbiór i przyjęcie surowców, materiałów i wyrobów gotowych odbywają się na podstawie instrukcji magazynowej, która określa kto, jak często i w jaki sposób przeprowadza kontrolę przyjmowanego towaru. Zakres takiej kontroli powinien być ustalony z dostawcą. Istotną kwestią jest fakt, że w przypadku dostaw typu Just in Time, zakres takiej kontroli jest bardzo ograniczony, a czasami jest niemożliwy, w związku z tym odbiorca musi posiadać odpowiednią ilość zapasów, które mają na celu zabezpieczenie ciągłości produkcji, w sytuacji awaryjnej.
Operacje magazynowe
Podczas przeładunku towarów materiały są przemieszczane pomiędzy skrzynią pojazdu dostawczego a polem odstawczym znajdującym się w magazynie przyjęć. Podczas przyjęć magazynowych i wydań materiały pozostają na polach odstawczych jak najkrótszy czas i są przemieszczane do strefy składowań lub bezpośrednio są przepakowywane i ładowane na inne pojazdy w celu dalszej spedycji ładunków. W wielu magazynach strefa przyjęć i wydań mieści się w jednym miejscu, dzięki czemu możliwe jest zaoszczędzenie miejsca i ograniczenie wielkości personelu. W magazynie przyjęć przeprowadzane są następujące operacje:
Przyjmowanie
Przyjęcie magazynowe jest to operacje mająca na celu odbiór towarów od nadawcy i potwierdzenie odbioru. W momencie odebrania towaru odpowiedzialność za niego przechodzi na odbiorcę. Wyróżniamy dwa typy przyjęcia:
- Przyjęcie zewnętrzne - to przyjęcie towarów od zewnętrznego dostawcy
- Przyjęcie wewnętrzne - to przyjęcie towarów od dostawcy w ramach wymiany wewnątrz przedsiębiorstwa. Ze względu na charakter takich dostaw możliwe jest użycie transportu wewnętrznego do przemieszczania ładunków.
Podczas operacji przyjęcia zasadniczo wyróżnia się pięciu zadań:
- Rozładunek,
- Identyfikacja,
- Sortowanie,
- Kontrola jakościowa,
- Przygotowanie towarów do składowania,
Rozładunek - przeprowadzany jest z wykorzystaniem transportu wewnętrznego. Jego celem jest przemieszczenie towarów ze skrzyni pojazdu do pola odstawczego. Gdy towar jest dostarczany za pośrednictwem paletowych jednostek ładunkowych możliwe jest zautomatyzowanie procesu wyładunkowego. Mechanizacja tego procesu (metoda Just In Sequece) często odbywa się podczas przyjęć w zakładach związanych z produkcją samochodów i ich podzespołów.
Identyfikacja - to rozpoznanie przez osobę odpowiedzialną za przyjęcie towaru danej partii materiału i jego składowych elementów. Podczas identyfikacji materiałów odczytuje się nie tylko nazwę produktu ale także numer partii, nazwę producenta, data produkcji ewentualnie termin trwałości produktu. W nowoczesnych systemach logistycznych wykorzystuje się znakowanie kodami kreskowymi lub kodami QR zgodnie z systemem globalnej identyfikacji GS1. Dzięki zastosowaniu skanerów powiązanych z komputerowymi systemami zintegrowanymi można w efektywny sposób prowadzić identyfikacji towarów, co wpływa na usprawnienie przyjęć magazynowych.
Sortowanie - polega na wydzieleniu towarów cechujących się podobnymi atrybutami. Podczas przyjęć magazynowych najistotniejszą cechą są warunki przechowywania. Towary sortuje się według odpowiednich kryteriów i następnie trafiają do odpowiednich miejsc składowania.
Kontrola jakości - jest to bardzo istotny element przyjęcia magazynowego. Dzięki niemu możliwe jest sprawdzenie zgodności dostarczonego asortymentu z wymaganiami. Towar należy zliczyć a następnie porównać ilość produktów na zamówieniu ze stanem faktycznym. W praktyce kontrola jakości polega na zliczeniu towaru, zmierzeniu lub zważeniu i porównaniu wartości z zapisanymi danymi w dokumentach dostawy. Podczas kontroli jakości sprawdza się także sposób zapakowania towarów.
