Korupcja: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
(LinkTitles.) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 19 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
Określenie korupcja wywodzi się od łacińskiego słowa ''corrumpere'' - łamać lub psuć. | Określenie korupcja wywodzi się od łacińskiego słowa ''corrumpere'' - łamać lub psuć. | ||
W języku polskim oznacza natomiast "odpłatne [[podejmowanie decyzji]] (przede wszystkim, choć nie wyłącznie) w urzędach publicznych lub takie wpływanie na te decyzje, które jest korzystne dla | W języku polskim oznacza natomiast "odpłatne [[podejmowanie decyzji]] (przede wszystkim, choć nie wyłącznie) w urzędach publicznych lub takie wpływanie na te decyzje, które jest korzystne dla płacącego" <ref>Dylus A., Rudowski A., Zaborski M., Korupcja: oblicza, uwarunkowania, przeciwdziałanie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2006 | ||
s. 121</ref>. W potocznym języku jest utożsamiana z przekupstwem. Według angielskiego słownika Black’s Law Dictinary " | s. 121</ref>. W potocznym języku jest utożsamiana z przekupstwem. Według angielskiego słownika Black’s Law Dictinary "skorumpowany" oznacza: zepsuty, nieczysty, wypaczony, sprzedajny, zdeprawowany, zdegenerowany" <ref>Wells J.T., Nadużycia w firmach - vademecum: zapobieganie i wykrywanie, LexisNexis, Warszawa 2006, s. 276</ref>, z kolei Webster New Dictionary jako synonim korupcji podaje: zakażenie, popsucie i zniszczenie <ref>Dylus A., Rudowski A., Zaborski M., Korupcja: oblicza, uwarunkowania, przeciwdziałanie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2006, s. 121</ref>. | ||
Pierwsze regulacje dotyczące antykorupcji (jeżeli tak można o tekście tam zawartym) znalazły się już w prawie rzymskim, staro izraelskim, czy aktach normatywnych despotii wschodnich, a więc jest to bardzo dobrze znane ludzkości zjawisko. Przemysław Palka (Sprzedajne nadużycie funkcji publicznej. Studium z prawa karnego, Olsztyn 2011, s. 59-67) opisał, jakoby korupcja była obecna już w najstarszych pisanych prawach świata, czyli na przykład w prawie sumeryjskim (około 2350 rok p.n.e.). | Pierwsze regulacje dotyczące antykorupcji (jeżeli tak można o tekście tam zawartym) znalazły się już w prawie rzymskim, staro izraelskim, czy aktach normatywnych despotii wschodnich, a więc jest to bardzo dobrze znane ludzkości zjawisko. Przemysław Palka (Sprzedajne nadużycie funkcji publicznej. Studium z prawa karnego, Olsztyn 2011, s. 59-67) opisał, jakoby korupcja była obecna już w najstarszych pisanych prawach świata, czyli na przykład w prawie sumeryjskim (około 2350 rok p.n.e.). | ||
Korupcja stanowi powszechny na całym świecie [[problem społeczny]], gospodarczy i polityczny. Występuje z różnym nasileniem w poszczególnych krajach, a jej rozmiar uzależniony jest w dużej mierze od społecznego przyzwolenia na zachowania nieetyczne. | Korupcja stanowi powszechny na całym świecie [[problem społeczny]], gospodarczy i polityczny. Występuje z różnym nasileniem w poszczególnych krajach, a jej rozmiar uzależniony jest w dużej mierze od społecznego przyzwolenia na zachowania nieetyczne. | ||
