Ekonomia feministyczna

Ekonomia feministyczna (ang. feminist economics) jest dyscypliną ekonomii, która wprowadziła pojęcie płci społeczno-kulturowej (ang. gender). Ekonomia feministyczna wywodzi się z neoklasycznej teorii ekonomii, którą zaczęto rozszerzać na obszary badań nad sytuacją kobiet w gospodarce. Pionierami byli Gary Becker i Jacob Mincer.

"Dzięki wzbogaceniu teorii neoklasycznej w feministyczny punkt widzenia możemy analizować zróżnicowanie zarobków kobiet i mężczyzn, przejawy dyskryminacji na rynku pracy, podział pracy w rodzinie, decyzje prokreacyjne, następstwa przerwania pracy zawodowej dla dalszej kariery oraz wpływ subsydiowania całodziennych placówek opieki nad dzieckiem na podaż kobiecej siły roboczej" (S.Gustafsson, 2003, s. 44).

Przedstawiciele ekonomii feministycznej wykazali, że dotychczasowa teoria zakładała nieoptymalne zachowania, gdyż nie uwzględniała społeczno-kulturowych uwarunkowań płci.

Jak już wcześniej wspomniano ekonomia feministyczna jest ściśle powiązana z ekonomią neoklasyczną, ale też z ekonomią rodziny czy też nową ekonomią gospodarstwa domowego.

W 1990 roku powstała International Association for Feminist Economics, a w roku 1994 - czasopismo Feminist Economics (M.A.Ferber, 2003, s. 69). Przedstawiciele ekonomii feministycznej, Amartya Sen i Sakiko Fukuda-Parr, wnieśli olbrzymi wkład w powstanie indeksu rozwoju społecznego - Human Development Index (HDI).

Obecnie ekonomia feministyczna zaczęła zwracać uwagę na rozwój krajów tzw. Południa oraz równouprawnienie płci, m.in. w konwencji tej dziedziny powstał Program Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL.

Krytyka tradycyjnych modeli ekonomicznych przez ekonomię feministyczną

Brak uwzględnienia niepłatnej pracy domowej i opieki nad dziećmi jako istotnego czynnika w analizie gospodarczej

Tradycyjne modele ekonomiczne często pomijają niepłatną pracę domową i opiekę nad dziećmi jako ważne elementy analizy gospodarczej. Ekonomia feministyczna krytykuje tę obojętność, argumentując, że niepłatna praca domowa jest nie tylko wartościowa, ale również niezbędna dla funkcjonowania gospodarki. Bez niej wiele płatnych prac nie mogłoby zostać wykonanych, a gospodarka nie byłaby w stanie działać sprawnie.

Krytyka mierzenia wartości tylko przez pryzmat rynku i ignorowania innych aspektów społeczno-kulturowych płci

Tradycyjne modele ekonomiczne często skupiają się na mierzeniu wartości tylko przez pryzmat rynku, pomijając przy tym inne aspekty społeczno-kulturowe płci. Ekonomia feministyczna podkreśla, że wartość nie może być ograniczona tylko do tego, co można kupić i sprzedać na rynku. Wartość niepłatnej pracy domowej, opieki nad dziećmi i innych działań społecznych nie jest uwzględniana w tradycyjnych modelach ekonomicznych, co prowadzi do zniekształconego obrazu rzeczywistości.

Analiza wpływu ignorowania niewidocznej pracy kobiet na mierzenie PKB i ocenę rozwoju gospodarczego

Jednym z głównych argumentów ekonomii feministycznej jest to, że ignorowanie niewidocznej pracy kobiet, takiej jak praca domowa i opieka nad dziećmi, prowadzi do zaniżonego pomiaru PKB i nieprawdziwej oceny rozwoju gospodarczego. Tradycyjne modele gospodarcze nie uwzględniają tej niepłatnej pracy, przez co nie odzwierciedlają pełnego zakresu aktywności gospodarczej. W rezultacie, polityka gospodarcza oparta na tych modelach może prowadzić do nierówności i dyskryminacji płci.