Przygotowanie towarów do składowania - polega na oznakowaniu odpowiednimi symbolami lub etykietami towarów, wyładowaniu z pojemników transportowych do pojemników magazynowych oraz dostosowanie jednostek przeładunkowych do możliwość manewrowych i składowych magazynu.
Przekazanie dostawy do strefy składowania - polega na przemieszczeniu gotowych jednostek przeładunkowych z towarami do miejsca ich składowania.
Przekazanie dostawy do strefy składowania
Polega na przemieszczeniu gotowych jednostek przeładunkowych z towarami do miejsca ich składowania
Przemieszczanie ładunków w magazynie
Manipulacja towarami w magazynie, odbywa się najczęściej za pomocą wózków widłowych. Typ wózka widłowego, który jest używany w strefie przyjęć jest ściśle uzależniona od kilku czynników, takich jak:masa jednostki ładunkowej, natężenie prac rozładunkowych, Długość drogi przemieszczania.
Najczęściej wykorzystywanym wózkiem, jest ręcznie unoszący wózek widłowy, tzw "paleciak". Są one używane głównie do manipulowania ładunkiem na małe odległości oraz przy niskim natężeniu prac przeładunkowych. Podczas ich stosowania należy brać pod uwagę dwa ważne czynniki, które regulowane są przepisami. Pierwszy określa maksymalną wagę ładunku, który pracownik może przenieść i jest to 30kg. Drugi czynnik określa maksymalną wagę wózka wraz z ładunkiem i jest to waga 450kg. Jest jeszcze jedna zasada, według której maksymalna odległość na którą można przemieścić ładunek za pomocą tego typu wózka to 30m. W przypadku, gdy łączna masa ładunku przekracza 400kg, ale jest mniejsza niż 1000kg, a odległość przemieszczania jest nie większa niż 80m, w magazynie mogą być używane wózki widłowe unoszące mechanicznie. Jeśli waga ładunku przekracza 1000kg lub odległość przemieszczania jest większa niż 80m, w magazynie należy użyć tradycyjnych wózków widłowych. W strefie przyjęć, najczęściej używane są właśnie te ostatnie, zwłaszcza w przypadku większych magazynów. Wynika to głównie z faktu, że tego typu wózki umożliwiają bardzo szybki i sprawny rozładunek towaru ze środku transportu, a następnie przetransportowanie go do strefy składowania.
Odbiór towarów
W praktyce istnieją dwie formy odbioru surowców, towarów i materiałów: Forma scentralizowana - wykorzystywana jest głównie w dużych przedsiębiorstwach. Polega na wyznaczeniu odrębnego magazynu przyjęć, w którym odbywa się kontrola ilościowa oraz jakościowa przyjmowanego towaru. Dopiero po tej kontroli towary przekazywane są do magazynów branżowych Forma zdecentralizowana - wszelkie czynności związane z odbiorem towaru odbywają się w magazynach branżowych. Jak już wcześniej zostało zaznaczone, w strefie przyjęć odbywają się wszelkie czynności związane z odbiorem towaru, poczynając od rozładunku, poprzez kontrolę, aż do przekazania towaru do strefy składowania. Niezwykle istotna jest tutaj kwestia kontroli, ponieważ braki ilościowe i wady jakościowe, które nie zostały udokumentowane w procesie kontroli, obciążają odbiorcę. W zależności od środka transportu, kontrola przesyłki obywa się w nieco inny sposób, jak również inaczej rozwiązywana jest kwestia reklamacji dostawy.