Obejmuje ona różnorodne zachowania przestępcze: '''łapownictwo, przekupstwo, kradzież, [[kumoterstwo]] (protekcję), [[nepotyzm]], oszustwa i nadużycia zawodowe''' <ref name="Kowalczyk J. 2009">Kowalczyk J., [[Odpowiedzialność]] społeczna i przeciwdziałanie korupcji w zarządzaniu organizacją, CeDeWu, Warszawa 2009, s. 69</ref>. | Obejmuje ona różnorodne zachowania przestępcze: '''łapownictwo, przekupstwo, kradzież, [[kumoterstwo]] (protekcję), [[nepotyzm]], oszustwa i nadużycia zawodowe''' <ref name="Kowalczyk J. 2009">Kowalczyk J., [[Odpowiedzialność]] społeczna i przeciwdziałanie korupcji w zarządzaniu organizacją, CeDeWu, Warszawa 2009, s. 69</ref>. | ||
Wśród wspólnych cech tych zachowań należy wyróżnić: | |||
Wśród wspólnych cech tych zachowań należy wyróżnić: | |||
* korzystną wymianę dóbr, usług bądź innych świadczeń, zawieraną pomiędzy stronami układu korupcyjnego, która narusza [[prawo]], | * korzystną wymianę dóbr, usług bądź innych świadczeń, zawieraną pomiędzy stronami układu korupcyjnego, która narusza [[prawo]], | ||
* porozumienie funkcjonujące na zasadzie "Do ut des (łac.) daję abyś | * porozumienie funkcjonujące na zasadzie "Do ut des (łac.) daję abyś dawał", które oparte jest na zasadzie wzajemności, | ||
* motywację do osiągnięcia osobistych korzyści <ref>Dylus A., Rudowski A., Zaborski M., Korupcja: oblicza, uwarunkowania, przeciwdziałanie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2006, s. 57</ref>. | * motywację do osiągnięcia osobistych korzyści <ref>Dylus A., Rudowski A., Zaborski M., Korupcja: oblicza, uwarunkowania, przeciwdziałanie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2006, s. 57</ref>. | ||
<google>n</google> | |||
==TL;DR== | |||
Korupcja to odpłatne podejmowanie decyzji lub wpływanie na nie w urzędach publicznych w zamian za korzyści. Jest powszechnym problemem społecznym, gospodarczym i politycznym. Korupcja gospodarcza ogranicza rozwój przedsiębiorstw i szkodzi stabilności gospodarczej państwa. W Polsce korupcję wpływają czynniki takie jak korupcja na wysokich szczeblach i na niższych, brak zaufania do państwa, powszechny klientelizm. Transparency International bada zjawisko korupcji w różnych krajach i publikuje roczne zestawienia. Główne elementy strategii antykorupcyjnej to skuteczny system prawny, profesjonalna służba cywilna i niezależne media. | |||
==Definicje== | ==Definicje== | ||
Zgodnie z Cywilnoprawną konwencją o korupcji [[Rada Europy|Rady Europy]] za korupcję uznaje się: "żądanie, proponowanie, wręczanie lub przyjmowanie, bezpośrednio lub pośrednio, łapówki lub jakiejkolwiek innej niezależnej korzyści lub jej obietnicy, które wypacza prawidłowe wykonanie jakiegokolwiek obowiązku lub zachowanie wymagane od osoby otrzymującej łapówkę, nienależną [[korzyść]] lub jej | Zgodnie z Cywilnoprawną konwencją o korupcji [[Rada Europy|Rady Europy]] za korupcję uznaje się: "żądanie, proponowanie, wręczanie lub przyjmowanie, bezpośrednio lub pośrednio, łapówki lub jakiejkolwiek innej niezależnej korzyści lub jej obietnicy, które wypacza prawidłowe wykonanie jakiegokolwiek obowiązku lub zachowanie wymagane od osoby otrzymującej łapówkę, nienależną [[korzyść]] lub jej obietnicę" <ref>Cywilnoprawna konwencja o korupcji, Strasburg [1999.11.04], Dz.U. 2004 nr 244 poz. 2443, art. 2</ref>. | ||
Ministerstwo Sprawiedliwości przyjęło następującą definicję: | Ministerstwo Sprawiedliwości przyjęło następującą definicję: | ||