Propozycje alternatywnych podejść proponowanych przez ekonomię feministyczną, takich jak uwzględnienie niepłatnej pracy domowej w ramach narodowych rachunków dochodu i wydatków

Ekonomia feministyczna proponuje alternatywne podejścia do analizy gospodarczej, które uwzględniają niepłatną pracę domową. Jednym z przykładów jest propozycja uwzględnienia tej pracy w ramach narodowych rachunków dochodu i wydatków. Dzięki temu można by rzeczywiście zobaczyć wkład niepłatnej pracy kobiet w gospodarkę i dokładniej ocenić jej wartość. To podejście daje możliwość bardziej kompleksowej analizy i podejmowania lepszych decyzji politycznych.

Ekonomia feministyczna dokonuje mikroekonomicznej analizy decyzji podejmowanych przez kobiety w różnych sferach życia, takich jak decyzje dotyczące edukacji, opieki nad dziećmi czy podjęcia pracy zarobkowej. Przygląda się czynnikom, które wpływają na te decyzje, takim jak bariery strukturalne, nierówności płacowe, stereotypy płciowe i obciążenie obowiązkami domowymi. Ta analiza pozwala lepiej zrozumieć i radzić sobie z nierównościami płci oraz tworzyć polityki, które będą bardziej sprawiedliwe i równościowe.

Feminizacja pracy i rynku pracy

Analiza wzrostu udziału kobiet w różnych sektorach gospodarki i zmian strukturalnych na rynku pracy

Ekonomia feministyczna analizuje wzrost udziału kobiet w różnych sektorach gospodarki oraz dokonujące się zmiany strukturalne na rynku pracy. Zmiany te wynikają z procesu feminizacji pracy, czyli zwiększonego udziału kobiet w zatrudnieniu. Ta analiza pozwala lepiej zrozumieć dynamikę rynku pracy i wpływ feminizacji pracy na gospodarkę.

Konsekwencje feminizacji pracy, takie jak wzrost elastycznych form zatrudnienia, rosnące znaczenie sektora usług czy rosnące zatrudnienie w niepewnych warunkach

Feminizacja pracy ma wiele konsekwencji dla rynku pracy. Wzrost elastycznych form zatrudnienia, rosnące znaczenie sektora usług i zatrudnienie w niepewnych warunkach to tylko niektóre z tych konsekwencji. Ekonomia feministyczna analizuje te zmiany i ich wpływ na warunki pracy, płace i stabilność zatrudnienia. Przygląda się również nierównościom, jakie mogą wynikać z tych zmian i proponuje sposoby ich redukcji.

Dyskusja na temat nierówności płacowych między kobietami a mężczyznami i analiza czynników wpływających na te różnice

Nierówności płacowe między kobietami a mężczyznami są jednym z głównych zagadnień analizowanych przez ekonomię feministyczną. Ta dyskusja obejmuje analizę czynników wpływających na te różnice, takich jak segregacja zawodowa, stereotypy płciowe, negocjacje płacowe i inne formy dyskryminacji. Przez spojrzenie na te czynniki z perspektywy ekonomii feministycznej można lepiej zrozumieć źródła nierówności płacowych i podejmować działania mające na celu ich redukcję.

Omówienie trudności awansu zawodowego kobiet, takich jak szklany sufit i stereotypy płciowe

Ekonomia feministyczna analizuje trudności, z jakimi borykają się kobiety w kontekście awansu zawodowego. Szklany sufit, czyli niewidzialne bariery uniemożliwiające kobietom osiągnięcie najwyższych stanowisk, oraz stereotypy płciowe są jednymi z głównych przeszkód. Ta analiza pozwala lepiej zrozumieć mechanizmy utrzymujące nierówności płci w sferze zawodowej i proponować rozwiązania mające na celu ich przełamanie.

