Efekt mnożnikowy: Różnice pomiędzy wersjami
m (Infobox update) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 17 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Efekt mnożnikowy''' to pojęcie z dziedziny [[makroekonomia|makroekonomii]], jako pierwszy, w roku 1931 do teorii ekonomii wprowadził je Richard Ferdinand Kahn. Jednak w 1936 zostało ono bardziej spopularyzowane przez [[John Maynard Keynes|Johna M. Keynes'a]]. | |||
<ref>Justyna Herda-Kopańska , 2017, s. 1</ref> | |||
< | |||
Efekt ten polega na wielokrotnym wzroście zatrudnienia i [[dochód narodowy|dochodu narodowego]], poprzez wzrost dopływów od stanu równowagi makroekonomicznej<ref>Samuelson P,. Nordhaus W., s. 259</ref>. | |||
<ref> | |||
Efektami mnożnikowymi możemy wyrazić “[[Skuteczność]] manipulowania przez państwo wydatkami i podatkami", inaczej mówiąc “siły wpływu tych działań państwa na zmiany produkcji i dochodów" <ref>A. Z. Nowak, s. 183</ref>. | |||
==TL;DR== | |||
Efekt mnożnikowy to koncepcja ekonomiczna, która opisuje wielokrotny wzrost zatrudnienia i dochodu narodowego poprzez zwiększenie inwestycji lub wydatków rządowych. Efekt ten może mieć pozytywny wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw oraz otoczenie społeczno-gospodarcze. W przypadku turystyki, efekt mnożnikowy może być spowodowany wzrostem wydatków turystów zagranicznych. Wielkość efektów mnożnikowych jest obliczana dla określonych przedziałów czasu. Efekt mnożnikowy pieniężny dotyczy rynku walutowego i zwiększa podaż pieniądza. | |||
==Koncepcja efektów mnożnikowych w wyznaczaniu wpływu przedsiębiorstw na otoczenie społeczno-gospodarcze== | ==Koncepcja efektów mnożnikowych w wyznaczaniu wpływu przedsiębiorstw na otoczenie społeczno-gospodarcze== | ||
Skutkami powstania lub rozwoju działalności gospodarczej na danym obszarze są: wzrost dochodów i zatrudnienia w wielu przedsiębiorstwach oraz zwiększenie wpływów podatkowych władz lokalnych. Są to tak zwane efekty mnożnikowe. Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje efektów mnożnikowych, których “wielkość pozwala ocenić wpływ działalności przedsiębiorstwa na funkcjonowanie firm w jego otoczeniu". Są to: efekty zaopatrzeniowe- “wynikające z dodatkowego popytu tworzonego przez nowo powstałe lub rozwijające się przedsiębiorstwa, umożliwiającego wzrost firm będących dla nich dostawcami dóbr i usług"; oraz efekty dochodowe, będące “skutkiem zwiększenia się siły nabywczej ludności poprzez wynagrodzenia pracowników, a tym samym przyczyniają się do rozwoju firm zaspokajających [[potrzeby]] konsumpcyjne". <ref>K. Wiedermann, s. 98)</ref>. | |||
<google>n</google> | |||
== Zależności == | ==Zależności== | ||
Efekt spowodowany może być wzrostem inwestycji, który jest zależny od [[krańcowa skłonność do konsumpcji|krańcowej skłonności do konsumpcji]]. Im większy jest ten [[wskaźnik]] tym wyższa [[wartość]] mnożnika inwestycyjnego. | Efekt spowodowany może być wzrostem inwestycji, który jest zależny od [[krańcowa skłonność do konsumpcji|krańcowej skłonności do konsumpcji]]. Im większy jest ten [[wskaźnik]] tym wyższa [[wartość]] mnożnika inwestycyjnego. | ||