Korupcja to "[[działanie]], obietnica działania lub [[zaniechanie]] działania w celu uzyskania nienależnej korzyści przekazanej, obiecanej lub domniemanej, zarówno materialnej, jak i niematerialnej, w sposób bezpośredni lub pośredni. Pojęcie korupcji obejmuje wszystkich uczestników rzeczywistej lub potencjalnej | Korupcja to "[[działanie]], obietnica działania lub [[zaniechanie]] działania w celu uzyskania nienależnej korzyści przekazanej, obiecanej lub domniemanej, zarówno materialnej, jak i niematerialnej, w sposób bezpośredni lub pośredni. Pojęcie korupcji obejmuje wszystkich uczestników rzeczywistej lub potencjalnej wymiany" <ref name="Kowalczyk J. 2009"/>. | ||
==Czynniki sprzyjające powstawaniu korupcji== | ==Czynniki sprzyjające powstawaniu korupcji== | ||
Korupcji sprzyjają następujące czynniki: | Korupcji sprzyjają następujące czynniki: | ||
* moralne | * moralne - wynikające z natury człowieka, nastawienia na osiąganie korzyści osobistych i zaspokajanie własnych potrzeb, | ||
* kulturowe | * kulturowe - zwyczajowo przyjęte w tradycyjnych społeczeństwach gdzie wykształciła się trudna do wykorzenienia kultura korupcji, | ||
* polityczne | * polityczne - nieprzejrzyste i zawiłe uregulowania prawne, duża zmienność prawa w stosunkowo krótkim czasie, nadmierna [[biurokracja]], | ||
* ekonomiczne | * ekonomiczne - nieprawidłowe funkcjonowanie rynku, upolityczniona i mało konkurencyjna [[gospodarka]] <ref>Kowalczyk J., Odpowiedzialność społeczna i przeciwdziałanie korupcji w zarządzaniu organizacją, CeDeWu, Warszawa 2009, s. 62-63</ref>. | ||
==Korupcja gospodarcza== | ==Korupcja gospodarcza== | ||
Występowanie korupcji w krajach totalitarnych ma dużo bardziej odmienny charakter, niż w krajach demokratycznych. Teoretycznie w krajach demokratycznych, opartych na wolnym rynku spodziewać byśmy się mogli mniejszej skali zjawiska korupcji, jednak jest inaczej. Wpływanie na rywalizację na rynku jest dosyć częstym zjawiskiem, nie zawsze [[rywalizacja]] ta odbywa się na zasadach uczciwej konkurencji. Korupcja gospodarcza jest sporym problemem dla rozwoju gospodarki w kraju, gdyż przyczynia się do powstawania [[szara strefa|szarej]] i czarnej strefy oraz ograniczenia wzrostu przedsiębiorstw (z których część zmuszana jest do działalności w szarej lub czarnej strefie). Korupcja gospodarcza wydaje się większa skalą w sektorze [[małe i średnie przedsiębiorstwa|małych przedsiębiorstw]], ze względu na łatwość prosperowania w szarej strefie. Korupcja w sektorze gospodarczym powoduje zwykle negatywny odbiór społeczny, a to z kolei zagraża stabilności gospodarczej państwa. | Występowanie korupcji w krajach totalitarnych ma dużo bardziej odmienny charakter, niż w krajach demokratycznych. Teoretycznie w krajach demokratycznych, opartych na wolnym rynku spodziewać byśmy się mogli mniejszej skali zjawiska korupcji, jednak jest inaczej. Wpływanie na rywalizację na rynku jest dosyć częstym zjawiskiem, nie zawsze [[rywalizacja]] ta odbywa się na zasadach uczciwej konkurencji. Korupcja gospodarcza jest sporym problemem dla rozwoju gospodarki w kraju, gdyż przyczynia się do powstawania [[szara strefa|szarej]] i czarnej strefy oraz ograniczenia wzrostu przedsiębiorstw (z których część zmuszana jest do działalności w szarej lub czarnej strefie). Korupcja gospodarcza wydaje się większa skalą w sektorze [[małe i średnie przedsiębiorstwa|małych przedsiębiorstw]], ze względu na łatwość prosperowania w szarej strefie. Korupcja w sektorze gospodarczym powoduje zwykle negatywny odbiór społeczny, a to z kolei zagraża stabilności gospodarczej państwa. | ||