Badanie wpływu feminizacji pracy na równowagę między pracą a życiem prywatnym, takie jak obciążenie obowiązkami domowymi i opieki nad dziećmi

Feminizacja pracy ma również wpływ na równowagę między pracą a życiem prywatnym. Rosnące wymagania i obciążenia związane z pracą zawodową mogą utrudniać kobietom spełnianie obowiązków domowych i opieki nad dziećmi. Ekonomia feministyczna analizuje te aspekty i proponuje polityki i rozwiązania, które pomogą w osiągnięciu lepszej równowagi między pracą a życiem prywatnym, co jest korzystne zarówno dla kobiet, jak i dla społeczeństwa jako całości.

Feministyczne podejście do polityki fiskalnej i społecznej

Ekonomia feministyczna proponuje wiele rozwiązań dotyczących powszechnego dostępu do wysokiej jakości placówek opieki nad dziećmi. Uważa się, że zapewnienie takiego dostępu jest kluczowe dla równości płci, ponieważ pozwala kobietom na pełne uczestnictwo w rynku pracy i realizację swoich ambicji zawodowych. Przedstawienie tych propozycji pozwala lepiej zrozumieć korzyści takiego podejścia i wpływ, jaki może mieć na społeczeństwo jako całość.

Ekonomia feministyczna podkreśla korzyści płatnego urlopu macierzyńskiego i tacierzyńskiego dla równości płci i zdrowia społecznego. Te formy urlopu pozwalają rodzicom na równomierne dzielenie się obowiązkami opieki nad dziećmi, co przyczynia się do równości płci. Dodatkowo, płatny urlop macierzyński i tacierzyński mają pozytywny wpływ na zdrowie społeczne, zarówno matek, jak i dzieci. Omówienie tych korzyści pomaga zrozumieć znaczenie tych polityk i zachęca do ich wprowadzania.

Ekonomia feministyczna analizuje wsparcie dla samotnych rodziców, takie jak programy socjalne i możliwość łączenia pracy z opieką nad dziećmi. Samotni rodzice, szczególnie samotne matki, często borykają się z dodatkowymi trudnościami i nierównościami. Polityki i programy socjalne mogą pomóc w łagodzeniu tych trudności i zapewnieniu lepszych warunków życia dla samotnych rodziców i ich dzieci. Omówienie tych rozwiązań pozwala lepiej zrozumieć potrzeby samotnych rodziców i proponować skuteczne polityki wspierające.

Ekonomia feministyczna zwraca uwagę na problem przemocy domowej i proponuje polityki przeciwdziałające tej formie przemocy oraz zwiększające bezpieczeństwo kobiet w rodzinie i społeczeństwie. Przedstawienie tych polityk pozwala lepiej zrozumieć skalę problemu przemocy domowej, jej skutki społeczne i ekonomiczne oraz możliwe rozwiązania. Wprowadzenie skutecznych polityk przeciwdziałających przemocy domowej jest istotne dla zapewnienia równości płci i godnych warunków życia dla wszystkich.

Ekonomia feministyczna prowadzi dyskusję na temat wpływu polityk fiskalnych i społecznych na równouprawnienie płci i zmniejszanie nierówności społecznych. Polityki te mogą mieć zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki dla równości płci. Poprzez analizę tych skutków i proponowanie odpowiednich rozwiązań, ekonomia feministyczna dąży do wprowadzenia polityk, które będą sprzyjać równouprawnieniu płci i zmniejszaniu nierówności społecznych.

Ekonomia feministyczna — artykuły polecane

Thorstein Veblen — Karol Marks — Amartya Sen — Vilfredo Pareto — Thomas Robert Malthus — Holizm — Johann Plenge — Jeffrey Sachs — Yuppie

Bibliografia

• Dijkstra A., Plantega J. (2003), Ekonomia i płeć, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk
• Ferber M., Nelson J. (2003), Feminist economics today: beyond economic man, University of Chicago Press, Chicago
• Gustafsson S. (2003), Neoklasyczna ekonomia feministyczna, [w:] Ekonomia i płeć, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk

Autor: Ziemskow Wiktor