Norma prawna: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update) |
(LinkTitles.) |
||
| Linia 16: | Linia 16: | ||
'''Norma prawna''' to reguły opisujące zachowania obowiązujące wszystkie jednostki społeczne, wynikające z przepisów prawa. Normę prawną uznaje się za treść prawa, którą tworzą przepisy prawne. | '''[[Norma]] prawna''' to reguły opisujące zachowania obowiązujące wszystkie jednostki społeczne, wynikające z przepisów prawa. Normę prawną uznaje się za treść prawa, którą tworzą przepisy prawne. | ||
==Zastosowanie norm prawnych== | ==Zastosowanie norm prawnych== | ||
Norma prawna jest w nauce prawa zgodnie zrozumiana jako wypowiedź wskazująca określony sposób postępowania, a więc jako reguła zachowania, przy czym od innych rodzaj norm ma ją odróżnić cecha "prawności”. Sposób, w jaki uporządkowane są normy prawne sprawiają, że zawsze mają charakter ogólny, skierowane są do każdej osoby. Mają postać dwustronną, co oznacza, że nie tylko wyszczególniony jest obowiązek dla jakiejś osoby, lecz także dla drugiej uprawnienie jakie jest jej należne.<ref>Filipowicz A. (2012) ''Podstawy prawa dla ekonomistów. Podręcznik dla studentów ekonomii, zarządzania i administracji'' s. 48</ref> | Norma prawna jest w nauce prawa zgodnie zrozumiana jako wypowiedź wskazująca określony sposób postępowania, a więc jako reguła zachowania, przy czym od innych rodzaj norm ma ją odróżnić cecha "prawności”. Sposób, w jaki uporządkowane są normy prawne sprawiają, że zawsze mają charakter ogólny, skierowane są do każdej osoby. Mają postać dwustronną, co oznacza, że nie tylko wyszczególniony jest [[obowiązek]] dla jakiejś osoby, lecz także dla drugiej [[uprawnienie]] jakie jest jej należne.<ref>Filipowicz A. (2012) ''Podstawy prawa dla ekonomistów. Podręcznik dla studentów ekonomii, zarządzania i administracji'' s. 48</ref> | ||
Adresatem normy prawnej jest zawsze osoba, która ukończyła 18 lat. Zadaniem normy prawnej jest równe traktowanie każdej osoby bez względu na pochodzenie, status majątkowy itp. Nie należy mylić norm prawnych z normami moralnymi lub religijnymi. | Adresatem normy prawnej jest zawsze osoba, która ukończyła 18 lat. Zadaniem normy prawnej jest równe traktowanie każdej osoby bez względu na pochodzenie, status majątkowy itp. Nie należy mylić norm prawnych z normami moralnymi lub religijnymi. | ||
<google>t</google> | <google>t</google> | ||
| Linia 25: | Linia 25: | ||
==Klasyfikacja norm prawnych== | ==Klasyfikacja norm prawnych== | ||
Normy jak każda zbiorowość można podzielić według przyjętych kryteriów klasyfikacji. Przyjmując jako kryterium klasyfikacji charakter prawny norm wyodrębnia się: | Normy jak każda zbiorowość można podzielić według przyjętych kryteriów klasyfikacji. Przyjmując jako kryterium klasyfikacji charakter prawny norm wyodrębnia się: | ||
* normy obligatoryjne- niestosowanie których odpowiedzialność prawną jednostki karną lub cywilną | * normy obligatoryjne- niestosowanie których [[odpowiedzialność]] prawną jednostki karną lub cywilną | ||
* normy fakultatywne- tzw. [[normy]] zalecone, stosowanie tych norm jest dobrowolne | * normy fakultatywne- tzw. [[normy]] zalecone, stosowanie tych norm jest dobrowolne | ||
Ze względu na zakres treściwy normy klasyfikuje się na: | Ze względu na [[zakres]] treściwy normy klasyfikuje się na: | ||
* normy znaczeniowe | * normy znaczeniowe | ||
* normy klasyfikacyjne | * normy klasyfikacyjne | ||
| Linia 41: | Linia 41: | ||
