Alfred Marshall

Alfred Marshall (ur. 26 lipca 1842 w Bermondsey koło Londynu, zm. 13 lipca 1924) - brytyjski ekonomista, Drugi (obok Leona Walrasa) twórca ekonomii neoklasycznej, główny przedstawiciel anglo-amerykańskiej szkoły w ekonomii, z wykształcenia matematyk, profesor uniwersytetu Cambridge, twórca prawa elastyczności popytu.

TL;DR

Alfred Marshall był brytyjskim ekonomistą i twórcą ekonomii neoklasycznej. Jego badania skupiały się na teorii cen, popytu i podaży oraz wprowadzeniu pojęcia renty. Jego najważniejsze dzieło to "Zasady Ekonomiki". Marshall miał duży wpływ na rozwój ekonomii i jego prace stały się inspiracją dla kolejnych pokoleń ekonomistów.

Życiorys

Urodził się 26 lipca 1842 roku w Bermondsey koło Londynu jako syn Williama Marshalla oraz Rebecci Oliver. Jego ojciec był kasjerem w Banku Anglii, dzięki czemu mógł zapewnić swojej rodzinie jedynie bardzo skromne warunki życia. Chciał aby Alfred został duchownym, dlatego też posłał go na studia teologiczne uniwersytetu w Oxfordzie. Młody Marshall jednak zbuntował się i studia porzucił. W 1861 roku rozpoczął studia matematyczne w St John’s College na Uniwersytecie Cambridge. W 1865 roku uzyskał tytuł licencjata, jako drugi najlepszy student roku (ang. Second Wrangler). Od 1865 roku pracował na uczelni jako wykładowca gdzie pozostał aż do 1908 roku. Później jego zainteresowania skierowały się na filozofię i etykę, którą to następnie wykładał w Cambridge.

Po zakończeniu pracy w uniwersytecie w Cambridge Marshall zaczął podróże po całym świecie. w Niemczech zdobył tytuł doktora filozofii w Stanach Zjednoczonych z kolei zajmował się badaniem amerykańskiego systemu protekcyjnego, był również profesorem ekonomiki na Uniwersytecie w Bristolu.

Marshall prowadził badania o rożnym tle ekonomicznym. Wniósł od wiele do rozwoju takich dziedzin jak mikroekonomia, czy ekonomika. Skupiał się przede wszystkim na rozwoju i syntezie teorii ekonomicznych takich jak: adanie związków podażowo-popytowych, rozwinięcie teorii użyteczności konsumenta, powiązanie teorii krańcowej produktywności z tradycyjną teorią kosztów. Pod koniec XIX wieku sformułował on pojęcie "okręgów przemysłowych". Jego badania i obserwacje stworzyły grunt do rozwoju włoskiej szkoły przemysłowej, badań nad klastrami oraz teorii elastycznej specjalizacji.

Dorobek naukowy

Naukowy dorobek Marshalla jest bardzo ubogi, ale mający bardzo duży wpływ na światową ekonomię. W 1879 wydał książkę pod tytułem "Ekonomika przemysłu", którą to napisał wraz żoną Mary Paley, która była jedną z pierwszych kobiet wykładających ekonomię na wyższej uczelni. Za najwybitniejsze dzieło Marshalla uznaje się "Zasady Ekonomiki" wydane rok później (1880r.). Inne istotne prace to: "Czysta teoria handlu zagranicznego", " Czysta teoria wartości wewnętrznej", "Przemysł i handel" oraz "Pieniądz, kredyt i wymiana". Marshall wykształcił liczny zastęp wykładowców ekonomiki, którzy w kolejnych latach obsadzili większość katedr ekonomiki w uniwersytetach. Dlatego właśnie wkład Marshalla na angielska myśl ekonomiczną można uznać za bardzo duży. Nie wszystkie założone przez niego teorie zostały również przez niego rozwinięte. Wiele z jego prac zawiera przesłanki ku dalszemu rozwojowi, badań i obserwacji danych zjawisk, tak aby stały się inspiracją dla kolejnych pokoleń ekonomistów.

Wkład w rozwój ekonomii

Teoria cen, popytu i podaży Teorie ekonomiczne tworzone przez Marshalla opierają się głowie na teorii cen, popytu i równowagi rynkowej. Uważał on, że te trzy czynniki są czynnikami od siebie zależnymi. Nie twierdził, że występuje pomiędzy nimi zależność przyczynowo - skutkowa, ale że popyt i podaż w takim samym stopniu oddziałują na wielkość cen. Cena rynkowa jest ustalana na podstawie analizy dwóch niezależnych od siebie czynników. Teoria ta wyjaśnia mechanizmy rządzące rynkiem - konkurencja oraz równowaga rynkowa.

Pojęcie renty Nowością wprowadzoną przez Marshalla do dziedziny ekonomii było pojęcie renty, czyli nadwyżki konsumenta. Kategoria ta jest kategorią subiektywną i oznacza wystąpienie nadwyżki użyteczności danego dobra w stosunku do kosztów jego zakupu. Nadwyżki te zależą od subiektywnych odczuć i chęci kupna danego dobra przez konsumenta oraz od jego ceny rynkowej. Stanowią one różnice pomiędzy najwyższą ceną jaką konsument byłby w stanie zapłacić za dane dobro oraz ceną, którą faktycznie płaci.