Badanie pt. ''O krok dalej: miejsce na uczciwość w biznesie. 12 światowe badanie nadużyć gospodarczych'' przeprowadzone przez ''Ernst&Young'' w 2012 roku wykazało, że aż 60% ankietowanych wskazało, iż korupcja w ich kraju jest powszechna. Jeszcze więcej (84%) wyraziło opinię, że przekupstwo w reprezentowanych przez nich branżach jest częstą stosowaną metodą pozyskiwania kontraktów. | Badanie pt. ''O krok dalej: miejsce na uczciwość w biznesie. 12 światowe badanie nadużyć gospodarczych'' przeprowadzone przez ''Ernst&Young'' w 2012 roku wykazało, że aż 60% ankietowanych wskazało, iż korupcja w ich kraju jest powszechna. Jeszcze więcej (84%) wyraziło opinię, że przekupstwo w reprezentowanych przez nich branżach jest częstą stosowaną metodą pozyskiwania kontraktów. | ||
Korupcja gospodarcza jest przyczyną zmniejszenia poprawnych relacji pomiędzy podmiotami w biznesie, a środki przeznaczone na łapówki z ich zasobów powodują szkodę dla przedsiębiorstw. Interesujące jest występowanie zjawiska korupcji na wielką w krajach o szybkim rozwoju gospodarczym (np. w Indiach, czy Chinach) | Korupcja gospodarcza jest przyczyną zmniejszenia poprawnych relacji pomiędzy podmiotami w biznesie, a środki przeznaczone na łapówki z ich zasobów powodują szkodę dla przedsiębiorstw. Interesujące jest występowanie zjawiska korupcji na wielką w krajach o szybkim rozwoju gospodarczym (np. w Indiach, czy Chinach) | ||
| Linia 53: | Linia 40: | ||
==Rozwój korupcji w Polsce== | ==Rozwój korupcji w Polsce== | ||
Niektórych czynniki, które ukształtowały [[rozwój]] korupcji w Polsce to między innymi: | Niektórych czynniki, które ukształtowały [[rozwój]] korupcji w Polsce to między innymi: | ||
* "duża korupcja na wysokich szczeblach i drobna | * "duża korupcja na wysokich szczeblach i drobna - powszechna - na niższych, | ||
* zakorzeniona nieufność do państwa i jego organów, | * zakorzeniona nieufność do państwa i jego organów, | ||
* społeczne przyzwolenie na oszukiwanie państwa | * społeczne przyzwolenie na oszukiwanie państwa - brak poszanowania dla własności państwowej, | ||
* powszechny klientelizm, | * powszechny klientelizm, | ||
* korupcja w sektorze prywatnym, jako [[substytut]] uczciwej konkurencji, | * korupcja w sektorze prywatnym, jako [[substytut]] uczciwej konkurencji, | ||
* odziedziczona struktura biurokratyczna, | * odziedziczona struktura biurokratyczna, | ||
* nierozwinięte formy | * nierozwinięte formy demokracji" <ref>Kowalczyk J., Odpowiedzialność społeczna i przeciwdziałanie korupcji w zarządzaniu organizacją, CeDeWu, Warszawa 2009, s. 63</ref>. | ||
==Badania praktyk korupcyjnych | |||
==Badania praktyk korupcyjnych - Transparency International== | |||
Zjawisko korupcji w różnych państwach świata bada międzynarodowa [[organizacja]] Transparency International. Co roku publikuje ona zestawienie ukazujące w jaki sposób w danym kraju kształtował się [[indeks]] percepcji korupcji. Kraje oceniane zostają w skali 0-100, przy czym 0 oznacza największe skorumpowanie, a 100 całkowity brak korupcji. [[Dane]] TI z 2012 r. wskazują Finlandię, Danię oraz Nową Zelandię za kraje najmniej dotknięte zjawiskiem korupcji ([[CPI]]:90), natomiast Somalię, Koreę Północną oraz Afganistan za kraje o największym rozmiarze korupcji (CPI:8). Polska w tym zestawieniu za rok 2012r. osiągnęła indeks percepcji korupcji CPI:58. | Zjawisko korupcji w różnych państwach świata bada międzynarodowa [[organizacja]] Transparency International. Co roku publikuje