Do zasadniczych zadań jakie spełnia [[ISO]] należy popieranie opracowanych norm międzynarodowych w celu ułatwienia wymiany międzynarodowej norm międzynarodowych w celu ułatwienia wymiany międzynarodowej oraz rozwoju współpracy w zakresie dziedzin związanych z działalnością naukową, techniczną oraz gospodarczą. | Do zasadniczych zadań jakie spełnia [[ISO]] należy popieranie opracowanych norm międzynarodowych w celu ułatwienia wymiany międzynarodowej norm międzynarodowych w celu ułatwienia wymiany międzynarodowej oraz rozwoju współpracy w zakresie dziedzin związanych z działalnością naukową, techniczną oraz gospodarczą. | ||
Ochrona życia i zdrowia [[konsument]]ów jest podstawowym celem polityki Unii Europejskiej. Odpowiednia jakość ma na celu chronić [[prawo]] ekonomiczne nabywców. | Ochrona życia i zdrowia [[konsument]]ów jest podstawowym celem polityki Unii Europejskiej. Odpowiednia [[jakość]] ma na celu chronić [[prawo]] ekonomiczne nabywców. | ||
Szczególne znaczenie w rozwoju europejskiej polityki konsumenckiej ma Traktat o Unii Europejskiej 1992. Zgodnie z art. 3 Traktatu o Utworzeniu Wspólnoty powinna uczestniczyć osiąganiu wysokiego poziomu ochrony konsumentów. Prawnym wyrazem polityki konsumenckiej UE są dyrektywy konsumenckie przyjmowane przez prawodawców poszczególnych krajów członkowskich. Szczególną uwagę zasługują 2 dyrektywy: | Szczególne znaczenie w rozwoju europejskiej polityki konsumenckiej ma Traktat o Unii Europejskiej 1992. Zgodnie z art. 3 Traktatu o Utworzeniu Wspólnoty powinna uczestniczyć osiąganiu wysokiego poziomu ochrony konsumentów. Prawnym wyrazem polityki konsumenckiej UE są dyrektywy konsumenckie przyjmowane przez prawodawców poszczególnych krajów członkowskich. Szczególną uwagę zasługują 2 dyrektywy: | ||
* Dyrektywa odpowiedzialności za [[produkt]] wadliwy | * [[Dyrektywa]] odpowiedzialności za [[produkt]] wadliwy | ||
* Dyrektywa o ogólnym bezpieczeństwu produktu | * Dyrektywa o ogólnym bezpieczeństwu produktu | ||
==Budowa norm prawnych== | ==Budowa norm prawnych== | ||
Norma prawna składa się z trzech elementów: | Norma prawna składa się z trzech elementów: | ||
* '''hipoteza''', | * '''[[hipoteza]]''', | ||
* '''dyspozycja''', | * '''[[dyspozycja]]''', | ||
* '''sankcja'''. | * '''[[sankcja]]'''. | ||
# Pierwszy z nich – hipoteza – określa warunki, dzięki którym powstaje możliwość przypisywania obowiązku lub uprawnienia danej osobie. Wskazuje adresatów, którzy muszą się dostosować do obowiązujących norm. Warunki, które określone są w hipotezie muszą zaistnieć, żeby można było wymagać od danej osoby zachowania wynikającego z normy prawnej. | # Pierwszy z nich – hipoteza – określa warunki, dzięki którym powstaje możliwość przypisywania obowiązku lub [[uprawnienia]] danej osobie. Wskazuje adresatów, którzy muszą się dostosować do obowiązujących norm. Warunki, które określone są w hipotezie muszą zaistnieć, żeby można było wymagać od danej osoby zachowania wynikającego z normy prawnej. | ||
# Kolejny element normy prawnej – dyspozycja – określa sposób, w jaki powinien się zachować adresat po spełnieniu uwarunkowań widniejących w hipotezie. Dyspozycja figuruje w postaci zezwolenia, zakazu lub nakazu, które należy ściśle przestrzegać. | # Kolejny element normy prawnej – dyspozycja – określa sposób, w jaki powinien się zachować adresat po spełnieniu uwarunkowań widniejących w hipotezie. Dyspozycja figuruje w postaci zezwolenia, zakazu lub nakazu, które należy ściśle przestrzegać. | ||
# Sankcja wskazuje