Odbiór przesyłek w transporcie kolejowym
"Odbiór przesyłek kolejowych dokonywany jest na podstawie Rozporządzenia Ministra Tranposrtu i Budownictwa z dnia 24 lutego 2006r, w sprawie ustalania stanu przesyłek oraz postępowania reklamacyjnego (Dz.U. z 2006r., nr 38, poz. 266)" Podczas odbioru przesyłki należy zwrócić szczególną uwagę na stan plomb (czy nie jest naruszona, czy nie było próby jej zerwania oraz czy nie została ona zerwana, a następnie ponownie założona) oraz na to, czy wszelkie inne zabezpieczenia wagonu są zgodne z przepisami. Przy odbiorze ładunków drobnicowych należy sprawdzić czy opakowanie przesyłki oraz jej zabezpieczenia nie są uszkodzone. Ponadto odbiorca może zażądać zważenia dostarczonego towaru. Jeżeli zostaną zauważone wady, należy skontaktować się telefonicznie z przedstawicielem PKP oraz umówić się na jego wizytę, która będzie miała na celu sprawdzenie stanu przesyłki i ewentualne sporządzenie protokołu kolejkowego. W ten sam sposób należy postąpić jeżeli brakuje jakiegokolwiek dokumentu transportowego. Przedstawiciela PKP należy również wezwać jeżeli została zauważona wada w przesyłce, po rozładunku, jednak nie później niż 7 dni po dostawie i pod warunkiem, że odbiorca jest w stanie udowodnić, że wada powstała wskutek zaniedbania ze strony PKP.
Odbiór przesyłek we własnym transporcie samochodowym
Wiele firm posiada własny transport, którym realizowane są dostawy między magazynami jak również od producentów. Zasada przyjęcia towaru jest praktycznie taka sama jak w przypadku transportu kolejowego, przy czym wszelkie uszkodzenia zgłasza się poprzez stworzenie protokołu szkody. Taki protokół jest spisywany przez magazyniera, w obecności konwojenta. Istotne jest zaznaczenie na Liście Przewozowym, informacji, że taki protokół został stworzony.
Odbiór przesyłek kurierskich i pocztowych
Podczas odbioru tego typu przesyłek, należy zwrócić uwagę na stan paczki w której towar został dostarczony. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości, należy stworzyć wraz z kurierem protokół szkody, który jest podstawą do dalszych reklamacji. Wysokość odszkodowań za tego typu przesyłki, określa ustawa o prawie pocztowym.
Odbiór jakościowy
Odbiór jakościowy przesyłki, polega na sprawdzeniu jakości dostarczonego towaru. Badanie takie może obejmować całą partię dostarczonego towaru, jak również może być ono wyrywkowe i obejmować losowo wybrane produkty z danej partii. Podczas kontroli jakościowej, w pierwszej kolejności należy sprawdzić charakterystyczne cechy danego towaru (kształt, rozmiar, waga itd.), a następnie porównać je do norm, które są dla takowego towaru wyznaczone. W sytuacji, stwierdzenia wady danego towaru, należy sporządzić, wraz z dostawcą i przewoźnikiem, a odpowiedni protokół. Jeżeli istnieje taka konieczność, należy również wezwać rzeczoznawcę. "Sposób badania jakościowego określony jest w odpowiednich normach przedmiotowych danego wyrobu (PN), a zasady badania na podstawie próbek według Polskiej Normy PN-N03010: 1983 (Statystyczna kontrola jakości, Losowy wybór jednostek produktu do próbki) oraz według PB PN-03008: 1989 (Statystyczna kontrola jakości. Kontrola odbiorcza produktów nie sztukowych kształtnych. Zasady ogólne)"
| Magazyn przyjęć — artykuły polecane |
| Proces magazynowania — Ładunek drobnicowy — Dokumenty magazynowe — Magazyn — Odbiór ilościowy i jakościowy — Transport multimodalny — Próbkowanie — Dokumentacja przewozowa — Kompletacja |
Bibliografia
- Dudziński Z. (2012), Poradnik organizatora gospodarki magazynowej w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Dudziński Z., Kizyn M. (2002), Vademecum Gospodarki Magazynowej, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk
- Januszewski A., Domaradzki W. (2010), Polskie Stowarzyszenie Zarządzania Wiedzą, Seria: Studia i Materiały, nr 32
- Kiełbowski A., Rokicki T. (2015), Gospodarka Materiałowa & Logistyka, Gospodarka Materiałowa & Logistyka, nr 5
- Krzyżaniak S., Niemczyk A., Majewski J., Andrzejczyk P. (2014), Organizacja i monitorowanie procesów magazynowych, Biblioteka Logistyka, Poznań
- Weselik A., Korzeniowski A., Skowroński Z., Kaczmarek M. (1997), Zarządzanie gospodarką magazynową, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
Autor: Piotr Miernik, Krzysztof Staszkiewicz
