Komórka organizacyjna

Komórka organizacyjna jest elementem struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa, dzięki której dana jednostka gospodarcza sprawnie funkcjonuje.

"Komórka organizacyjna to zespół ludzi składający się z kierownika i podporządkowanych mu członków zespołu, realizujący cel działania, zharmonizowany z celem danej organizacji. Komórka organizacyjna jest najmniejszą jednostką organizacyjną. Zwykle jednostka organizacyjna jest zbiorem komórek organizacyjnych, kierowanym przez jednego zwierzchnika". (Krupski R. 2004, s. 65)

TL;DR

Komórka organizacyjna jest podstawowym elementem struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa, składającym się z kierownika i podległych mu członków zespołu. Dzieli się na komórki liniowe, sztabowe i pomocnicze. Komórki organizacyjne mogą być łączone według różnych kryteriów, takich jak wyroby, rynki zbytu lub działy. Integracja stanowisk i komórek organizacyjnych jest istotna dla sprawnego działania przedsiębiorstwa. Każda komórka ma swojego kierownika, który jest odpowiedzialny za prawidłowe wykonywanie zadań przez zespół.

Podział komórek organizacyjnych

W zależności od podejmowanych działań oraz zadań, komórki organizacyjne dzieli się na:

1. Liniowe
2. Sztabowe
3. Pomocnicze

Komórki organizacyjne liniowe - bezpośrednio wykonują założony plan i cel przedsiębiorstwa. Stanowiska, miejsca pracy znajdują się wprost na podległej linii.

Komórki organizacyjne sztabowe - spełniają czynności analityczne i doradcze w odniesieniu do komórek liniowych.

Komórki organizacyjne pomocnicze - mają gwarantować dopływ potrzebnych materiałów jak i ludzi do komórek liniowych i sztabowych.

Komórki organizacyjne można również dzielić ze względu na stanowisko w systemie organizacji. Wyodrębnia się między innymi:

• komórki nadrzędne (np. placówka)
• komórki niższych szczebli (np. grupa) (Zakrzewska-Bielawska A. 2012, s. 254)

To jak wyglądają komórki organizacyjne w danym przedsiębiorstwie zależy od prowadzonej przez nie działalności.

Pion organizacyjny

Grupa komórek organizacyjnych, która spełnia określone zadanie podstawowe i jest podległa jednemu z członków przywództwa naczelnego definiuje się jako pion organizacyjny.

Przykładowe piony organizacyjne:

• marketingowy
• produkcyjny (Zakrzewska-Bielawska A. 2012, s. 254)

Łączenie komórek organizacyjnych

W teraźniejszych przedsiębiorstwach istnieje bardzo dużo komórek organizacyjnych (kilkadziesiąt lub nawet kilkaset). W celu ulepszenia kierowania tak wielowymiarowymi systemami produkcyjnymi, konsoliduje się kluczowe komórki organizacyjne w grupy komórek o zbiorowym członie przywódczym. Takie połączenie tworzy wydziały lub też oddziały. Tak powstałe grupy komórek integruje się w jeszcze większe zespoły również o wspólnym sektorze kierowniczym i tak powstają np. zakłady, które później przekształcają się w organizacje wielozakładowe.

Kryteria łączenia komórek organizacyjnych:

• według wyrobów
• według rynków zbytu
• według działu (np. marketing) (Peszko A. 2002, s. 63, 64)

Integracja stanowisk i komórek organizacyjnych

Integracja stanowisk i komórek organizacyjnych potrzebna jest do tego aby przedsiębiorstwo mogło działać sprawnie. Aby dobrze wykonać to zadanie należy stosować się do dwóch zasad:

1. łączenie według jednorakiego kryterium - od najmniejszej do największej według szczegółowo opisanego kryterium
2. łączenie według jednoosobowego przywództwa - gwarancja kierownika do każdej komórki organizacyjnej co usprawni działalność tworzonej jednostce

Kryteria integracji stanowisk i komórek organizacyjnych:

1. Konsolidacja celów i działań - realizowana jako pierwsza według wyznacznika tożsamości lub pokrewności celów i kategorii czynności przydzielonych do określonych stanowisk
2. Jedność miejsca i czasu działania - używane tam gdzie warunkiem wykonania najważniejszego celu jest kryterium czas i miejsce, bądź czasowy porządek celów cząstkowych, który zależny jest od dziedziny, w której specjalizuje się przedsiębiorstwo
3. Wspólne użytkowanie przez ludzi zasoby materialne -
4. Dobór według cech osobowych - istotne znaczenie przy tworzeniu komórek organizacyjnych. Dzięki odpowiedniemu doborowi jednostek ludzkich, prace zespołu i kierownictwa będzie dograna, przez co dane zadanie, projekt zostanie szybko i bez większych zagrożeń dokończone z sukcesem (Czermiński A., Grzybowski M., Ficoń K. 1999, s. 111, 112)

Kierownik komórki organizacyjnej

Każda komórka organizacyjna ma swojego kierownika lub dyrektora. Jest on odpowiedziany za prawidłowe wykonywanie prac przez zespół ludzi, którym kieruje. Jego zadaniem jest zainteresowanie stanem realizacji zadań i kontrolą ich wykonania oraz uporządkowanie, koordynacja kolejności wykonania. Kierownik komórki organizacyjnej jest osobą odpowiedzialną za wszelkie działania swojego zespołu i jest z tego rozliczany. Jest to bardzo ważna rola w istnieniu komórek organizacyjnych. Dzięki temu cały proces projektu, zadania będzie wykonany prawidłowo.

Kierownikiem samodzielnej komórki organizacyjnej jest pracownik posiadający znaczną autonomię w kwestii wykonywanych zadań i w tym zakresie kierujący pracą podległych mu pracowników. W związku z tym jego praca jest surowiej oceniana przez przełożonych, bo od niego można wymagać więcej. Jest to związane z faktem, że taki pracownik jest rozliczany za efekty pracy, albowiem jego głównym zadaniem jest organizowanie i nadzorowanie procesu pracy w wyodrębnionej komórce organizacyjnej.

Komórka organizacyjna — artykuły polecane

Organizacja pracy — Podsystem — Rodzaje zespołów — Struktura projektowa — Schemat organizacyjny — Struktura zespołów projektowych — Jednostka organizacyjna — Regulamin organizacyjny — Kadra kierownicza — Przyczyny wdrażania systemów informatycznych

Bibliografia

• Czermiński A., Grzybowski M., Ficoń K. (1999), Podstawy organizacji i zarządzania, Wydawnictwo Diecezji Pelplińskiej Bernardinum, Gdynia
• Krupski R. (2004), Podstawy Organizacji i Zarządzania, WWSZIP, Wałbrzych
• Peszko A. (2002), Podstawy zarządzania organizacjami, Uczelniane Wydawnictwa Naukowo Techniczne, Kraków
• Swół R. (2012), Struktura organizacyjna we współczesnej organizacji, Obronność. Zeszyty Naukowe, nr 3
• Zakrzewska-Bielawska A. (2012), Strategia przedsiębiorstwa, Podstawy zarządzania. Teoria i ćwiczenia, Oficyna Wolters Kluwer, Warszawa

Autor: Barbara Cyganek