Karta bankowa

Karta bankowa to fizycznie rzecz ujmując plastikowa płytka z wbudowanym paskiem magnetycznym lub układem procesorowym pozwalającym na identyfikację karty oraz jej użytkownika. Występujące powszechnie definicje z reguły nie ujmują swoim zasięgiem wszystkich rodzajów kart bankowych, co jest efektem częstego utożsamiania kart bankowej z kartą płatniczą lub kartą kredytową.

Karta płatnicza to instrument umożliwiający dokonywanie płatności bez użycia gotówki. Płatność regulowana jest przelewem środków z rachunku posiadacza karty na rachunek wierzyciela. W praktyce umożliwia ona również pobranie gotówki z bankomatu, a więc także operacje gotówkowe. Według art. 4 pkt. 4 Prawa Bankowego karta płatnicza oznacza kartę identyfikującą wystawcę i upoważnionego posiadacza, uprawniającą do wypłaty gotówki i dokonywania zapłaty, a w przypadku karty wydanej przez bank lub instytucję ustawowo upoważnioną do udzielenia kredytu - także do dokonania wypłaty gotówki i zapłaty z wykorzystaniem kredytu.

Karta bankowa to karta umożliwiająca dokonanie płatności w sposób bezgotówkowy lub operacji bankowej (gotówkowej lub bezgotówkowej) w sposób zautomatyzowany lub w placówce bankowej. Wymiary karty są standardowe i ściśle określone przez akt 7810 normy ISO z 1985 roku i są następujące: wysokość 54 mm, szerokość 86 mm i grubość 0,8 mm. W powszechnym użyciu znajduje się wiele różnych rodzajów kart.

TL;DR

Karta bankowa to plastikowa płytka z paskiem magnetycznym lub układem procesorowym, umożliwiająca dokonywanie płatności bezgotówkowych lub operacji bankowych. Istnieje wiele rodzajów kart bankowych, w tym karty płatnicze, karty identyfikacyjne i karty bankomatowe. Karty można podzielić ze względu na nośnik informacji, funkcjonalność, sposoby rozliczania transakcji, segmentację klientów i zasięg funkcjonowania.

Rodzaje kart bankowych

Nośnik informacji

Ze względu na nośnik informacji, karty elektroniczne grupujemy na:

• magnetyczne
• mikroprocesorowe (wielofunkcyjne; funkcje płatnicze i niepłatnicze)

Funkcjonalność

Pod względem funkcjonalności wyróżniamy:

• Karty bankomatowe (przeprowadzenie transakcji wyłącznie w bankomatach)
• Karty płatnicze (bezgotówkowe przeprowadzenie transakcji w punktach handlowo - usługowych)
• Karty identyfikacyjne (potwierdzenie tożsamości klienta)

Rozliczanie transakcji

Według kryterium sposobu rozliczania transakcji kart dzielimy na:

