Produkt ekologiczny

Produkt ekologiczny pochodzi z takiego rolnictwa, które stosuje ekologiczne metody produkcji, zapewniając tym samym ochronę zdrowia zarówno społeczeństwa, jak i środowiska, oraz stanowi zrównoważony system pod względem ekologicznym, ekonomicznym, a także społecznym. Rolnictwo ekologiczne wyróżniają następujące czynniki: żyzność gleb, zdrowotność zwierząt oraz wyeliminowanie środków pochodzenia chemicznego. Do powstania produktu ekologicznego wykorzystuje się tylko naturalne metody i środki produkcji

Pojęcie produkt ekologiczny powstało w XX wieku i związane było z realnymi zagrożeniami środowiska naturalnego, takimi jak nieregulowane używanie pestycydów i sztucznych nawozów, które powodować mogą między innymi degradację gleby oraz wzrost wskaźnika umieralności i zwiększoną zachorowalność u zwierząt

Konsumenci wykazują coraz większą troskę, jeśli chodzi o jakość spożywanej żywności, a tym samym coraz chętniej wybierają produkty ekologiczne. Aby nazwać dany produkt ekologicznym, producent musi spełniać szereg wymogów produkcyjnych i jakościowych, uregulowanych w odpowiednich aktach prawnych. Gwarancją tego, że produkt został wytworzony metodą ekologiczną jest certyfikat zgodności, który daje również prawo do używania logo produkcji ekologicznej w etykietowaniu produktów. Znakowanie produktów ekologicznych zapewnia rozpoznawalność i identyfikowalność produktów oraz buduje zaufanie konsumentów do rynku produktów ekologicznych Proces certyfikacji i kontrole zewnętrzne sprawowane są przez specjalnie upoważnione do tego jednostki certyfikujące, które kontrolują przestrzeganie obowiązujących przepisów prawnych

TL;DR

Produkt ekologiczny pochodzi z rolnictwa stosującego ekologiczne metody produkcji. Konsumentom zależy na jakości spożywanej żywności, dlatego coraz chętniej wybierają produkty ekologiczne. Produkcja ekologiczna musi spełniać określone wymogi i być certyfikowana. Produkty ekologiczne mają większą zawartość składników odżywczych i antyoksydantów, lepszy smak i aromat oraz lepszą trwałość. Zwierzęta w produkcji ekologicznej są utrzymywane w odpowiednich warunkach, bez stosowania leków weterynaryjnych. Polska ma obowiązek przestrzegania przepisów unijnych dotyczących produkcji ekologicznej.

Czynniki wpływające na jakość produktów ekologicznych

• Całkowicie zlikwidowane lub ograniczone do minimum nieprzyjazne oddziaływanie produktów ekologicznych na środowisko
• Produkcja bezkonfliktowa ze środowiskiem naturalnym, odbywająca się na odpowiednim płodozmianie
• Używanie nawozów naturalnych, zielonych i kompostów pochodzących z własnego gospodarstwa rolnego
• Brak zezwolenia na używanie syntetycznych nawozów azotowych oraz toksycznych pestycydów
• Mniejsza ilość sztucznych dodatków takich jak: środki barwiące, słodzące i zapachowe, a także syntetyczne kwasy tłuszczowe
• Większa ilość witamin (np. witamina c, witaminy z grupy B) i minerałów (np. magnez, potas, wapń oraz fosfor)
• Większa zawartość likopenu, beta-karotenu oraz polifenoli, które mają charakter antyoksydacyjny
• Lepszy i intensywniejszy smak, wyraźniejszy aromat, lepsza tekstura (dzięki wyższej zawartości suchej masy) i lepiej się przechowują (spowolniony proces gnicia dzięki mniejszej ilości wody w komórkach)
• W przypadku ekologicznej produkcji zwierzęcej istotne są: rasa zwierzęcia, jego żywienie (pasze naturalne, bez dodatków paszowych) i warunki utrzymania (korzystanie z wybiegów, odpowiedni dostęp światła, czysta ściółka, świeża woda).
• Zabronione jest stosowanie jakichkolwiek leków weterynaryjnych, antybiotyków, leków chemioterapeutycznych i stymulatorów wzrostu. Dozwolone są natomiast ekstrakty z roślin i mikroelementy
• Zwierzęta z takich farm rzadziej zapadają na choroby takie jak: ketoza, lipidoza, zapalenie wymienia, artretyzm i gorączka mleczna

Podstawy prawne

Produkcja ekologiczna musi odbywać się z zachowaniem dość rygorystycznych zasad, regulowanych prawnie. Polska będąc krajem członkowskim Unii Europejskiej zobligowana jest do przestrzegania przepisów unijnych i traktowania ich jako nadrzędne, nad krajowymi. Do końca 2008 roku nadrzędnym aktem prawnym było Rozporządzenie Rady 2092/91/EWG z dnia 24 czerwca 1991 roku w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz znakowania produktów rolnych i środków spożywczych (Dz. Urz. WE L 198, 22.07.1991 r.), z późniejszymi zmianami. Od dnia 1 stycznia 2009 obowiązują nowe regulacje prawne dotyczące rolnictwa ekologicznego, a nadrzędnym aktem prawnym jest Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 (Dz. Urz. UE.L 2007 Nr 189, poz. 1, ze zm.).

Ponadto od dnia 1 stycznia 2009 roku obowiązują przepisy zawarte w następujących dokumentach:

• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008 z dnia 5 września 2008 r. ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli (Dz. Urz. UE.L 2008 Nr 250, poz. 1, ze zm.).
• Rozporządzenie Rady (WE) nr 967/2008 z dnia 29 września 2008 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych (Dz. Urz. UE. L 2008 Nr 264).
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1254/2008 z dnia 15 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 889/2008 ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli (Dz. Urz. UE. L 2008 Nr 337).

W przypadku zmian w przepisach prawa unijnego należy dokonać zmian również w przepisach krajowych. W związku z tym dokonano regulacji polskiej ustawy o rolnictwie ekologicznym i obecnie obowiązuje: Ustawa z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym, opublikowana w Dzienniku Ustaw Nr 116, poz. 975.

Produkt ekologiczny — artykuły polecane

Gospodarka odpadami — Normalizacja — Żywność ekologiczna — Odpady przemysłowe — Bezpieczeństwo żywności — Pozwolenie zintegrowane — RODO — Selektywna zbiórka odpadów — Świadectwo energetyczne

Bibliografia

• Iurkova M. (red.) (2017), Ekologiczność produktu jako ważny element jego jakości, Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji, vol. 6
• Maruszewska N. (2016), Znakowanie produktów ekologicznych, Prace naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 461
• Nachtman G., Żekało M. (2009), Wyniki ekonomiczne wybranych ekologicznych produktów rolniczych w latach 2005-2008, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Państwowy Instytut Badawczy, nr 141

Autor: Anna Waleczek