Rynek niedoskonały
| Rynek niedoskonały |
|---|
| Polecane artykuły |
Rynek niedoskonały – jest to określenie opisująca rynek, który nie może działać w pełni prawidłowo. Wynika to z charakteryzujących go niedoskonałości, które nie dopuszczają do kompletnego spożytkowania funkcji alokacyjnej[1].
Rodzaje konkurencji niedoskonałej
Wyróżniamy następujące rodzaje konkurencji niedoskonałej[2]:
- monopol - jest to radykalny przypadek rynku wadliwego. Kontrolę nad rynkiem sprawuje jeden sprzedający nazywany "monopolistą". Charakteryzuje go to, że jest jedynym wytwórcą i nie ma żadnej konkurencji (nie ma przedsiębiorstw produkujących zamiennik produktu sprzedawanego przez monopolistę)[3].
- oligopol - jest to rynek, który charakteryzuje niewielka liczba wytwórców. Fundamentem działań podejmowanych na takim rynku jest obserwowanie poczynań konkurentów. Decyzje podejmowane przez przedsiębiorstwo powinny brać pod uwagę to jakie owa decyzja wywoła skutki w działniach rywali. Koronnym przykładem oligopolu jest przemysł samochodowy[4].
- konkurencję monopolistyczną - jest to sytuacja na rynku, w której występuje wielu wytwórców produkujących podobne produkty. W strukturze bardzo przypomina konkurencje doskonałą (brak bariery wejścia i wyjścia z rynku, duża liczba wytwórców i konsumentów). Różnica między tymi dwoma typami konkurencji polega na tym, że produkty są niejednorodne[5].
Metody redukcji niedoskonałości rynku
Przeważającą część niedoskonałości rynku kontrolują podmioty publiczne. Jest to możliwe w oparciu o podatki i wykorzystywane regulacje ogólne a także specyficzne dla poszczególnych rynków. Warto podkreślić, że powszechne podatki umożliwiają podmiotom publicznym kontrolowanie prawidłowego poziomu podaży dóbr zarówno merytorycznych jak i publicznych. Co więcej dopuszczalne jest to by część ułomności rynku monitorowały i korygowały podmioty prywatne[6].
Wyróżniamy następujące rodzaje prywatnych metod redukcji niedoskonałości rynku[7]:
- działania stron transakcji,
- organizacje non-profit,
- pośredników.
Do najczęściej wykorzystywanych przez strony transakcji sposobów redukcji wad rynku należą metody w których udział biorą strony transakcji. Możemy do nich zaliczyć m.in. budowanie reputacji i gwarancje. Budowanie reputacji jest dla przedsiębiorstwa istotne w kontekście tego jak bardzo jego marka jest rozpoznawalna, a także to czy odczucia na temat firmy odbierane przez klientów są pochlebne czy też niepochlebne. Natomiast gwarancja stanowi deklarację wysokiego poziomu wykonania produktu. Rola organizacji non-profit opiera się na pełnieniu funkcji katalizatora, który ma za zadanie podnosić dynamikę rynku. Pośrednik jawi się jako jeden z instrumentów do redukowania niedoskonałości rynku dopiero w przypadku wystąpienia konkretnych niedoskonałości. W przypadku konkurencji doskonałej, na rynku nie ma dla niego miejsca[8].
Konkurencja doskonała
Jest to sytuacja którą charakteryzuje występowanie na rynku bezgranicznej liczby wytwórców i kupujących. W przypadku konkurencji doskonałej nikt z uczestników rynku nie może indywidualnie oddziaływać na cenę rynkową. Wejście i wyjście z tego typu rynku charakteryzuje się brakiem kosztów. Jest to rodzaj konkurencji najbardziej sprzyjający konsumentom poprzez uzyskanie a następnie podtrzymanie przez większy czas ceny na najmniejszym możliwie stopniu. Ten rodzaj konkurencji jest obecny w sytuacji, w której możliwie jest rywalizowanie wyłącznie za pomocą ceny. Wynika to z tego, że brak jest aspektów indywidualizujących, za pomocą których można by było pozyskać klientów poprzez spełnianie ich wymagań. Pozostałe typy konkurencji zaliczamy do kategorii konkurencji niedoskonałej[9].
Przypisy
- ↑ A. Pawlicz (2019), s. 17
- ↑ P. A. Samuelson, W. D. Nordhaus (2000), s. 802
- ↑ P. A. Samuelson, W. D. Nordhaus (2000), s. 768
- ↑ D. Begg, G. Vernasca, S. Fischer, R. Dornbusch (2014), s.323,333
- ↑ P. A. Samuelson, W. D. Nordhaus (2000), s. 811
- ↑ A. Pawlicz (2019), s. 27
- ↑ A. Pawlicz (2019), s. 27-28
- ↑ A. Pawlicz (2019), s. 28-38
- ↑ M. Smaga, T. Włudyka (2012), s. 120
Bibliografia
- Begg D., Vernasca D., Fischer S., Dornbusch R. (2014), Mikroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Pawlicz A. (2019), Ekonomia współdzielenia na rynku usług hotelarskich. Niedoskonałości. Pośrednicy. Regulacje , Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin
- Samuelson A.P., Nordhaus D.W. (2000), Ekonomia 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Smaga M., Włudyka T. (2012), Instytucje gospodarki rynkowej , Wolters Kluwer, Warszawa
- Warowny T., Surowiec A. (2019), Ilościowa analiza rynku, Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin
Autor: Olaf Śliwa