• Karty debetowe (pozwalają one na realizację transakcji przy wykorzystaniu środków pieniężnych, które zgromadzone są na rachunku bankowym. Użytkownicy tych kart mogą wykorzystywać je do dokonywania transakcji do wysokości salda na rachunku bankowym, który powiązany jest z kartą. Każda transakcja podlega weryfikacji, a rozliczenia przy jej użyciu muszą mieć pokrycie na koncie. Są to karty typu zapłać teraz (ang. pay now), dlatego kwota transakcji pobierana jest w tym samym dniu, w którym bank otrzyma informacje o jej przeprowadzeniu. Dla banków jest to najbezpieczniejszy typ karty, ponieważ w momencie transakcji na rachunku musi znajdować się odpowiednia ilość pieniędzy)
• Karty kredytowe (są to karty typu zapłać później (ang. pay later). Pozwalają one na dokonanie zakupów na kredyt do wysokości limitu ustalonego w umowie z bankiem. Płacąc taką kartą użytkownik korzysta z kredytu który jest nieoprocentowany przez ustalony okres, a zobowiązanie może regulować nawet po 55 dniach po okresie bez odsetkowym. Po upływie tego czasu klient może wybrać - spłacić całe zadłużenie bez odsetek lub spłacić jego część, a resztę później płacąc odsetki naliczane przez bank. Nie każdy może otrzymać kartę kredytową. Aby klient mógł ją otrzymać bank przeprowadza weryfikacje klienta w celu ustalenia jego zdolności kredytowej i przyznania mu odpowiedniego limitu. Karta kredytowa nie jest powiązana z rachunkiem klienta, do jej obsługi otwiera się specjalny rachunek, na który wpływają środki pieniężne zmniejszające zadłużenie)
• Karty obciążeniowe (są to karty z odroczonym terminem płatności i zaliczają się tak jak karty kredytowe do kart płać później (ang. pay later). Są one związane z rachunkiem bankowym klienta, na który wpływają dochody. Ta hybryda karty debetowej i kredytowej jest wydawana posiadaczowi rachunku, któremu bank udziela kredytu i wystawia rozliczenie raz w miesiącu, którego równowartość jest pobierana z konta. Bank weryfikuje wysokość dochodów klienta, aby ustalić limit dokonywanych transakcji. Właściciel rachunku jest zobowiązany do posiadania środków na koncie w momencie wystawienia rozliczenia miesięcznego transakcji)
• Karty wstępnie opłacone (są to karty, które funkcjonują na zasadzie przed płacenia (ang. pay before). Ich funkcjonowanie polega na tym, że klient wstępnie opłaca pewną wartość, z której może korzystać lub nie. W przypadku dokonania transakcji kwota jest potrącana z karty, na której znajdują się środki, ale nie więcej niż wysokość do jakiej została ona zasilona. Karty przed płacone są bardzo wygodną formą płatności dla klienta, który nie musi fizycznie posiadać gotówki ponieważ płatności funkcjonują na zasadzie elektronicznego portfela, a także dla sprzedawcy, który nie musi obawiać się, że karta nie znajdzie swojego realnego pokrycia. Ten rodzaj kart często wykorzystywany jest przez osoby niepełnoletnie, które nie mogą samodzielnie korzystać z usług bankowych)

Segmentacja klientów

Karty możemy podzielić także według segmentacji klientów na:

• Karty dla klientów instytucjonalnych (typu Business)
• Karty dla klientów indywidualnych

Banki przeprowadzają również segmentację klientów ze względu na ich ważność dla banku. Przekłada się ona na następujące rodzaje kart:

• Karty standardowe (Classic, Standard)
• Karty srebrne (Slilver, Business)
• Karty złote (Gold, Business Gold)
• Karty prestiżowe

Zasięg

Istotnym jest kryterium zasięgu funkcjonowania karty. W tym segmencie wyróżniamy karty:

• Lokalne (ważne w sieci jednego lub kilku banków)
• Krajowe (ważne tylko w jednym kraju)
• Międzynarodowe (mają zasięg międzynarodowy)

Karta bankowa — artykuły polecane

Karta kredytowa — Instrument płatniczy — Zlecenie stałe — Faktoring wymagalnościowy — Debet — Karta płatnicza — Płatność — Karta przedpłacona — Karta magnetyczna

Bibliografia

• Bakalarczyk S. (2006), Innowacje bankowe: bankowość elektroniczna, bankowość inwestycyjna i inzynieria finansowa, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź
• Borcuch A. (2011), Bankowość elektroniczna w Polsce, CeDeWu, Warszawa
• Gospodarowicz A. (red.) (2005), Bankowość elektroniczna, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Kaszubski R., Obzejta Ł. (2012), Karty płatnicze w Polsce, Wolters Kluwer, Warszawa
• Kuchciński A. (2013), Rynek kart płatniczych w Polsce, Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula 4(38)
• Świecka B. (2006), Bankowość elektroniczna, CeDeWu, Warszawa
• Zalewska-Bochenko A. (2014), Rozwój bankowości elektronicznej w Polsce, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 798

Autor: Bartosz Bieńkowski, Bartosz Gawor