jaką odpowiedzialność poniesie osoba nie za stosująca się do dyspozycji. Zawiera opisane konsekwencje naruszenia normy prawnej. Jest to dolegliwość z jaką musi się liczyć każdy kto nie dopełni obowiązków. Może być to kara pozbawienia wolności (wynikająca z kodeksu karnego za przestępstwo) lub, w przypadku polityki odwołanie ze stanowiska <ref>Muras Z. (2017) ''Podstawy prawa'' s. 15,16</ref>. Sankcja dzieli się na trzy elementy w zależności od okoliczności niedopełnienia obowiązku prawnego: | # Sankcja wskazuje jaką odpowiedzialność poniesie osoba nie za stosująca się do dyspozycji. Zawiera opisane konsekwencje naruszenia normy prawnej. Jest to dolegliwość z jaką musi się liczyć każdy kto nie dopełni obowiązków. Może być to kara pozbawienia wolności (wynikająca z kodeksu karnego za przestępstwo) lub, w przypadku polityki [[odwołanie]] ze stanowiska <ref>Muras Z. (2017) ''Podstawy prawa'' s. 15,16</ref>. Sankcja dzieli się na trzy elementy w zależności od okoliczności niedopełnienia obowiązku prawnego: | ||
* '''Sankcja karna''' (represyjna) obejmuje kary, które są nakładane na osobę, która popełni przestępstwo. Określone są najczęściej w [[kodeks]]ie karnym i odbierają osobie karanej cenne dla nie dobra materialne i niematerialne (kara pozbawienia wolności, odebrania praw obywatelskich lub majątku). | * '''Sankcja karna''' (represyjna) obejmuje kary, które są nakładane na osobę, która popełni przestępstwo. Określone są najczęściej w [[kodeks]]ie karnym i odbierają osobie karanej cenne dla nie dobra materialne i niematerialne (kara pozbawienia wolności, odebrania praw obywatelskich lub majątku). | ||
* '''Sankcja egzekucyjna''' (normy prawa cywilnego i administracyjnego) polega na zmuszeniu kogoś do oddania zobowiązania lub odebraniu dłużnikowi majątku lub mienia na rzecz zalegających należności. | * '''Sankcja egzekucyjna''' (normy prawa cywilnego i administracyjnego) polega na zmuszeniu kogoś do oddania [[zobowiązania]] lub odebraniu dłużnikowi majątku lub mienia na rzecz zalegających [[należności]]. | ||
* '''Sankcja nieważności''' – jeśli jakieś działania, np. kupna, sprzedaży odbywają się niezgodnie z przepisami lub naruszają przepisy wówczas mogą zostać unieważnione z punktu widzenia prawa cywilnego. | * '''Sankcja nieważności''' – jeśli jakieś działania, np. kupna, sprzedaży odbywają się niezgodnie z przepisami lub naruszają przepisy wówczas mogą zostać unieważnione z punktu widzenia prawa cywilnego. | ||
Wersja z 23:02, 20 maj 2020
| Norma prawna |
|---|
| Polecane artykuły |
Norma prawna to reguły opisujące zachowania obowiązujące wszystkie jednostki społeczne, wynikające z przepisów prawa. Normę prawną uznaje się za treść prawa, którą tworzą przepisy prawne.
Zastosowanie norm prawnych
Norma prawna jest w nauce prawa zgodnie zrozumiana jako wypowiedź wskazująca określony sposób postępowania, a więc jako reguła zachowania, przy czym od innych rodzaj norm ma ją odróżnić cecha "prawności”. Sposób, w jaki uporządkowane są normy prawne sprawiają, że zawsze mają charakter ogólny, skierowane są do każdej osoby. Mają postać dwustronną, co oznacza, że nie tylko wyszczególniony jest obowiązek dla jakiejś osoby, lecz także dla drugiej uprawnienie jakie jest jej należne.[1] Adresatem normy prawnej jest zawsze osoba, która ukończyła 18 lat. Zadaniem normy prawnej jest równe traktowanie każdej osoby bez względu na pochodzenie, status majątkowy itp. Nie należy mylić norm prawnych z normami moralnymi lub religijnymi.