ona zestawienie ukazujące w jaki sposób w danym kraju kształtował się [[indeks]] percepcji korupcji. Kraje oceniane zostają w skali 0-100, przy czym 0 oznacza największe skorumpowanie, a 100 całkowity brak korupcji. [[Dane]] TI z 2012 r. wskazują Finlandię, Danię oraz Nową Zelandię za kraje najmniej dotknięte zjawiskiem korupcji ([[CPI]]:90), natomiast Somalię, Koreę Północną oraz Afganistan za kraje o największym rozmiarze korupcji (CPI:8). Polska w tym zestawieniu za rok 2012r. osiągnęła indeks percepcji korupcji CPI:58. | ||
| Linia 67: | Linia 55: | ||
* "skuteczny [[system]] prawny, | * "skuteczny [[system]] prawny, | ||
* profesjonalna, apolityczna [[służba cywilna]], | * profesjonalna, apolityczna [[służba cywilna]], | ||
* niezależne, transparentne | * niezależne, transparentne media" <ref name="Kowalczyk J. 2009"/>. | ||
== | {{infobox5|list1={{i5link|a=[[Ekonomia społeczna]]}} — {{i5link|a=[[Demokracja]]}} — {{i5link|a=[[Etyka biznesu]]}} — {{i5link|a=[[Nepotyzm]]}} — {{i5link|a=[[Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa]]}} — {{i5link|a=[[Lobbing]]}} — {{i5link|a=[[Kumoterstwo]]}} — {{i5link|a=[[Negocjacje międzynarodowe]]}} — {{i5link|a=[[Marketing terytorialny]]}} }} | ||
==Przypisy== | |||
<references /> | <references /> | ||
==Bibliografia== | |||
<noautolinks> | |||
* Bil J. (2015), ''Korupcja w (prywatnym) sektorze gospodarczym: bezpieczeństwo ekonomiczne państwa'', Wydawnictwo wyższej szkoły policji w Szczytnie, Szczytno | |||
* Bojarski J. (2015), ''Korupcja gospodarcza. Studium z dziedziny polityki kryminalnej'', Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń | |||
* ''Cywilnoprawna konwencja o korupcji, sporządzona w Strasburgu dnia 4 listopada 1999 r.'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20042442443 Dz.U. 2004 nr 244 poz. 2443] | |||
* Dylus A., Rudowski A., Zaborski M. (2006), ''Korupcja: oblicza, uwarunkowania, przeciwdziałanie'', Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław | |||
* Kojder A. (2002), ''Korupcja i poczucie moralne Polaków'', Kondycja moralna społeczeństwa polskiego | |||
* Kowalczyk J. (2009), ''Odpowiedzialność społeczna i przeciwdziałanie korupcji w zarządzaniu organizacją'', CeDeWu, Warszawa | |||
* Laskowski P. (2005), ''[https://pracenaukowe.wwszip.pl/prace/zeszyty-naukowe-6.pdf#page=70 Korupcja władz lokalnych]'', Zeszyty naukowe WWSZIP, nr 6 | |||
* Lewicka-Strzałecka A. (2010), ''Korupcja i zaufanie'', Annales: etyka w życiu gospodarczym, tom 10, nr 1 | |||
* Strona internetowa: ''[https://www.transparency.org/en/cpi/2012 Corruption Perception Index 2012]'', Transparency International, Berlin | |||
* Wells J. (2006), ''Nadużycia w firmach - vademecum: zapobieganie i wykrywanie'', LexisNexis, Warszawa | |||
* Wilk L. (2011), ''Korupcja w reklamie farmaceutycznej'', Prokuratura i prawo, nr 10 | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Anna Moczała, Marcin Caban}} | {{a|Anna Moczała, Marcin Caban}} | ||
[[Kategoria: | [[Kategoria:Patologie]] | ||
{{#metamaster:description|Korupcja to odpłatne podejmowanie decyzji w urzędach publicznych w zamian za korzyści finansowe. Jest to powszechny problem społeczny, gospodarczy i polityczny. Wymaga przeciwdziałania społecznego i prawnych regulacji.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 19:41, 16 sty 2024
Określenie korupcja wywodzi się od łacińskiego słowa corrumpere - łamać lub psuć.