Wzrost inwestycji [[podmiot gospodarczy|podmiotów gospodarczych]] spowoduje ogólne podwyższenie [[popyt globalny|popytu globalnego]]. Wyższy [[popyt]] natomiast wywoła zwiększenie zatrudnienia, produkcji i dochodów [[pracownik]]ów. Konsekwentnie do tego wzrosną wydatki [[konsument]]ów na dobra wytworzone, powodując zwiększenie [[sprzedaż]]y przedsiębiorstw, które wskutek tego ponownie zwiększą swoją produkcję i jeszcze bardziej wzrośnie ilość siły roboczej i czynników wytwórczych. | Wzrost inwestycji [[podmiot gospodarczy|podmiotów gospodarczych]] spowoduje ogólne podwyższenie [[popyt globalny|popytu globalnego]]. Wyższy [[popyt]] natomiast wywoła zwiększenie zatrudnienia, produkcji i dochodów [[pracownik]]ów. Konsekwentnie do tego wzrosną wydatki [[konsument]]ów na dobra wytworzone, powodując zwiększenie [[sprzedaż]]y przedsiębiorstw, które wskutek tego ponownie zwiększą swoją produkcję i jeszcze bardziej wzrośnie ilość siły roboczej i czynników wytwórczych. | ||
Suma efektu mnożnikowego: <math>\Delta Y=\Delta I (1+c+c^{2}+c^{3}+...+c^{n-1})</math> | Suma efektu mnożnikowego: <math>\Delta Y=\Delta I (1+c+c^{2}+c^{3}+...+c^{n-1})</math> | ||
(gdy <math>t=1,2,3...n</math>) | (gdy <math>t=1,2,3...n</math>) | ||
<math>\Delta Y</math> - [[przyrost]] dochodu narodowego, | <math>\Delta Y</math> - [[przyrost]] dochodu narodowego, | ||
| Linia 39: | Linia 26: | ||
<math>c</math> - [[konsumpcja]] | <math>c</math> - [[konsumpcja]] | ||
W sytuacji kiedy n zmierza do nieskończoności, wzór zostanie wyrażony poprzez mnożnik inwestycyjny: <math>m_{i}=1/1-c</math> | W sytuacji kiedy n zmierza do nieskończoności, wzór zostanie wyrażony poprzez mnożnik inwestycyjny: <math>m_{i}=1/1-c</math> | ||
wzór efektu:<math>\Delta Y= \Delta I^{0}(1/1-c)</math> <ref>Nasiłowski M., | wzór efektu:<math>\Delta Y= \Delta I^{0}(1/1-c)</math> <ref>Nasiłowski M., 2001, s. 208,209</ref>. | ||
W przypadku gdy wzrosną wydatki rządowe i [[podatek]] netto, przy stałych cenach rynkowych, nastąpi zwiększenie popytu globalnego. Następstwem wzrostu produktu narodowego może być ponowne zwiększenie wydatków rządowych: <math>\Delta Y= 1/(1-c)\Delta G-c/(1-c)\delta T_{n}</math> <ref>Nasiłowski M., | W przypadku gdy wzrosną wydatki rządowe i [[podatek]] netto, przy stałych cenach rynkowych, nastąpi zwiększenie popytu globalnego. Następstwem wzrostu produktu narodowego może być ponowne zwiększenie wydatków rządowych: <math>\Delta Y= 1/(1-c)\Delta G-c/(1-c)\delta T_{n}</math> <ref>Nasiłowski M., 2001, s. 235</ref>. | ||
Efekt mnożnikowy w turystyce spowodowany jest zapotrzebowaniem turystów zagranicznych. Ich wydatki na turystykę rosną w postaci konsumpcji w gospodarce kraju odwiedzanego. Tworzą one dodatkowe pieniądze, które zostaną wykorzystane do wytworzenia kolejnych dóbr i usług. Skutkiem tego jest wzrost [[Produkt Narodowy Brutto|produktu narodowego brutto (PNB)]]. Efektem wzrostu [[Popyt turystyczny|popytu turystycznego]] jest możliwy wzrost inwestycji w sytuacji kiedy zwiększenie produkcji poprzez obecne czynniki wytwórcze i [[kapitał]] były niewielkie. Spowoduje to wzrost cen i [[zysk]]ów, a w konsekwencji wzrost inwestycji ułatwiających powiększenie się [[podaż]]y <ref>''Kompendium wiedzy o turystyce'' | Efekt mnożnikowy w turystyce spowodowany jest zapotrzebowaniem turystów zagranicznych. Ich wydatki na turystykę rosną w postaci konsumpcji w gospodarce kraju odwiedzanego. Tworzą one dodatkowe pieniądze, które zostaną wykorzystane do wytworzenia kolejnych dóbr i usług. Skutkiem tego jest wzrost [[Produkt Narodowy Brutto|produktu narodowego brutto (PNB)]]. Efektem wzrostu [[Popyt turystyczny|popytu turystycznego]] jest możliwy wzrost inwestycji w sytuacji kiedy zwiększenie produkcji poprzez obecne czynniki wytwórcze i [[kapitał]] były niewielkie. Spowoduje to wzrost cen i [[zysk]]ów, a w konsekwencji wzrost inwestycji ułatwiających powiększenie się [[podaż]]y <ref>''Kompendium wiedzy o turystyce'', 2002, s. 166</ref>. | ||
