Zarządzanie strategiczne
| Zarządzanie strategiczne |
|---|
| Polecane artykuły |
Zarządzanie strategiczne według klasycznej definicji Alfreda Chandlera oznacza określanie długookresowych celów, kierunków rozwoju i metod działania przedsiębiorstwa w kontekście alokacji jego zasobów (Nasierowski W. 2018, s. 13) Zarządzanie strategiczne to także proces informacyjno-decyzyjny, który jest wspierany przez takie funkcje przedsiębiorstwa jak planowanie, organizacja, motywacja i kontrola. Ma wspomagać rozwiązywanie problemów dotyczących jego rozwoju i przetrwania, uwzględniając przy tym wpływ otoczenia (Sołtysik M. 2016, s. 224)
TL;DR
Zarządzanie strategiczne to określanie celów i kierunków rozwoju przedsiębiorstwa oraz proces informacyjno-decyzyjny. Ma wiele cech charakterystycznych i można je podzielić na koncepcje oparte na racjonalności strategicznej i zachowaniach strategicznych. Cykl organizacyjny zarządzania strategicznego składa się z planowania, wdrażania i nadzoru. Skuteczność zarządzania zależy od wymiany informacji, współpracy, zaufania i zaangażowania. Zarządzanie strategiczne ewoluuje, ale wciąż jest potrzebne w dynamicznym świecie biznesu. Wymaga jednak dostosowania do nowych wymagań w procesie zarządzania, podmiotach zarządzania, formach strategii i treściach strategii.
Cechy charakterystyczne
Zarządzanie strategiczne posiada kilka cech charakterystycznych, które wyróżniają go na tle innych koncepcji zarządzania (Nasierowski W. 2018, s. 14,):
- zarządzanie strategiczne bazuje na danych ilościowych,
- niepewność odnosząca się do wyników planowania jest dość wysoka
- strategie zarządzania można opierać na różnych przykładach, regułach i teoriach
- nie ma jednego, najlepszego sposobu opracowywania strategii
- opracowana strategia powinna uwzględniać ilościowe jak i jakościowe podejście, a także metody dedukcyjne czy empiryczne.
Podział koncepcji zarządzania strategicznego
Podstawowy podział koncepcji zarządzania strategicznego wyróżnia: (Lisiński M. 2011 s. 13, Pierścionek Z. 2011, s. 31-32)
- koncepcje oparte na paradygmacie racjonalności strategicznej, które opierają się na założeniu, że za pomocą strategii można statecznie zarządzać przedsiębiorstwem i zakładają, że można przewidzieć przyszłe warunki otoczenia. Proces przygotowania, wdrażania i nadzoru jest bardzo sformalizowany. W ramach tej grupy koncepcji wyróżnia się: szkołę ilościową, szkołę planowania strategicznego, szkołę harwardzką i szkołę pozycjonowania macierzowego.
- koncepcje oparte na paradygmacie zachowań strategicznych, które bazują na doświadczeniu i sprawdzonych, praktycznych metodach. Nie wykorzystują przyjętych, teoretycznych technik. Do grupy tych koncepcji należą: szkoła behawioralna, szkoła ewolucyjna.
Cykl organizacyjny zarządzania strategicznego
Zarządzanie strategiczne jest cyklem organizacyjnym złożonym z trzech etapów (Żółtowska I. 2009, Romanowska M. 2017, 23-25):
- Planowanie Strategiczne - w pierwszej kolejności ustala się cele, które są oparte na analizie przeszłych i teraźniejszych działań przedsiębiorstwa, następnie przygotowuje się plan działania. Etap I w zarządzaniu strategicznym jest częścią konceptualną, która wykorzystuje liczne techniki i sposoby, by wybrać jak najlepszą strategię działania przedsiębiorstwa
- Wdrażanie strategiczne - jest to etap, który koncentruje się na wprowadzeniu przyjętej koncepcji i realizacji jej założeń, plan powinien być wdrażany przy uwzględnieniu rzeczywistych możliwościach i warunkach. W tym etapie przeprowadza się operacjonalizację celów, tworzy się sprawny system zarządzania i ustala się budżet potrzebny do realizacji strategii
- Nadzór strategiczny - bardzo ważny etap, który pozwala określić stopień realizacji przyjętych założeń oraz reagowania na błędy i odchylenia. W sprawowaniu kontroli pomaga System Wczesnego Ostrzegania.
Czynniki skuteczności
W każdym przedsiębiorstwie o skuteczności zarządzania strategicznego mogą decydować różne czynniki. Przyjmuje się jednak, że skuteczność w głównej mierze zależy od (Janasz K., Janasz W., Kozioł K., Szopik-Depczyńska K. 2010, s. 30-31):
- procesu wymiany informacji pomiędzy wszystkimi szczeblami decyzyjnymi
- skoordynowanej współpracy poszczególnych szczebli
- wzajemnego darzenia się zaufaniem
- współudziału w procesie ustalania metod wspomagających realizację zamierzonych celów
- zaangażowania w przygotowanie i wypełnienie strategii.
Ewolucja zarządzania strategicznego
Zarządzanie strategiczne wciąż się rozwija, jednak coraz częściej rodzą się wątpliwości czy w obecnie szybko rozwijającym się świecie jest szansa przewidzieć przyszłe warunki rynku i na ich podstawie oprzeć strategię działania firmy. Coraz częściej przedsiębiorstwa wybierają zamiast zarządzania strategicznego koncepcję zarządzania operacyjnego, który zakłada wykorzystywanie bieżących sytuacji i szybkość działania. Warto jednak zauważyć, że coraz częściej pojawiają się liczne problemy i komplikacje, które pokazują, że konieczne jest działanie "z wyprzedzeniem", na przykład przewidzenie wprowadzenia nowego produktu, który w danym okresie będzie najbardziej opłacalny. Zarządzanie strategiczne ma zatem rację bytu, jednak potrzebne są zmiany, które pozwolą dostosować się do obecnych wymagań. Ewolucja powinna dotyczyć czterech wymienionych niżej obszarów:
- procesu zarządzania strategicznego, gdzie konieczne jest znalezienie złotego środka pomiędzy uporządkowanymi regułami działania, a elastycznością
- podmiotów zarządzania strategicznego, czyli umożliwienie uczestnictwa w procesie zarządzania większemu gronu uczestników
- formy strategii, której zapis będzie prosty, uniwersalny i elastyczny
- treści strategii, czyli podejmowanie jasnych i konkretnych wyborów strategii uwzględniając kompromis z przeciwstawnymi rozwiązaniami (Kaleta A. 2017, s. 41-42)
Bibliografia
- Janusz K., Janusz W., Kozioł K., Szosik-Depczyńska K. (2010), Zarządzanie strategiczne. Koncepcje. Metody. Strategie, Difin, Warszawa
- Kaleta A. (red.) (2011). Ewolucja zarządzania strategicznego w trakcie rozwoju przedsiębiorstw, C.H.Beck, Warszawa
- Lisiński M. (2011). Przegląd paradygmatów zarządzania strategicznego, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie" nr 856, Kraków
- Nasierowski W. (2018). Formułowanie strategii przedsiębiorstwa. Klasyka, Difin, Warszawa
- Pierścionek Z. (2011), Zarządzanie strategiczne w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Romanowska M. (2017), Planowanie strategiczne w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Sołtysik M. (2016). Specyfika zarządzania strategicznego Metodyka projektowania strategii organizacyjnych przedsiębiorstwa. Praca doktorska, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków
- Żółtowska M. (2009), Zarządzanie Strategiczne, Konspekt wykładu ZAH
Autor: Dominika Skura
