NPV

NPV(ang: net present value, inaczej: wartość obecna netto, wartość bieżąca netto, wartość zaktualizowana netto) - podstawowy i najważniejszy wskaźnik dynamiczny, jest metodą wyrażania różnicy pomiędzy bieżącymi wpływami gotówki a ich bieżącymi wypływami. Powszechnie NPV używane jest w budżetowaniu kapitałowym. Według badań najczęściej stosowaną metodą oceny efektywności inwestycji zagranicznych stosowaną przez polskie przedsiębiorstwa była metoda wartości bieżącej netto i wynosiła ona 37,2 %.

Aby firma podjęła właściwą decyzję w związku z inwestycjami kapitałowymi leżącymi w interesie udziałowców, musi zastosować regułę decyzyjną. Reguła ta pozwala rozgraniczyć propozycje możliwe do przyjęcia od takich, których przyjęcie będzie niemożliwe. Reguła ta nie może być także sprzeczna z celami przedsiębiorstwa, ponieważ uniemożliwi ich realizację. Klasyczną regułą jest reguła wartości zaktualizowanej netto.

Ponieważ pieniądz ma swoją wartość w czasie, strumienie pieniężne muszą opierać się o ten sam mianownik, aby można je było porównać. Dzięki regule NPV można ocenić przepływy pieniężne związane z projektem (wymagają one porównania zaktualizowanej wartości przyszłych przychodów z dokonywanymi dzisiaj nakładami inwestycyjnymi). Innymi słowy metoda ta polega na dyskontowaniu przyszłych strumieni pieniężnych do ich wartości obecnych.

$NPV=\left({\frac {CF_{1}}{(1+k)^{1}}}\right)+...+\left({\frac {CF_{n}}{(1+k)^{n}}}\right)-N_{0}$ (1)

lub

$NPV=\sum _{i=1}^{n}{\frac {NCF_{i}}{(1+k)^{n}}}=\sum _{i=1}^{n}{\frac {P_{i}}{(1+k)^{n}}}-\sum _{i=1}^{n}{\frac {N_{i}}{(1+k)^{n}}}$ (2) gdzie:

• CFi - strumień pieniężny netto spodziewany w roku i (i = 1,2,..., n),
• N0 - początkowy nakład inwestycyjny,
• k - odpowiednia rynkowa stopa kapitalizacji, czyli koszt alternatywny zainwestowania kapitału w:ryzykowne projekty,
• n - czas życia efektu projektu w latach,
• NCF - przepływy pieniężne netto,
• Pi - przychód danego roku,
• Ni - nakłady danego roku.

Pierwszy wzór może być stosowany wyłącznie wtedy, gdy całe nakłady są ponoszone w roku zerowym. Jeżeli nakłady rozkładają się na kilka lat, należy je również dyskontować (wzór 2).

TL;DR

Artykuł omawia metodykę obliczania wartości bieżącej netto (NPV) oraz jej zastosowanie w ocenie efektywności inwestycji. NPV jest używane w budżetowaniu kapitałowym i pozwala porównać przepływy pieniężne związane z projektem. Artykuł opisuje procedurę obliczania NPV oraz wyjaśnia dlaczego jest ona lepsza od innych metod. Omawiane są również wady stosowania NPV oraz alternatywne metody oceny opłacalności inwestycji, takie jak IRR. Decyzja o inwestycji powinna być oparta na więcej niż jednej metody oceny.

Procedura obliczania

Obliczanie NPV projektu przebiega według następującego schematu:

• Obliczenie zaktualizowanej wartości (PV) spodziewanego strumienia przychodów pieniężnych netto w każdym roku (różnica spodziewanych przychodów i przewidywanych nakładów gotówkowych).
• Dodanie do siebie wartości zaktualizowanych dla kolejnych lat, co pozwoli na otrzymanie całkowitej wartości zaktualizowanej spodziewanych przyszłych strumieni.
• Odjęcie początkowych nakładów inwestycyjnych (I0) w celu otrzymania NPV projektu (przed przejściem do kolejnego etapu należy ustalić regułę podejmowania decyzji); dla maksymalizacji ceny akcji przedsiębiorstwa w długim okresie, a) jeśli NPV jest większa od zera (nie ma ryzyka działań bądź stopień ryzyka jest bardzo niewielki), projekt powinien zostać zaakceptowany, b)jeśli NPV jest ujemna (wydatki > dochody), projekt należy odrzucić.
• Przyjęcie/odrzucenie projektu.

Z powyższego schematu wynika, że przedsiębiorstwa powinny wdrażać projekty, dla których wartość NPV jest dodatnia. NPV zależy od:

• wielkości strumieni pieniężnych w czasie,
• rozkładu strumieni pieniężnych w czasie,
• nakładów inwestycyjnych,
• wielkości stopy dyskontowej.