Zjawisko to trwa do czasu gdy odpływy ponownie zrównają się dopływom. [[Dochód narodowy]] i [[zatrudnienie]] nie będzie rosło i nastąpi przywrócenie równowagi ekonomicznej. Spowodowane to może być przez zwiększanie oszczędzania, płacenie wyższych podatków i zakup dóbr importowanych przez gospodarstwa domowe w sytuacji wzrostu dochodów. | Zjawisko to trwa do czasu gdy odpływy ponownie zrównają się dopływom. [[Dochód narodowy]] i [[zatrudnienie]] nie będzie rosło i nastąpi przywrócenie równowagi ekonomicznej. Spowodowane to może być przez zwiększanie oszczędzania, płacenie wyższych podatków i zakup dóbr importowanych przez gospodarstwa domowe w sytuacji wzrostu dochodów. | ||
Całość przebiegu zmian można zapisać:<math>J>W\to Y\uparrow \to W\uparrow</math> | Całość przebiegu zmian można zapisać:<math>J>W\to Y\uparrow \to W\uparrow</math> | ||
Gdzie: J - dopływy, W - odpływy, Y - [[dochód]] narodowy <ref>Sloman J., | Gdzie: J - dopływy, W - odpływy, Y - [[dochód]] narodowy <ref>Sloman J.,2001, s. 330</ref>. | ||
==Metoda obliczania efektów mnożnikowych== | |||
Wielkość efektów mnożnikowych zawsze wyznaczamy dla określonych przedziałów czasu. Efekty mnożnikowe są korzystne dla gospodarki, czego skutkiem jest powstanie nowych miejsc pracy na danym obszarze. Dzieje się tak, gdy “pomiędzy dwoma przekrojami czasowymi wyznaczającymi daną jednostkę nastąpił [[rozwój]] określonych przedsiębiorstw tak, że wygenerowały one dodatkowy [[popyt konsumpcyjny]] bądź zaopatrzeniowy" <ref>K. Wiedermann, 2008, s. 101</ref>. | |||
== | ==Efekt mnożnikowy pieniężny== | ||
Występuje na [[rynek walutowy|rynku walutowym]], jako efekt zwiększający oddziaływanie zakupu przez [[bank centralny]] na wzrost [[podaż pieniądza|podaży pieniądza]]. Nabywanie aktywów przez [[bank centralny]] od społeczeństwa powoduje wyższy przyrost [[podaż]]y pieniądza, niż wstępne kupno z depozytu banku komercyjnego <ref>Kurgman P., Obstfeld M., 2007, s. 237</ref>. | |||
== | {{infobox5|list1={{i5link|a=[[Popyt zagregowany]]}} — {{i5link|a=[[Deficyt handlowy]]}} — {{i5link|a=[[Podaż globalna]]}} — {{i5link|a=[[Szok podażowy]]}} — {{i5link|a=[[Inflacja wewnętrzna]]}} — {{i5link|a=[[Popyt globalny]]}} — {{i5link|a=[[Inflacja popytowa]]}} — {{i5link|a=[[Krańcowa skłonność do oszczędzania]]}} — {{i5link|a=[[Siła nabywcza pieniądza]]}} }} | ||
== Przypisy == | ==Przypisy== | ||
<references /> | |||
==Bibliografia== | |||
== Bibliografia == | <noautolinks> | ||
* Gołembski G. (2002) | * Gołembski G. (2002), ''Kompendium wiedzy o turystyce'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, Poznań | ||
* Herda-Kopańska J. (2017) | * Herda-Kopańska J. (2017), ''Efekty mnożnikowe w rolnictwie'', Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - Państwowy Instytut Badawczy | ||
* Krugman P., Obstfeld M. (2007) | * Krugman P., Obstfeld M. (2007), ''Ekonomia międzynarodowa: teoria i polityka'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
* Nasiłowski M. ( | * Nasiłowski M. (2006), ''System rynkowy. Podstawy mikro- i makroekonomii'', Wydawnictwo Key Text, Warszawa | ||
* Nowak A. | * Nowak A., Zalega T. (red.) (2015), ''Makroekonomia'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Samuelson P., Nordhaus W. ( | * Samuelson P., Nordhaus W., (2007), ''Ekonomia'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