W języku polskim oznacza natomiast "odpłatne podejmowanie decyzji (przede wszystkim, choć nie wyłącznie) w urzędach publicznych lub takie wpływanie na te decyzje, które jest korzystne dla płacącego" [1]. W potocznym języku jest utożsamiana z przekupstwem. Według angielskiego słownika Black’s Law Dictinary "skorumpowany" oznacza: zepsuty, nieczysty, wypaczony, sprzedajny, zdeprawowany, zdegenerowany" [2], z kolei Webster New Dictionary jako synonim korupcji podaje: zakażenie, popsucie i zniszczenie [3].
Pierwsze regulacje dotyczące antykorupcji (jeżeli tak można o tekście tam zawartym) znalazły się już w prawie rzymskim, staro izraelskim, czy aktach normatywnych despotii wschodnich, a więc jest to bardzo dobrze znane ludzkości zjawisko. Przemysław Palka (Sprzedajne nadużycie funkcji publicznej. Studium z prawa karnego, Olsztyn 2011, s. 59-67) opisał, jakoby korupcja była obecna już w najstarszych pisanych prawach świata, czyli na przykład w prawie sumeryjskim (około 2350 rok p.n.e.).
Korupcja stanowi powszechny na całym świecie problem społeczny, gospodarczy i polityczny. Występuje z różnym nasileniem w poszczególnych krajach, a jej rozmiar uzależniony jest w dużej mierze od społecznego przyzwolenia na zachowania nieetyczne. Obejmuje ona różnorodne zachowania przestępcze: łapownictwo, przekupstwo, kradzież, kumoterstwo (protekcję), nepotyzm, oszustwa i nadużycia zawodowe [4]. Wśród wspólnych cech tych zachowań należy wyróżnić:
- korzystną wymianę dóbr, usług bądź innych świadczeń, zawieraną pomiędzy stronami układu korupcyjnego, która narusza prawo,
- porozumienie funkcjonujące na zasadzie "Do ut des (łac.) daję abyś dawał", które oparte jest na zasadzie wzajemności,
- motywację do osiągnięcia osobistych korzyści [5].
TL;DR
Korupcja to odpłatne podejmowanie decyzji lub wpływanie na nie w urzędach publicznych w zamian za korzyści. Jest powszechnym problemem społecznym, gospodarczym i politycznym. Korupcja gospodarcza ogranicza rozwój przedsiębiorstw i szkodzi stabilności gospodarczej państwa. W Polsce korupcję wpływają czynniki takie jak korupcja na wysokich szczeblach i na niższych, brak zaufania do państwa, powszechny klientelizm. Transparency International bada zjawisko korupcji w różnych krajach i publikuje roczne zestawienia. Główne elementy strategii antykorupcyjnej to skuteczny system prawny, profesjonalna służba cywilna i niezależne media.
Definicje
Zgodnie z Cywilnoprawną konwencją o korupcji Rady Europy za korupcję uznaje się: "żądanie, proponowanie, wręczanie lub przyjmowanie, bezpośrednio lub pośrednio, łapówki lub jakiejkolwiek innej niezależnej korzyści lub jej obietnicy, które wypacza prawidłowe wykonanie jakiegokolwiek obowiązku lub zachowanie wymagane od osoby otrzymującej łapówkę, nienależną korzyść lub jej obietnicę" [6].