Klasyfikacja norm prawnych
Normy jak każda zbiorowość można podzielić według przyjętych kryteriów klasyfikacji. Przyjmując jako kryterium klasyfikacji charakter prawny norm wyodrębnia się:
- normy obligatoryjne- niestosowanie których odpowiedzialność prawną jednostki karną lub cywilną
- normy fakultatywne- tzw. normy zalecone, stosowanie tych norm jest dobrowolne
Ze względu na zakres treściwy normy klasyfikuje się na:
- normy znaczeniowe
- normy klasyfikacyjne
- normy techniczne
- normy czynnościowe
Ze względu na zakres działania:
- międzynarodowe,
- regionalne,
- krajowe.
Do zasadniczych zadań jakie spełnia ISO należy popieranie opracowanych norm międzynarodowych w celu ułatwienia wymiany międzynarodowej norm międzynarodowych w celu ułatwienia wymiany międzynarodowej oraz rozwoju współpracy w zakresie dziedzin związanych z działalnością naukową, techniczną oraz gospodarczą.
Ochrona życia i zdrowia konsumentów jest podstawowym celem polityki Unii Europejskiej. Odpowiednia jakość ma na celu chronić prawo ekonomiczne nabywców.
Szczególne znaczenie w rozwoju europejskiej polityki konsumenckiej ma Traktat o Unii Europejskiej 1992. Zgodnie z art. 3 Traktatu o Utworzeniu Wspólnoty powinna uczestniczyć osiąganiu wysokiego poziomu ochrony konsumentów. Prawnym wyrazem polityki konsumenckiej UE są dyrektywy konsumenckie przyjmowane przez prawodawców poszczególnych krajów członkowskich. Szczególną uwagę zasługują 2 dyrektywy:
Budowa norm prawnych
Norma prawna składa się z trzech elementów:
- Pierwszy z nich – hipoteza – określa warunki, dzięki którym powstaje możliwość przypisywania obowiązku lub uprawnienia danej osobie. Wskazuje adresatów, którzy muszą się dostosować do obowiązujących norm. Warunki, które określone są w hipotezie muszą zaistnieć, żeby można było wymagać od danej osoby zachowania wynikającego z normy prawnej.
- Kolejny element normy prawnej – dyspozycja – określa sposób, w jaki powinien się zachować adresat po spełnieniu uwarunkowań widniejących w hipotezie. Dyspozycja figuruje w postaci zezwolenia, zakazu lub nakazu, które należy ściśle przestrzegać.
- Sankcja wskazuje jaką odpowiedzialność poniesie osoba nie za stosująca się do dyspozycji. Zawiera opisane konsekwencje naruszenia normy prawnej. Jest to dolegliwość z jaką musi się liczyć każdy kto nie dopełni obowiązków. Może być to kara pozbawienia wolności (wynikająca z kodeksu karnego za przestępstwo) lub, w przypadku polityki odwołanie ze stanowiska [2]. Sankcja dzieli się na trzy elementy w zależności od okoliczności niedopełnienia obowiązku prawnego:
- Sankcja karna (represyjna) obejmuje kary, które są nakładane na osobę, która popełni przestępstwo. Określone są najczęściej w kodeksie karnym i odbierają osobie karanej cenne dla nie dobra materialne i niematerialne (kara pozbawienia wolności, odebrania praw obywatelskich lub majątku).
- Sankcja egzekucyjna (normy prawa cywilnego i administracyjnego) polega na zmuszeniu kogoś do oddania zobowiązania lub odebraniu dłużnikowi majątku lub mienia na rzecz zalegających należności.
- Sankcja nieważności – jeśli jakieś działania, np. kupna, sprzedaży odbywają się niezgodnie z przepisami lub naruszają przepisy wówczas mogą zostać unieważnione z punktu widzenia prawa cywilnego.
Bibliografia
- Filipowicz A. (2012) Podstawy prawa dla ekonomistów. Podręcznik dla studentów ekonomii, zarządzania i administracji wydanie 2, wydawnictwo C.H. BECK
- Helios J. Jedlecka W. (2015) Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa dla ekonomistów wydawnictwo Uniwersytet Wrocławski
- Kubiński P., Sitek B. Podstawy prawa dla licencjackich studiów ekonomicznych
- Muras Z. (2017) Podstawy prawa, Skrypty Becka, 4. wydanie, wydawnictwo C.H. BECK,
- Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie Ogólne wiadomości o prawie, rozdział I
Przypisy
Autor: Dorota Szewczyk, Justyna Polewczak
 |
Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu. |