* Sloman J. (2001) | * Sloman J. (2001), ''Podstawy ekonomii'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Wiedermann K. (2008) | * Wiedermann K. (2008), ''[https://prace-kgp.up.krakow.pl/article/view/506/408 Koncepcja efektów mnożnikowych w wyznaczaniu wpływu przedsiębiorstw na otoczenie społeczno-gospodarcze]'', Prace Komisji Geografii Przemysłu, nr 11 | ||
</noautolinks> | |||
{{a|Eliza Serafin}} | {{a|Eliza Serafin}} | ||
[[Kategoria:Zjawiska gospodarcze]] | |||
{{#metamaster:description|Efekt mnożnikowy w ekonomii - wielokrotny wzrost zatrudnienia i dochodu narodowego poprzez manipulowanie wydatkami i podatkami. Dowiedz się więcej w encyklopedii.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 21:08, 5 sty 2024
Efekt mnożnikowy to pojęcie z dziedziny makroekonomii, jako pierwszy, w roku 1931 do teorii ekonomii wprowadził je Richard Ferdinand Kahn. Jednak w 1936 zostało ono bardziej spopularyzowane przez Johna M. Keynes'a. [1]
Efekt ten polega na wielokrotnym wzroście zatrudnienia i dochodu narodowego, poprzez wzrost dopływów od stanu równowagi makroekonomicznej[2].
Efektami mnożnikowymi możemy wyrazić “Skuteczność manipulowania przez państwo wydatkami i podatkami", inaczej mówiąc “siły wpływu tych działań państwa na zmiany produkcji i dochodów" [3].
TL;DR
Efekt mnożnikowy to koncepcja ekonomiczna, która opisuje wielokrotny wzrost zatrudnienia i dochodu narodowego poprzez zwiększenie inwestycji lub wydatków rządowych. Efekt ten może mieć pozytywny wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw oraz otoczenie społeczno-gospodarcze. W przypadku turystyki, efekt mnożnikowy może być spowodowany wzrostem wydatków turystów zagranicznych. Wielkość efektów mnożnikowych jest obliczana dla określonych przedziałów czasu. Efekt mnożnikowy pieniężny dotyczy rynku walutowego i zwiększa podaż pieniądza.
Koncepcja efektów mnożnikowych w wyznaczaniu wpływu przedsiębiorstw na otoczenie społeczno-gospodarcze
Skutkami powstania lub rozwoju działalności gospodarczej na danym obszarze są: wzrost dochodów i zatrudnienia w wielu przedsiębiorstwach oraz zwiększenie wpływów podatkowych władz lokalnych. Są to tak zwane efekty mnożnikowe. Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje efektów mnożnikowych, których “wielkość pozwala ocenić wpływ działalności przedsiębiorstwa na funkcjonowanie firm w jego otoczeniu". Są to: efekty zaopatrzeniowe- “wynikające z dodatkowego popytu tworzonego przez nowo powstałe lub rozwijające się przedsiębiorstwa, umożliwiającego wzrost firm będących dla nich dostawcami dóbr i usług"; oraz efekty dochodowe, będące “skutkiem zwiększenia się siły nabywczej ludności poprzez wynagrodzenia pracowników, a tym samym przyczyniają się do rozwoju firm zaspokajających potrzeby konsumpcyjne". [4].
Zależności
Efekt spowodowany może być wzrostem inwestycji, który jest zależny od krańcowej skłonności do konsumpcji. Im większy jest ten wskaźnik tym wyższa wartość mnożnika inwestycyjnego.
Wzrost inwestycji podmiotów gospodarczych spowoduje ogólne podwyższenie popytu globalnego. Wyższy popyt natomiast wywoła zwiększenie zatrudnienia, produkcji i dochodów pracowników. Konsekwentnie do tego wzrosną wydatki konsumentów na dobra wytworzone, powodując zwiększenie sprzedaży przedsiębiorstw, które wskutek tego ponownie zwiększą swoją produkcję i jeszcze bardziej wzrośnie ilość siły roboczej i czynników wytwórczych. Suma efektu mnożnikowego:
(gdy )
- przyrost dochodu narodowego, - przyrost inwestycji, - konsumpcja
W sytuacji kiedy n zmierza do nieskończoności, wzór zostanie wyrażony poprzez mnożnik inwestycyjny:
wzór efektu: [5].
