Dewiza

Dewiza jest to należność zagraniczna, która może być traktowana jako środek płatniczy w obrocie międzynarodowym. Dewizy mogą istnieć pod postacią weksli, przekazów bankowych, czeków, międzynarodowych przekazów pieniężnych, akcji, obligacji, świadectw udziałowych, etc. oraz w formie dokumentów lub zapisów na rachunkach bankowych za granicą.

Pojęcie dewizy dawniej

Dawniej termin ten określano jako tytuł do otrzymania zapłaty od zagranicy w formie gotówkowej, a także reprezentujące taki tytuł instrumenty np. czeki i weksle. Pierwszymi formami dewiz były weksle i czeki, współcześnie przeważają dewizy rozumiane jako należności na rachunkach w bankach zagranicznych.

Największy rynek wymiany walut - FOREX

Obecnie największym rynkiem wymiany walut jest Forex (ang. foreign exchange). Jest to globalny, międzynarodowy rynek zbudowany w oparciu o połączone siecią informatyczną banki i instytucje finansowe na całym świecie. Jest on zaliczany do rynków OTC (ang. over the counter. Wymiana na nim odbywa się 24h/dobę. Transakcji na tym rynku dokonują zarówno inwestorzy indywidualni jak i instytucjonalni (banki, korporacje międzynarodowe, fundusze inwestycyjne, rządy państw, banki centralne).

Pojęcie rynku dewizowego dawniej i dziś

Dawniej: rynek dewizowy określano jako nie tylko rynek gotówkowy, ale również rynek różnego rodzaju należności takich jak weksle, czeki, akredytywy pieniężne oraz wkłady pieniężne w zagranicznych bankach.

Dziś: rynek dewizowy w zasadzie ma podobne znaczenie jak dawniej, ale określany jest także lokalnym rynkiem walutowym, gdzie dewizy (waluty obce) są wymieniane na pieniądz lokalny.

Kurs dewizowy

Jest to stosunek ilościowy, który pokazuje jak jedna waluta wymienia się na inną. Dzięki obrotowi dewizowemu i dokonywaniu nimi zapłat w rozliczeniach międzynarodowych ograniczono funkcję złota jako pieniądza światowego.

Dewiz na rynek dostarczają posiadacze należności zagranicznych i eksporterzy. Ważnym źródłem ich napływu jest również ruch turystyczny. Handel dewizami opiera się na dyskontowaniu weksli zagranicznych, inkasie i skupie czeków zagranicznych, przede wszystkim jednak na sprzedaży i kupnie tzw. wypłat w formie przekazów.

Przyczyny istnienia wymiany walut

W związku z tym, że w danych krajach są różne jednostki i znaki pieniężne zrodziła się potrzeba występowania międzynarodowego systemu walutowego. Niezależnie od tego w jakiej walucie dochodzi do rozliczenia z kontrahentem zagranicznym, któraś ze stron ma potrzebę wymiany jednej waluty na drugą. Dzieje się tak, dlatego że zyski, straty, podatki, a również inne zobowiązania są normalnie rozliczane w walucie krajowej. Wymienialność walut ma nie tylko znaczenie w ułatwieniu handlu, ale także otwiera kanały przepływu zasobów produkcyjnych, w szczególności kapitału, gdyż kapitał przyjmuje między innymi formę pieniężną. Wymienialność walut to możliwość swobodnego zakupu, sprzedaży, posiadania i transferowania walut wewnątrz obszarów i poza granice przez każdego. Jest ona ważnym czynnikiem, który otwiera gospodarkę na zewnątrz.

Dewiza jako instrument zabezpieczający ryzyko walutowe

Dewiza, czyli inaczej waluta obca, może pełnić istotną rolę jako narzędzie do zabezpieczania się przed ryzykiem zmiany kursów walutowych. W dzisiejszym globalnym środowisku gospodarczym, przedsiębiorstwa często prowadzą działalność na rynkach zagranicznych, co niesie ze sobą ryzyko wystawienia na wahania kursów walutowych. Wykorzystanie dewizy jako instrumentu zabezpieczającego pozwala przedsiębiorcom ograniczyć to ryzyko.

Istnieje kilka różnych technik i instrumentów zabezpieczających, z których przedsiębiorstwa mogą skorzystać. Przykładami są kontrakty terminowe, opcje walutowe oraz strategie hedgingowe. Każda z tych technik ma swoje zalety i ograniczenia, dlatego przedsiębiorstwa muszą dostosować swoje podejście do zarządzania ryzykiem walutowym do swoich indywidualnych potrzeb i celów.

Dewiza może być szczególnie przydatna w kontekście handlu międzynarodowego. Przedsiębiorstwa mogą korzystać z dewizy do ustalania konkretnych kursów wymiany w celu uniknięcia niekorzystnych zmian kursów walutowych. Dzięki temu mają pewność, że otrzymają odpowiednią ilość środków w walucie krajowej za swoje produkty lub usługi, niezależnie od zmian na rynku walutowym.

Korzystanie z dewizy jako instrumentu zabezpieczającego wiąże się zarówno z korzyściami, jak i ograniczeniami. Korzyściami są przede wszystkim ograniczenie ryzyka walutowego i utrzymanie stabilności finansowej przedsiębiorstwa. Ograniczenia natomiast mogą wynikać z konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z transakcjami dewizowymi oraz z ryzyka, że niekorzystne zmiany kursów walutowych mogą wpływać negatywnie na wyniki finansowe przedsiębiorstwa.