Teoria kosztów Według Marshalla kluczowe do zrozumienia ekonomii jest zrozumienie teorii kosztów. Wprowadził do ekonomii pojęcie kosztów stałych (nie zmieniających się w trakcie procesu produkcji) i zmiennych (na które wpływają różne czynniki zależne np. od wielości produkcji). Marshall wprowadził też pojęcie ceny podaży, czyli odzwierciedlenie kosztów realnych ponoszonych w cyklu produkcji danego dobra. Bazując na tych pojęciach Marshall stworzył teorię podziału kosztów wytwórczych oraz dochodu. Według niego popyt na czynniki wytwórcze jest pochodny od końcowej produktywności danego czynnika, a przedsiębiorca powinien w taki sposób dobierać proporcje aby w efekcie końcowym relacje produktów krańcowych do cen tych czynników były sobie równe.

"Zasady ekonomiki"

Dzieło życia Marshalla zostało podzielone na sześć Ksiąg, każda opisująca kolejny element systemu ekonomicznego stworzonego przez niego.

• Księga I - Przedmiot ekonomiki, metoda badań ekonomicznych i prawa ekonomiczne.
• Księga II - Podstawowe pojęcia języka nauki ekonomicznej.
• Księga III - Teoria popytu, określona jako nauka o potrzebach i ich zaspokajaniu.
• Księga IV - Teoria podaży, obejmująca poszczególne czynniki produkcji.
• Księga V - Powiązania między popytem, podażą a wartością.
• Księga VI - Teoria podziału dochodu narodowego.

System ekonomiczny

Metoda stosowana przez Marshalla była kompromisem pomiędzy tradycją euklidesowo-kartezjańską a opisowym podejściem historyzmu. O metodzie matematycznej wyrażał się z dużym sceptyzmem. Twierdził, że matematyka jest językiem dobrym przy pierwszym zapisie myśli, następnie jednak trzeba przełożyć na język angielski, a pierwotna matematyczną wersję spalić. Marshall zalecał i sam stosował technikę zwaną warunek ceteris paribus. Zasada ta stanowi podstawę marshallowskiej analizy metodą równowag cząstkowych. Dokonał on również klasyfikacji czasu z punktu widzenia działania przedsiębiorstwa. Wyróżnił cztery okresy: okres rynkowy (market period), okres drugi, nieco dłuższy (short run), okres długi (long run) oraz okres sekularny (secular period).

Centralną częścią doktryny ekonomicznej Marshalla zajmuje teoria popytu, podaży i równowagi. Jest ona syntezą dorobku ekonomii klasycznej i koncepcji szkół kierunku marginalistycznego. Marshall znalazł wyjście kompromisowe między tymi dwoma podejściami, wskazując na współzależność popytu, podaży i ceny. Owe prawo popytu głosi, że im większa jest ilość towaru, zaoferowana na sprzedaż, tym mniejsza jet cena, po jakiej znajdzie on nabywców. Marshall wprowadził do ekonomii ważne pojęcie elastyczności popytu. Tłumaczy ono reakcję nabywców na zmiany cen różnych rodzajów dóbr i reakcję samej ceny na zmiany w popycie efektywnym. W ramach teorii popytu mieści się koncepcja renty konsumenta. Marshall twierdził, że konsument czerpie korzyści w warunkach wolnego rynku. Jeśli drugi konsument jest w stanie zapłacić za dane dobro wyższą cenę, to ta nadwyżka nad ceną zaoferowaną przez pierwszego konsumenta daje mu szczególna rentę, której wielkość jest bardzo trudna do oszacowania, gdyż ma ona charakter subiektywny.

Teoria podaży zawiera kilka istotnych twierdzeń na temat kosztów produkcji i wynagrodzenia czynników produkcji. Oprócz tradycyjnych trzech czynników produkcji Marshall wprowadza czwarty, czyli organizację.

Równowagę rynkową osiąga się przy przecięciu krzywych popytu i podaży, którym to odpowiada dany poziom ceny. Marshall rozpatrywał ją w wymienionych wcześniej czterech okresach. Twierdził, że siły wpływające na równowagę działają inaczej w każdym z nich.

Pozostałe innowacje teoretyczne

• Pojęcie nadwyżki konsumenta
• Analiza kosztów produkcji i podaży w różnych okresach analitycznych w konkurencji doskonałej
• Pojęcie zewnętrznych (dla pojedynczej firmy) korzyści skali produkcji
• Modyfikacja teorii produkcyjności krańcowej

Alfred Marshall — artykuły polecane

John Richard Hicks — Eugeniusz Słucki — Karol Marks — Adam Smith — Alban William Phillips — Ekonomia neoklasyczna — David Ricardo — Wzrost gospodarczy — Ekonomia klasyczna

Bibliografia

• Błudnik I.Nowa synteza neoklasyczna w makroekonomii, Bank i Kredyt 41 (2), 2010, 43-70
• Gorynia M. (2007), Przedsiębiorstwo w nowej ekonomii instytucjonalnej, Difin, Warszawa
• Landreth H., Colander D. (2005), Historia myśli ekonomicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Marshall A., "Principles of Economics: Unabridged Eighth Edition", Cosmo Classic, Nowy Jork, 2009
• Stankiewicz W. (2007), Historia myśli ekonomicznej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Zbroińska B. (2013), Wkład ekonomii kosztów transakcyjnych i teorii kotraktów do nauki o zarządzaniu, Wydział Zarządzania i Administracji Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae, Nr 2

Autor: Magdalena Idzik, Izabela Ząbkowicz