Dlaczego NPV prowadzi do lepszych decyzji inwestycyjnych?

Reguła NPV może prowadzić do lepszych decyzji inwestycyjnych niż inne reguły z kilku powodów, ponieważ:

• Jest wyrazem prawdziwej wielkości rozważanych sytuacji i związanych z nimi wyborów (w NPV jest to absolutna wartość rynkowa kapitału, a dokładniej ceny akcji pomnożonej przez ich ilość, dlatego też powinna być wybierana przy porównywaniu dwóch, wykluczających się projektów, o różnych wielkościach).
• Przy projektach o tej samej wielkości wybór NPV także jest korzystniejszy, gdyż w regule tej przyjmuje się założenie, że koszt alternatywny pieniądza w czasie jest równy jego wartości. wskutek tego lepszą metodą jest wybór projektów inwestycyjnych o jak najniższych kosztach i ?nie łakomienie się? na niespodziewane korzyści (dlatego też stosowana jest rynkowa stopa kapitalizacji dla zdyskontowania przyszłych dochodów).
• Posiada liczne zalety o charakterze technicznym (można ją stosować przy nietypowych projektach inwestycyjnych. Rozumiemy przez nie projekty generujące przepływy pieniężne o dużej ilości zmian znaków, przy czym przepływy ujemne mogą wystąpić nie tylko w początkowej fazie realizacji. Przykładami takich projektów są inwestycje ingerujące w środowisko, które wiążą się z wydatkami na koniec przedsięwzięcia na przywrócenie stanu pierwotnego użytkowanego terenu).
• Jednoznaczna ocena projektów
• Jest łatwa w zastosowaniu, gdyż cechuje ją prosta formuła matematyczna (formuła obliczeniowa jest prosta i użycie jej nie jest zbyt skomplikowane).

Wady stosowania metody NPV

Metoda NPV pomimo wielu zalet nie powinna być stosowana jako jedyne źródło oceny rentowności inwestycji gdyż posiada ona kilka wad:

• Trudność przy wyborze stopy dyskonta
• Trudność przy prawidłowym oszacowaniu przepływów pieniężnych
• NPV najczęściej pomija przyszłe ulgi podatkowe
• Problemy z uwzględnieniem inflacji
• Złe ujęcie amortyzacji skutkujące nieprawidłowym wyliczeniem podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym
• Metoda wartości bieżącej netto jest metodą statyczną, nieelastyczną toteż ciężko dostosować ja do zmian otoczenia

Alternatywy dla NPV

Inną równie powszechnie używaną metodą oceny efektywności projektu inwestycyjnego jest IRR (Wewnętrzna stopa zwrotu).Pomiędzy NPV a IRR występują następujące różnice:

• NPV to miara bezwzględna, która ukazuje nam planowany wzrost przedsiębiorstwa wyrażony w pieniądzu natomiast, wskaźnik IRR jest miarą względną, toteż ukazuje nam planowany procentowy wzrost przedsiębiorstwa.
• NPV szacuje różnicę pomiędzy przychodami a wydatkami natomiast IRR ukazuje wartość stopy dyskontowej dla której wartość bieżąca netto przyjmuje wartość zerową.

Metody NPV jak i IRR nie powinno się uznawać jako jedyne źródło oceny opłacalności inwestycji. Decyzja o podjęciu lub odrzuceniu danego projektu inwestycyjnego powinna być podjęta na podstawie więcej niż jednej metody.

NPV — artykuły polecane

MIRR — RAROC — Finansowa ocena projektu — Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych — NPVR — Średni ważony koszt kapitału — ERR — Wewnętrzna stopa zwrotu — Mieszane metody wyceny przedsiębiorstw

Bibliografia

• Bolesta-Kukuła K. (1993), Mały słownik menedżera, PWE, Warszawa
• Golej R. (2008), Ocena Efektywności Inwestycji, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Wrocław
• Jaworek M. (2013), Aktywność Inwestycyjna Polskich Przedsiębiorstw za Granicą, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Jog V., Suszyński C. (1994), Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, CIM
• Kałowski A., Wysocki J. (red.) (2013), Przygotowanie i ocena projektów inwestycyjnych, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie - Oficyna Wydawnicza, Warszawa
• Koniński J., Malewicz A. (1990), Cash flows, przepływy pieniężne, Intpol
• Michalski M. (2009), Analiza metod oceny efektywności inwestycji rzeczowych, Ekonomia Menedżerska, nr 6
• Rogowski W. (2013), Rachunek efektywności inwestycji. Wyzwania teorii i potrzeby praktyki, Wolters Kluwer, Warszawa
• Wasilewska M. (2012), Porównanie metody npv, drzew decyzyjnych i metody opcji realnych w wycenie projektów inwestycyjnych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 690

Autor: Agnieszka Brniak, Michał Bednarczyk