Granica możliwości produkcyjnych
| Granica możliwości produkcyjnych |
|---|
| Polecane artykuły |
Granica możliwości produkcyjnych to miernik wskazujący alternatywne kombinacje dwóch grup produktów, które społeczeństwo jest zdolne wytworzyć w ciągu danego okresu, wykorzystując do tego w całości i w jak najlepszy sposób posiadane zasoby oraz technologie produkcji.
Gospodarowanie, czyli konieczność dokonywania wyborów, jest zawsze zdeterminowane danymi zasobami i daną technologią. Możliwości wyborów gospodarczych, jakie w momencie podejmowania decyzji posiadają podmioty gospodarcze, przedstawia przejrzyście właśnie granica możliwości produkcyjnych (G. Grotkowska, L.Wincenciak, 2017)
Kombinacje osiągalne i nieosiągalne
Granica możliwości produkcyjnych oddziela dwa zbiory kombinacji: kombinacje osiągalne oraz kombinacje nieosiągalne przy danej technologii. Wyborów można dokonywać jedynie w ramach kombinacji osiągalnych. Jeżeli z jakichś powodów nie wykorzystujemy wszystkich zasobów, którymi możemy dysponować w danym momencie, wówczas wytwarzamy jedną kombinację dóbr, która jest gorsza od jakiejkolwiek kombinacji. Z sytuacją niepełnego wykorzystania zasobów spotykamy się często w okresach kryzysów gospodarczych - są to sytuacje marnotrawstwa części zasobów, które mamy do dyspozycji.
Prezentacja graficzna
Jej graficznym obrazem jest krzywa możliwości produkcyjnych zwana też krzywą transformacji produkcji. Jest ona zbiorem punktów (kombinacji), odpowiadających maksymalnym ilościom dóbr, jakie można wytworzyć przy danym stanie zasobów i przy wykorzystaniu tej technologii.
Granica możliwości produkcyjnych w perspektywie postępu
W dłuższym okresie kombinacje nieosiągalne mogą stać się osiągalne. Dzieje się tak w rezultacie wprowadzania postępu techniczno-organizacyjnego do procesów gospodarowania. Równocześnie zwiększają się zasoby kapitału i siły roboczej. Nowe technologie, wzrost zasobów kapitału rzeczowego i ludzkiego są głównymi czynnikami wzrostu gospodarczego. W wyniku oddziaływania tych czynników następuje przesuwanie się w górę granicy możliwości produkcyjnych. Nowe technologie produkcji pozwalają na osiąganie większych ilości produktu z tej samej ilości zasobów (nawozy sztuczne zwiększają ilość kwintali zboża z 1 hektara, nowa technologia wytopu stali umożliwia wytworzenie większej ilości stali z kilograma rudy żelaza, bardziej wydajna maszyna pozwala na osiąganie większej liczby produktów przez jednego pracownika w ciągu godziny itp.).
Postęp technologiczny i organizacyjny pozwala na bardziej intensywne wykorzystywanie danych zasobów - granica możliwości produkcyjnych przesuwa się w górę. Jest to intensywna droga wzrostu gospodarczego. Wzrost gospodarczy (przesunięcie w górę granicy możliwości produkcyjnych) można osiągnąć również na drodze ekspansywnej, tzn. w wyniku zwiększenia ilości dostępnych zasobów przy wykorzystaniu dotychczasowej technologii produkcji. Możliwości osiągnięcia wzrostu gospodarczego jedynie w sposób ekstensywny są bardzo ograniczone. Po pierwsze, zwiększenie ilości wielu zasobów naturalnych jest niemożliwe. Zasoby ziemi uprawnej nieustannie się kurczą (proces urbanizacji, industrializacja, niekorzystne zjawiska klimatyczne prowadzące do rozszerzania się obszarów pustynnych itp.), podobnie jak zasoby niektórych surowców mineralnych. Po drugie, zwiększenie zasobów kapitału ludzkiego jest bardzo długotrwałe. Przygotowanie człowieka do pracy wymaga kilkunastu lat, a okres ten staje się coraz dłuższy. Szybszy wzrost gospodarczy osiąga się głównie przez intensywne wykorzystanie zasobów, czyli na drodze wprowadzania postępu technicznego i organizacyjnego do procesów gospodarczych.
O tym czy opłaca się w kraju produkować więcej dobra A a mniej dobra B, czy też odwrotnie, nie można jeszcze rozstrzygać na podstawie kształtu krzywej transformacji. Krzywa ta ilustruje jedynie obszar lub granice możliwego wyboru w warunkach ograniczoności zasobów, a także wskazuje na konkurencyjne zastosowanie tych zasobów w różnych dziedzinach produkcji. Do wyboru struktury produkcji (co produkować) oraz najbardziej efektywnego sposobu dokonania alokacji rozporządzalnych zasobów niezbędne są dodatkowe informacje z zakresu cen, kosztów wytwarzania i wysokości zysku na jednostkę wytwarzanej produkcji. Kwestie te najlepiej rozstrzyga mechanizm rynkowy.
Bibliografia
- Buczyńska T. (2007), Mikroekonomia, Wydawnictwo Szkolne PWN, Łódź
- Grotkowska G., Wincenciak L. (2017) Powtórka z mikroekonomii, Wydział Nauk Ekonomicznych UW, Warszawa (dostęp 17.11.2017)
- Księżyk M. (2012), Ekonomia. Podejście historyczne i prospektywne, Oficyna Wydawnicza AWM, Kraków
Autor: Aleksandra Noga
