Wniosek o urlop

Wniosek o urlop
Polecane artykuły
Urlop Urlop wypoczynkowy Staż pracy Zasiłek wychowawczy Świadczenie urlopowe Urlop rodzicielski Niewykorzystany urlop Urlop wychowawczy Urlop macierzyński

Prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu w oparciu o umowę o pracę. Ma ono charakter niezbywalny co oznacza, że pracownik nie może się go zrzec. Urlop wypoczynkowy jest to płatny okres, w którym pracownik nie świadczy pracy na rzecz pracodawcy. Jak sama nazwa wskazuje przeznaczony on jest do odpoczynku.

Pracownik z każdym rozpoczętym nowym rokiem kalendarzowym nabywa prawo do nowej puli urlopu wypoczynkowego. Pracodawca jest zobowiązany do udzielenia urlopu wypoczynkowego w roku, w którym pracownik nabył do niego prawo. Co do zasady z pierwszym dniem roku kalendarzowego pracownik nabywa prawo do nowej puli urlopu.

W zależności od miejsca pracy przyjęte są różne zasady korzystania z urlopów wypoczynkowych. Mogą być ściśle ustalone z góry przez plany urlopowe lub mogą być udzielane na indywidualny wniosek pracownika, przy czym w takim przypadku zgodnie z przepisami urlop powinien być udzielony co najmniej w jednej części trwającej co najmniej 14 dni (art. 162 K.P.).

W sytuacji niewykorzystania przez pracownika przysługującego mu urlopu w danym roku kalendarzowym staje się on urlopem zaległym, który należy wykorzystać do 30 września następnego roku. W sytuacji niewykorzystania przez pracownika całego wymiaru urlopu przysługującego w danym roku, pracodawca ma obowiązek wypłaty ekwiwalentu pieniężnego. Niezgodne z przepisami jest wypłacenie pracownikowi ekwiwalentu w trakcie trwania zatrudnienia. Ma to zastosowanie w przypadku rozwiązania stosunku pracy z danym pracodawca (art. 171 K.P.).

Wymiar urlopu wypoczynkowego

Pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy wynoszący:

• 20 dni - jeśli jest zatrudniony krócej niż 10 lat
• 26 dni - jeśli jest zatrudniony dłużej niż 10 lat

Ustalając wymiar urlopu wypoczynkowego należy uwzględnić nie tylko okres przepracowany u obecnego pracodawcy, ale również poprzednie okresy zatrudnienia na podstawie uumowy o pracę, a także ukończenie poszczególnych okresów nauki.

Zgodnie z art. 155. § 1. K.P.: "Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia:

1) zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej - przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,

2) średniej szkoły zawodowej - przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,

3) średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych - 5 lat,

4) średniej szkoły ogólnokształcącej - 4 lata,

5) szkoły policealnej - 6 lat,

6) szkoły wyższej - 8 lat. "

Osoby, które uzyskały stopień licencjata traktowane są jak absolwenci szkoły wyższej. Należy również zaznaczyć, że w/w okresy nie są uzależnione od rodzaju oraz trybu w jakim dana osoba się uczyła. Do wymiaru uwzględniany jest okres, wynikający z ukończenia ostatniego stopnia edukacji pracownika. Zgodnie z Kodeksem Pracy wyżej wymienione okresy nie sumują się. Oznacza to, że w przypadku kiedy pracownik jednocześnie studiował i pracował, należy wybrać najkorzystniejszy wariant dla niego (art. 155. § 2. K.P.).

Pierwsza praca a urlop wypoczynkowy

Osobą podejmującym pierwszą pracę w życiu również przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego, jednak jego wymiar liczony jest w inny sposób niż dla pozostałych pracowników.

Pracownik nabywa prawo do urlopu z upływem każdego kolejnego miesiąca pracy w roku kalendarzowym, w którym po raz pierwszy podjął pracę. Wówczas zatrudnionemu przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze 1/12 z 20 dni w skali roku. Wynika z tego, że za cały przepracowany miesiąc pracownikowi przysługuje 1,66 dnia urlopu. W takiej sytuacji pracodawca może natomiast nie musi zaokrąglić go do całego dnia.

Urlop osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy

Urlop wypoczynkowy pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustalany jest proporcjonalnie do jego wymiaru. Podstawą wyliczenia jest staż pracy wynoszący 20 lub 26 dni w skali roku. Przy obliczeniach, należy pomnożyć przysługujący wymiar urlopu wypoczynkowego przez etat, na jaki pracownik jest zatrudniony.

W przypadku, kiedy w ciągu roku dochodzi do zmiany etatu, odpowiednią metodą jest wyliczenie wymiaru urlopu osobno dla poszczególnych etatów Należy pamiętać, aby niepełny dzień urlopu zaokrąglać w górę do całego dnia.

Rodzaje urlopów

Urlop uzupełniający

Urlop uzupełniający jest to różnica między wyższym a niższym wymiarem urlopu w skali roku, czyli 6 dni. Jest on związany z prawem do nabycia wyższego wymiaru urlopu wypoczynkowego, co może być konsekwencją upływu 10-letniego stażu pracy (art. 154 K.P.) lub ukończeniem edukacji w czasie trwania zatrudnienia (art. 155 K.P.). Ma on zastosowanie w sytuacji kiedy pracownik w danym roku kalendarzowym nabył prawo do 26 dni urlopu w skali roku.