Przykłady sytuacji, w których korzystanie z dewizy jako instrumentu zabezpieczającego jest szczególnie ważne dla przedsiębiorstw, mogą obejmować sytuacje, gdy przedsiębiorstwo ma duże zobowiązania w walutach obcych lub gdy prowadzi działalność na rynkach o dużych wahaniach kursów walutowych. W takich przypadkach zabezpieczenie ryzyka walutowego staje się priorytetem dla przedsiębiorstwa, aby zapewnić stabilność finansową i uniknąć nieprzewidywalnych strat.

Funkcje i znaczenie rynku dewizowego

Rynek dewizowy pełni wiele istotnych funkcji, które mają kluczowe znaczenie dla gospodarki. Jedną z głównych funkcji rynku dewizowego jest ułatwianie wymiany walut między różnymi krajami. Dzięki temu przedsiębiorstwa i osoby fizyczne mogą swobodnie dokonywać transakcji międzynarodowych i korzystać z usług finansowych na całym świecie.

Rynek dewizowy również wpływa na ustalanie kursów walutowych. Poprzez interakcję popytu i podaży na danej walucie, rynek dewizowy determinuje, ile jednostek waluty krajowej można wymienić na jednostki innej waluty. Kursy walutowe mają istotny wpływ na konkurencyjność eksporterów i importujących firm, ponieważ wpływają na ceny produktów i usług na rynkach międzynarodowych.

Na płynność finansową na rynku dewizowym wpływają różne czynniki, takie jak działania banków centralnych, polityka monetarna, sytuacja gospodarcza kraju oraz spekulacja na kursach walutowych. Wszystkie te czynniki mogą powodować wahania kursów walutowych i wpływać na stabilność rynku dewizowego.

Rynek dewizowy umożliwia również spekulację na kursach walutowych. Inwestorzy mogą zarabiać na różnicy między kursami walutowymi, kupując walutę w momencie, gdy jest tania, a następnie sprzedając ją, gdy jej wartość wzrasta. Jednak spekulacja na kursach walutowych wiąże się również z dużym ryzykiem, ponieważ zmiany kursów mogą być trudne do przewidzenia.

Kursy walutowe mają również istotny wpływ na bilans płatniczy kraju. Jeśli wartość eksportu przewyższa wartość importu, to kraj ma nadwyżkę handlową i korzysta z przepływu dewiz do kraju. Z kolei, jeśli wartość importu przewyższa wartość eksportu, to kraj ma deficyt handlowy i musi korzystać z rezerw dewizowych lub zaciągać kredyty w walutach obcych.

Wykorzystanie dewizy w międzynarodowej współpracy gospodarczej

Dewiza odgrywa istotną rolę w finansowaniu handlu zagranicznego. Przedsiębiorstwa często muszą korzystać z dewizy, aby dokonywać płatności za importowane produkty lub usługi. W takich przypadkach dewiza jest wykorzystywana jako środek płatniczy, umożliwiający wymianę walut i zagwarantowanie odpowiedniego rozliczenia transakcji.

Korzystanie z dewizy w inwestycjach zagranicznych ma swoje korzyści i wyzwania. Wykorzystanie waluty obcej może umożliwić przedsiębiorstwom dostęp do nowych rynków i możliwość zdobycia konkurencyjnej przewagi. Jednak związane z tym ryzyko kursowe i zmienność kursów walutowych mogą wpływać na zyskowność i stabilność inwestycji zagranicznych.

Dewiza jest również wykorzystywana w ramach pomocy rozwojowej i transferu technologii. Kraje rozwinięte często udzielają pomocy finansowej w postaci dewizy, aby wspierać rozwój gospodarczy i społeczny krajów rozwijających się. Ponadto, dewiza może być wykorzystywana do finansowania transferu technologii i wspierania wymiany kulturalnej między krajami.

Stabilność kursów walutowych ma istotne znaczenie dla wykorzystania dewizy w międzynarodowej współpracy gospodarczej. W przypadku dużych wahnięć kursów, przedsiębiorstwa i instytucje finansowe mogą napotkać trudności w planowaniu swoich działań i prognozowaniu wyników finansowych. Dlatego istotne jest utrzymanie stabilności kursów walutowych w celu zapewnienia pewności i zaufania w międzynarodowych transakcjach.

Przykłady konkretnych programów i inicjatyw, które wykorzystują dewizę w celu wspierania rozwoju gospodarczego i wymiany kulturalnej między krajami, mogą obejmować programy pomocowe, takie jak programy Organizacji Narodów Zjednoczonych czy programy Unii Europejskiej. Ponadto, istnieją też inicjatywy rozwijane przez różne organizacje międzynarodowe, które mają na celu promowanie handlu międzynarodowego i współpracy gospodarczej między krajami.

Dewiza — artykuły polecane

Rynek walutowy — Operacje wyrównawcze — Podatek importowy — Operacje walutowe — Agregat M1 — Pieniądz — SDR — Rozliczenia bezgotówkowe — Wymiana

Bibliografia

• Borkowski T. (1994), Ustawodawstwo dewizowe, Warszawa
• Lutkowski K. (2007), Finanse międzynarodowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• PWN (2011), Encyklopedia Powszechna PWN, PWN, Warszawa
• Sekomski K. (red.) (1974), Mała Encyklopedia Ekonomiczna, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Sławiński A. (2006), Rynki finansowe, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Tokarski J. (red.) (1980), Słownik Wyrazów Obcych PWN, PWN, Warszawa

Autor: Jacek Skulicz, Magda Wiernusz