Ministerstwo Sprawiedliwości przyjęło następującą definicję: Korupcja to "działanie, obietnica działania lub zaniechanie działania w celu uzyskania nienależnej korzyści przekazanej, obiecanej lub domniemanej, zarówno materialnej, jak i niematerialnej, w sposób bezpośredni lub pośredni. Pojęcie korupcji obejmuje wszystkich uczestników rzeczywistej lub potencjalnej wymiany" [4].
Czynniki sprzyjające powstawaniu korupcji
Korupcji sprzyjają następujące czynniki:
- moralne - wynikające z natury człowieka, nastawienia na osiąganie korzyści osobistych i zaspokajanie własnych potrzeb,
- kulturowe - zwyczajowo przyjęte w tradycyjnych społeczeństwach gdzie wykształciła się trudna do wykorzenienia kultura korupcji,
- polityczne - nieprzejrzyste i zawiłe uregulowania prawne, duża zmienność prawa w stosunkowo krótkim czasie, nadmierna biurokracja,
- ekonomiczne - nieprawidłowe funkcjonowanie rynku, upolityczniona i mało konkurencyjna gospodarka [7].
Korupcja gospodarcza
Występowanie korupcji w krajach totalitarnych ma dużo bardziej odmienny charakter, niż w krajach demokratycznych. Teoretycznie w krajach demokratycznych, opartych na wolnym rynku spodziewać byśmy się mogli mniejszej skali zjawiska korupcji, jednak jest inaczej. Wpływanie na rywalizację na rynku jest dosyć częstym zjawiskiem, nie zawsze rywalizacja ta odbywa się na zasadach uczciwej konkurencji. Korupcja gospodarcza jest sporym problemem dla rozwoju gospodarki w kraju, gdyż przyczynia się do powstawania szarej i czarnej strefy oraz ograniczenia wzrostu przedsiębiorstw (z których część zmuszana jest do działalności w szarej lub czarnej strefie). Korupcja gospodarcza wydaje się większa skalą w sektorze małych przedsiębiorstw, ze względu na łatwość prosperowania w szarej strefie. Korupcja w sektorze gospodarczym powoduje zwykle negatywny odbiór społeczny, a to z kolei zagraża stabilności gospodarczej państwa.
Badanie pt. O krok dalej: miejsce na uczciwość w biznesie. 12 światowe badanie nadużyć gospodarczych przeprowadzone przez Ernst&Young w 2012 roku wykazało, że aż 60% ankietowanych wskazało, iż korupcja w ich kraju jest powszechna. Jeszcze więcej (84%) wyraziło opinię, że przekupstwo w reprezentowanych przez nich branżach jest częstą stosowaną metodą pozyskiwania kontraktów.
Korupcja gospodarcza jest przyczyną zmniejszenia poprawnych relacji pomiędzy podmiotami w biznesie, a środki przeznaczone na łapówki z ich zasobów powodują szkodę dla przedsiębiorstw. Interesujące jest występowanie zjawiska korupcji na wielką w krajach o szybkim rozwoju gospodarczym (np. w Indiach, czy Chinach)
Rozwój korupcji w Polsce
Niektórych czynniki, które ukształtowały rozwój korupcji w Polsce to między innymi:
- "duża korupcja na wysokich szczeblach i drobna - powszechna - na niższych,
- zakorzeniona nieufność do państwa i jego organów,
- społeczne przyzwolenie na oszukiwanie państwa - brak poszanowania dla własności państwowej,
- powszechny klientelizm,
- korupcja w sektorze prywatnym, jako substytut uczciwej konkurencji,
- odziedziczona struktura biurokratyczna,
- nierozwinięte formy demokracji" [8].
