Eugeniusz Słucki
| Eugeniusz Słucki |
|---|
| Polecane artykuły |
Eugeniusz Słucki (1880-1948) ukończył gimnazjum w Żytomierzu, a następnie studiował na Uniwersytecie Kijowskim, z którego został usunięty (jednocześnie zakazano mu wstępu na którąkolwiek ze szkół wyższych w Rosji, po tym jak wziął udział w fali protestów).
Następnie rozpoczął ponownie studia w Monachium związane z budownictwem. Tam odkrył swoje powołanie, jakim była praca naukowa. Pomocne tu okazały się jego zdolności matematyczne, które postanowił wykorzystać w ekonomii. Idąc w tym kierunku rozpoczął studia na Wydziale Prawa w Kijowie. Pierwszym dziełem z tej dziedziny była praca dyplomowa Słuckiego pt. "Teoria najwyższej użyteczności", po czym postanowił uzyskać tytuł magistra "ekonomii politycznej", co udało mu się dopiero kilka lat później. W tym czasie również rozpoczął kolejne studia, tym razem statystyczne. W tej dziedzinie powstało jego kolejne dzieło pt. "Teoria korelacji".
Jednak sławę i uznanie przyniosła mu w 1926 r. praca z dziedziny prakseologii, którą to nauką zajmował się przez dużą część swojego życia. Słucki zawarł w niej definicję podstawowych pojęć prakseologicznych:
- Definicję układu - wszystkie stany, które można opisać za pomocą pewnych wartości czyli parametrów.
- Definicję przestrzeni stanów - są to wszystkie wartości parametrów.
- Definicję zależności pomiędzy układem a przestrzenią stanów - mówi, że w przestrzeni stanów znajdują się punkty, które determinują zachowanie się całego układu tzw. obszar swobody układu oraz dyrygenta, która określa które z tych punktów muszą wchodzić w skład układu. Punkt zawierający te konieczne składowe Słucki nazywa optimum.
- Definicję wyboru - jest to wcześniej zdefiniowane optimum.
- Definicję oddziaływania - jako przejście układu z jednego punktu do drugiego.
- Definicję działania - jako zmianę stanu wywołana przez dyrygentę.
- Definicję operacji - działanie spowodowane przez dyrygentę.
- Definicję władzy - jako możliwość przeprowadzenia operacji.
Prakseologia to nauka o normach i zasadach skutecznego i sprawnego działania. Zadaniem prakseologii jest m.in. naukowe badanie warunków sprawności działań. W związku z tym zajmuje się ona typologią działań, połączoną z dociekaniem przyczyn ich powodzeń i niepowodzeń.
Według koncepcji Słuckiego, warunkiem sprawnego działania układu jest, aby zmieniał się on celowo. Dzieje się tak, gdy dyrygenta wyznacza jego parametry na podstawie nie tylko znanych przyszłych i teraźniejszych stanów, ale też przewidywań dotyczących możliwych stanów, które mogą wystąpić w przyszłości. Znając cel możemy wyznaczyć konkretny kierunek, a nawet dokładny tor rozwoju naszego układu.
Poza dziedziną prakseologii do zasług Słuckiego można zaliczyć również:
- Wniesienie wkładu w analizę teorii zachowań konsumenta, poprzez pokazanie wzajemnego oddziaływania efektu substytucyjnego i dochodowego spowodowanego zmianami w cenach dóbr i usług tzw. efekt Słuckiego.
- Badania w zakresie teorii budżetu konsumenta.
- Badanie przyczyn zjawisk cyklicznych w ekonomii, stosując osiągnięcia teorii i procesów stochastycznych.
- W późniejszym okresie życia zainteresowanie analizą matematyczną z zakresu teorii prawdopodobieństwa i problemów statystyki matematycznej.
Bibliografia
- Internet: https://pl.wikipedia.org/wiki/Prakseologia
- Wielka Encyklopedia PWN, Warszawa 2004, tom 25, s. 250
- Z. Martyniak, Historia myśli organizatorskiej, Kraków 1996
Autorzy: Anna Góralska