Urlop na żądanie

Przywilej korzystania z urlopu na żądanie ma każda osoba zatrudniona na postawie umowy o pracę. Zgodnie z Kodeksem Pracy pracownik ma prawo do wykorzystania 4 dni urlopu na żądanie w każdym roku kalendarzowym (art. 167² K.P.). Liczba dni urlopu nie jest zależna od etatu na jaki pracownik jest zatrudniony oraz systemu czasu pracy, w którym pracuje. Należy jednak pamiętać, że są one częścią wymiaru urlopu wypoczynkowego przysługującego w danym roku pracy. Pracodawca jest zobowiązany do udzielenia urlopu na żądanie pracownika i w podanym przez niego terminie. Pracownik powinien poinformować o zamiarze korzystania z urlopu na żądanie najpóźniej do godziny przez planowanym rozpoczęciem pracy. Urlop na żądanie nie wykorzystany w danym roku nie może być przeniesiony na kolejny rok.

Urlop okolicznościowy

Osobą zatrudniony na podstawie umowy o pracę przysługuje dodatkowy urlop związany z ważnymi wydarzeniami w życiu osobistym pracownika tzw. urlop okolicznościowy. Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w pełnej wysokości za czas trwania urlopu.

Zgodnie z przepisami wydarzeniami w życiu pracownika, za które przysługuje mu wolne jest zawarcie związku małżeńskiego, narodziny dziecka czy śmierć bliskiej osoby. Jest on krótkotrwały wynoszący 1-2 dni. Długość urlopu zależy od wydarzenia oraz stopnia pokrewieństwa z osobą, której dana sytuacja dotyczy:

• narodziny dziecka – 2 dni
• ślub własny – 2 dni
• ślub dziecka – 2 dni
• śmierć dziecka/małżonka/rodziców – 2 dni
• śmierć rodzeństwa/teściów/dziadków – 1 dzień

Urlop nie musi zostać wykorzystany bezpośrednio w dniu, w którym ma miejsce ważne wydarzenie. Może być wykorzystany w inny dzień, jednak mający związek z danym wydarzeniem. Pracodawca nie może odrzucić wniosku, ponieważ zgodnie z prawem ma obowiązek udzielenia urlopu okolicznościowego.

Urlop bezpłatny

• Urlop bezpłatny traktowany jest jako przerwa w trakcie trwania stosunku pracy. Oznacza to, że stosunek pracy został oficjalnie zawieszony.
• Pracownikowi za ten czas nie przysługuje wynagrodzenie, czyli jego pensja zostanie proporcjonalnie pomniejszona o ilość dni urlopu bezpłatnego. Za czas przebywania na urlopie pracownik nie ma odprowadzanych składek ZUS, w tym również składki na ubezpieczenie chorobowe. Oznacza to, że w przypadku kiedy pracownik przebywając na urlopie bezpłatnym zachoruje, to nie będzie mógł skorzystać z żadnego świadczenia z tego tytułu, czyli wynagrodzenia chorobowego czy zasiłku chorobowego.
• Zgodnie z Kodeksem Pracy udzielenie urlopu bezpłatnego jest możliwe wyłącznie na pisemny wniosek pracownika oraz z jego inicjatywy. Należy zaznaczyć, że nie musi być podawana przyczyna takiej decyzji. Pracodawca nie może sam skierować pracownika na urlop bezpłatny, a także udzielić go w większym wymiarze niż wynika to z wniosku pracownika.
• Czas trwania urlopu bezpłatnego jest nienormowany, czyli nie ma konkretnej granicy przez jak długi okres pracownik będzie nieobecny. Może on trwać kilka dni, miesiąc, rok lub dłużej.
• Okres urlopu bezpłatnego nie jest wliczany do stażu pracy u danego pracodawcy. Jest on wykazany na świadectwie pracy. W trakcie przebywania na urlopie ulegają zawieszeniu prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy.
• Urlop bezpłatny ma wpływ na roczny wymiar urlopu wypoczynkowego. Jeżeli długość urlopu bezpłatnego trwa co najmniej 1 miesiąc, wówczas wymiar urlopu wypoczynkowego ulega proporcjonalnemu pomniejszeniu. W przypadku, kiedy pracownik przebywa cały rok kalendarzowy na urlopie bezpłatnym to nie przysługuje mu urlop wypoczynkowy (art. 155².  § 1 K.P.)

Bibliografia:

• Florek L.(2012) Podręczniki prawnicze - Prawo Pracy
• Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 grudnia 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Kodeks Pracy (Dz.U. 2018 poz. 108), Dział VII
• Pietruszyńska K. (2016) Prawo Pracy Informator, Kraków, s. 79-89.
• PIP - Państwowa Inspekcja Pracy (2017),Urlopy
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 listopada 2014 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. 2014 poz. 1632)

Autor: Aleksandra Krosta

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.