W przypadku gdy wzrosną wydatki rządowe i podatek netto, przy stałych cenach rynkowych, nastąpi zwiększenie popytu globalnego. Następstwem wzrostu produktu narodowego może być ponowne zwiększenie wydatków rządowych: [6].
Efekt mnożnikowy w turystyce spowodowany jest zapotrzebowaniem turystów zagranicznych. Ich wydatki na turystykę rosną w postaci konsumpcji w gospodarce kraju odwiedzanego. Tworzą one dodatkowe pieniądze, które zostaną wykorzystane do wytworzenia kolejnych dóbr i usług. Skutkiem tego jest wzrost produktu narodowego brutto (PNB). Efektem wzrostu popytu turystycznego jest możliwy wzrost inwestycji w sytuacji kiedy zwiększenie produkcji poprzez obecne czynniki wytwórcze i kapitał były niewielkie. Spowoduje to wzrost cen i zysków, a w konsekwencji wzrost inwestycji ułatwiających powiększenie się podaży [7].
Zjawisko to trwa do czasu gdy odpływy ponownie zrównają się dopływom. Dochód narodowy i zatrudnienie nie będzie rosło i nastąpi przywrócenie równowagi ekonomicznej. Spowodowane to może być przez zwiększanie oszczędzania, płacenie wyższych podatków i zakup dóbr importowanych przez gospodarstwa domowe w sytuacji wzrostu dochodów.
Całość przebiegu zmian można zapisać:
Gdzie: J - dopływy, W - odpływy, Y - dochód narodowy [8].
Metoda obliczania efektów mnożnikowych
Wielkość efektów mnożnikowych zawsze wyznaczamy dla określonych przedziałów czasu. Efekty mnożnikowe są korzystne dla gospodarki, czego skutkiem jest powstanie nowych miejsc pracy na danym obszarze. Dzieje się tak, gdy “pomiędzy dwoma przekrojami czasowymi wyznaczającymi daną jednostkę nastąpił rozwój określonych przedsiębiorstw tak, że wygenerowały one dodatkowy popyt konsumpcyjny bądź zaopatrzeniowy" [9].
Efekt mnożnikowy pieniężny
Występuje na rynku walutowym, jako efekt zwiększający oddziaływanie zakupu przez bank centralny na wzrost podaży pieniądza. Nabywanie aktywów przez bank centralny od społeczeństwa powoduje wyższy przyrost podaży pieniądza, niż wstępne kupno z depozytu banku komercyjnego [10].
| Efekt mnożnikowy — artykuły polecane |
| Popyt zagregowany — Deficyt handlowy — Podaż globalna — Szok podażowy — Inflacja wewnętrzna — Popyt globalny — Inflacja popytowa — Krańcowa skłonność do oszczędzania — Siła nabywcza pieniądza |
Przypisy
- ↑ Justyna Herda-Kopańska , 2017, s. 1
- ↑ Samuelson P,. Nordhaus W., s. 259
- ↑ A. Z. Nowak, s. 183
- ↑ K. Wiedermann, s. 98)
- ↑ Nasiłowski M., 2001, s. 208,209
- ↑ Nasiłowski M., 2001, s. 235
- ↑ Kompendium wiedzy o turystyce, 2002, s. 166
- ↑ Sloman J.,2001, s. 330
- ↑ K. Wiedermann, 2008, s. 101
- ↑ Kurgman P., Obstfeld M., 2007, s. 237
Bibliografia
- Gołembski G. (2002), Kompendium wiedzy o turystyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, Poznań
- Herda-Kopańska J. (2017), Efekty mnożnikowe w rolnictwie, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - Państwowy Instytut Badawczy
- Krugman P., Obstfeld M. (2007), Ekonomia międzynarodowa: teoria i polityka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Nasiłowski M. (2006), System rynkowy. Podstawy mikro- i makroekonomii, Wydawnictwo Key Text, Warszawa
- Nowak A., Zalega T. (red.) (2015), Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Samuelson P., Nordhaus W., (2007), Ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Sloman J. (2001), Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Wiedermann K. (2008), Koncepcja efektów mnożnikowych w wyznaczaniu wpływu przedsiębiorstw na otoczenie społeczno-gospodarcze, Prace Komisji Geografii Przemysłu, nr 11
Autor: Eliza Serafin