Badania praktyk korupcyjnych - Transparency International
Zjawisko korupcji w różnych państwach świata bada międzynarodowa organizacja Transparency International. Co roku publikuje ona zestawienie ukazujące w jaki sposób w danym kraju kształtował się indeks percepcji korupcji. Kraje oceniane zostają w skali 0-100, przy czym 0 oznacza największe skorumpowanie, a 100 całkowity brak korupcji. Dane TI z 2012 r. wskazują Finlandię, Danię oraz Nową Zelandię za kraje najmniej dotknięte zjawiskiem korupcji (CPI:90), natomiast Somalię, Koreę Północną oraz Afganistan za kraje o największym rozmiarze korupcji (CPI:8). Polska w tym zestawieniu za rok 2012r. osiągnęła indeks percepcji korupcji CPI:58.
Główne elementy strategii antykorupcyjnej
Do najważniejszych, ponadkrajowych elementów strategii antykorupcyjnej należą:
- "skuteczny system prawny,
- profesjonalna, apolityczna służba cywilna,
- niezależne, transparentne media" [4].
| Korupcja — artykuły polecane |
| Ekonomia społeczna — Demokracja — Etyka biznesu — Nepotyzm — Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa — Lobbing — Kumoterstwo — Negocjacje międzynarodowe — Marketing terytorialny |
Przypisy
- ↑ Dylus A., Rudowski A., Zaborski M., Korupcja: oblicza, uwarunkowania, przeciwdziałanie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2006 s. 121
- ↑ Wells J.T., Nadużycia w firmach - vademecum: zapobieganie i wykrywanie, LexisNexis, Warszawa 2006, s. 276
- ↑ Dylus A., Rudowski A., Zaborski M., Korupcja: oblicza, uwarunkowania, przeciwdziałanie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2006, s. 121
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Kowalczyk J., Odpowiedzialność społeczna i przeciwdziałanie korupcji w zarządzaniu organizacją, CeDeWu, Warszawa 2009, s. 69
- ↑ Dylus A., Rudowski A., Zaborski M., Korupcja: oblicza, uwarunkowania, przeciwdziałanie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2006, s. 57
- ↑ Cywilnoprawna konwencja o korupcji, Strasburg [1999.11.04], Dz.U. 2004 nr 244 poz. 2443, art. 2
- ↑ Kowalczyk J., Odpowiedzialność społeczna i przeciwdziałanie korupcji w zarządzaniu organizacją, CeDeWu, Warszawa 2009, s. 62-63
- ↑ Kowalczyk J., Odpowiedzialność społeczna i przeciwdziałanie korupcji w zarządzaniu organizacją, CeDeWu, Warszawa 2009, s. 63
Bibliografia
- Bil J. (2015), Korupcja w (prywatnym) sektorze gospodarczym: bezpieczeństwo ekonomiczne państwa, Wydawnictwo wyższej szkoły policji w Szczytnie, Szczytno
- Bojarski J. (2015), Korupcja gospodarcza. Studium z dziedziny polityki kryminalnej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń
- Cywilnoprawna konwencja o korupcji, sporządzona w Strasburgu dnia 4 listopada 1999 r. Dz.U. 2004 nr 244 poz. 2443
- Dylus A., Rudowski A., Zaborski M. (2006), Korupcja: oblicza, uwarunkowania, przeciwdziałanie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław
- Kojder A. (2002), Korupcja i poczucie moralne Polaków, Kondycja moralna społeczeństwa polskiego
- Kowalczyk J. (2009), Odpowiedzialność społeczna i przeciwdziałanie korupcji w zarządzaniu organizacją, CeDeWu, Warszawa
- Laskowski P. (2005), Korupcja władz lokalnych, Zeszyty naukowe WWSZIP, nr 6
- Lewicka-Strzałecka A. (2010), Korupcja i zaufanie, Annales: etyka w życiu gospodarczym, tom 10, nr 1
- Strona internetowa: Corruption Perception Index 2012, Transparency International, Berlin
- Wells J. (2006), Nadużycia w firmach - vademecum: zapobieganie i wykrywanie, LexisNexis, Warszawa
- Wilk L. (2011), Korupcja w reklamie farmaceutycznej, Prokuratura i prawo, nr 10
Autor: Anna Moczała, Marcin Caban
