Proces gospodarowania
Proces gospodarowania - sposób podejmowania decyzji ekonomicznych i ich realizacji, między innymi: zarządzanie, kierowanie gospodarką jako całością i poszczególnymi jej podmiotami. Jest to zorganizowana działalność ludzi zmierzająca do zaspokajania potrzeb. Proces gospodarowania charakteryzuje się ciągłością oraz społecznym charakterem - wymaga wzajemnej współpracy ludzi w realizacji każdej z faz gospodarowania.
Obejmuje cztery fazy:
- produkcję
- podział
- wymianę (handel)
- konsumpcję
Proces gospodarowania jest jednym z najważniejszych procesów zachodzących w gospodarce. Główną podstawę zaspokojenia potrzeb ludzkich stanowią dobra materialne i usługi, które zostają wytworzone w procesie pracy. Efekty procesu pracy (towary i usługi) mogą być przedmiotem bezpośredniej konsumpcji indywidualnej i konsumpcji zbiorowej pośredniej (np. bezpieczeństwo publiczne, obrona narodowa). O charakterze współczesnej działalności gospodarczej decydują pieniężne warunki realizacji procesu zaspokojenia potrzeb ludzkich.
Dychotomia procesu gospodarowania
Proces gospodarowania jest procesem dychotomicznym (dwudzielnym), w tym sensie że we współczesnej gospodarce nie można, w zasadzie, zaspokajać potrzeb ludzkich w inny sposób niż w warunkach pieniężnych. Wyjątek od tej zasady mogą stanowić przypadki spożycia naturalnego, wciąż jeszcze spotykanego w rolnictwie (zwłaszcza w krajach mniej rozwiniętych).
Rzeczowo-pieniężna dychotomia procesów gospodarowania oznacza, że zaspokajanie potrzeb ludzkich w normalnych warunkach wymaga posiadania odpowiednich zasobów pieniądza. Fakt ten stanowi silny czynnik determinujący zachowania ludzi w procesach gospodarowania. Dychotomiczny przebieg procesów gospodarczych nie jest jednak pozbawiony paradoksów. Pieniądz stanowi obiektywny wytwór procesów gospodarowania. Jako taki jest więc ściśle związany z towarami i usługami. Jednak mimo tego oczywistego faktu, pieniądz może wykazywać znaczną autonomię stosunku do towarów (usług). Sfera pieniężna gospodarki żyje w pewnym stopniu "własnym życiem". Ta cecha pieniądza i sfery pieniężnej gospodarki nabierała coraz większego znaczenia wraz z procesem stopniowego odrywania się pieniądza od zasobów kruszcowych.
Względna autonomia sfery pieniężnej wobec sfery rzeczowej powoduje, że proces zaspokajania potrzeb ludzkich może ulec pewnym zakłóceniom. Dzieje się tak np. w sytuacjach inflacyjnych, kiedy wartość realna pieniądza ulega deprecjacji, niekiedy gwałtownej. Dwoistość procesu gospodarczego nie pozostaje więc bez wpływu na zachowania podmiotów systemu ekonomicznego. W związku z tym, że moment wejścia w posiadanie pieniądza przez dany podmiot na ogół nie pokrywa się z momentem jego wydatkowania, podmioty gospodarcze obserwują zjawiska i procesy kształtujące relacje między rzeczową a pieniężna stroną procesu gospodarowania. Przedmiotem obserwacji są np. procesy kształtowania się cen, dostępność towarów i usług, stopy oprocentowania depozytów, kursy walut.
Warto zauważyć, że zmieniające się szybko pieniężne i rzeczowe warunki gospodarowania wywołują rozmaite reakcje, np. skłonność do zwiększonych zakupów, skłonność do oszczędzania. Stąd też państwo i jego instytucje, zwłaszcza bank centralny, analizują zarówno obecne, jak i przyszłe zachowania ludzi oraz podejmowane przez nich decyzje związane z pieniądzem. Banki centralne prowadzą badania nad oczekiwaniami inflacyjnymi gospodarstw domowych.
| Proces gospodarowania — artykuły polecane |
| Ekonomia — Mikroekonomia — Gospodarka rynkowa — Cechy gospodarki rynkowej — Gospodarka otwarta — Gospodarstwo domowe — Inflacja pełzająca — Jean Baptiste Say — Międzynarodowy podział pracy |
Bibliografia
- Główny Urząd Statystyczny, Urząd Statystyczny w Katowicach, Wskaźniki zrównoważonego rozwoju Polski] (2011), Katowice
- Musiał M., Postawy finansowe Polaków w procesie gospodarowania finansami osobistymi (2014), Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego Nr 804, Szczecin
- Owsiak S. (2015), Finanse, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Puchalski J., Podstawy nauki o organizacji (2008), Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. Tadeusza Kościuszki, Wrocław, s. 196-198
- Żelazna-Blicharz A. (2013), Społeczna odpowiedzialność w procesie gospodarowania a zrównoważona produkcja i konsumpcja, Politechnika Lubelska, Lublin
Autor: Karolina Krześniak
