Badania porównawcze
| Badania porównawcze |
|---|
| Polecane artykuły |
Badania porównawcze stanowią połączenie zarówno oceny jakości typu, jak i oceny jakości wykonania, ze szczególnym zwróceniem uwagi na te cechy, które w sposób decydujący przesadzają o poziomie jakości wyrobów. Badania porównawcze charakteryzują się tym, że ich wyniki końcowe podawane są w postaci syntetycznych wskaźników liczbowych, które umożliwiają łatwe dokonywanie porównań. Przy prowadzeniu badań porównawczych chodzi o uzyskanie poprawnej odpowiedzi na pytania: które z porównywanych towarów są jakościowo lepsze lub gorsze od innych oraz które cechy jakościowo porównywanych wyrobów powodują ich zróżnicowanie, w jakim stopniu i dlaczego.[Ł. Karpiel, Kraków, 1994, s. 25-26]
Jakość w odczuciu konsumenta ma charakter względny i dlatego najbardziej przekonywujące są dla niego wyniki badań porównawczych i na nich głównie opiera się testowanie towarów prowadzone przez wiele organizacji konsumenckich, bardzo wysoko cenione przez konsumentów. Metody te opierają się głównie na badaniach porównawczych. W badaniach takich muszą być przestrzegane następujące zasady:
- porównywane mogą być tylko wyroby porównywalne,
- należy uwzględniać te same istotne dla danego rodzaju towaru wyróżniki jakościowe,
- wyniki badań muszą być określane liczbowo (w wyniku pomiarów lub oszacowania).
Aby wyniki badań porównawczych były porównywalne, sposób podejścia do dokonywania ocen i tok czynności (algorytm) musi być powtarzalny. Można np. stosować następujący algorytm:
- wnikliwe dobranie cech szczególnie istotnych dla oceny jakościowej porównywanych wyrobów. Liczba tych cech winna być ograniczona,
- ustalenie współczynników ważkości dla każdej z dobranych cech jakościowych, z wyjątkiem cech krytycznych. Wymagania w zakresie cech krytycznych winny być bezwzględnie spełnione i dlatego dla nich nie ustala się tych współczynników,
- wybranie lub zaproponowanie odpowiednich metod dla określenia stopnia natężenia cech ważnych. Wyniki pomiarów lub oszacowań winny być wyrażane liczbowo,
- ustalenie wspólnej skali dla wyrażenia w niej wyników wszystkich przeprowadzonych pomiarów lub oszacowań. Wszystkie uzyskane w badaniach wyniki liczbowe są następnie przenoszone na tę skalę,
- opracowanie szczegółowej karty wzorcowej dla każdego wyróżnika jakościowego poddawanego ocenie w celu precyzyjnego zaszeregowania stopnia natężenia badanych cech jakościowych do konkretnej wartości wspólnej skali,
- przyporządkowanie wspólnej skali na podstawie karty wzorcowej uzyskanych wyników badań, przeprowadzonych stosownie do punktu 3,
- sprowadzenie do porównywalności ocen stopnia natężenia ważnych cech jakości i pomnożenie ich przez ustalony dla danej cechy współczynnik ważkości,
- wyrażenie wyniku końcowego przeprowadzonych badań porównawczych dotyczących poszczególnych egzemplarzy porównywanych wyrobów w postaci liczbowego współczynnika jakości przy zastosowaniu formuły sumarycznej lub iloczynowej,
- porównanie uzyskanych wskaźników jakości dla wszystkich porównywanych wyrobów, umożliwiające ustalenie ich jakościowej kolejności (np. od najlepszego do najgorszego),
- szczegółowa analiza poszczególnych wyróżników jakościowych, pozwalająca określić przyczyny konkretnego stanu jakościowego porównywanych wyrobów.
W Polsce badaniami i oceną jakości towarów sprzedawanych w sieci detalicznej zajmują się laboratoria jednostek terenowych Państwowej Inspekcji Handlowej (PIH), a towarów żywnościowych i niektórych innych – również laboratoria stacji sanitarno-epidemiologicznych (SANEPID). Badania i ocenę jakości różnych towarów na zlecenie wnioskodawcy przeprowadzają w razie potrzeby laboratoria instytutów naukowych, jednostek naukowo-rozwojowych, niektórych wyższych uczelni i inne. Wraz z rozpowszechnieniem się systemu zapewniania jakości według norm serii ISO 9000 i EN 45000 wzrasta znaczenie i liczba akredytowanych przez PCBC laboratoriów badawczych, zajmujących się certyfikacją określonych grup wyrobów. [Ł. Karpiel, M. Skrzypek, Kraków 2000, s. 101-102]
Bibliografia
- Łucja Karpiel, SŁOWNIK POJĘĆ TOWAROZNAWCZYCH pod redakcją Ignacego Dudy, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków, 1994, s. 25-26
- Łucja Karpiel, Mieczysław Skrzypek, Towaroznawstwo ogólne Wydanie II zmienione, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków, 2000, s. 101-102
Autor: Tomasz Katra
