Teoria ekologii populacji

TL;DR

Teoria ekologii populacji analizuje zależności między organizacjami a ich otoczeniem. Przetrwają tylko najlepiej przystosowane organizacje. Badania koncentrują się na populacjach różnych typów organizacji. Teoria wyjaśnia dynamikę populacji poprzez różnicowanie, selekcję i przejmowanie zasobów. Ekologia populacji daje menedżerom nowe perspektywy i ułatwia podejmowanie decyzji. Istnieją jednak ograniczenia, np. teoria nie działa dla wszystkich rodzajów organizacji i pomija współpracę między organizacjami.

Ogólna charakterystyka

Teoria ekologii populacji opracowana została przez amerykańskich teoretyków organizacji Michaela Hannana, Johna Freemana i Howarda Aldricha. Teoria ta zakłada zależność organizacji od jej otoczenia pod względem dostępu do potrzebnych jej do działania zasobów. To populacja, a nie pojedyncza organizacja powinna stanowić poziom analizy. Ekologów populacji interesują wzorce sukcesu i porażki właściwe wszystkim organizacjom konkurującym w danej puli zasobów, a nie jak w teorii zależności od zasobów poszczególna organizacja dążąca do przetrwania w warunkach konkurencji o startegiczne i szczupłe zasoby.

Założenia teorii

Teoria ekologii populacji zakłada, że otoczenie organizacji jest zdolne do wybierania z grupy organizacji, takich jednostek, które najlepiej zaspokajają swoje potrzeby. Wynika z tego, iż przetrwają tylko najlepiej przystosowane organizacje. Przedmiotem badania ekologii populacji nie jest otoczenie jako całość lecz poszczególne, wyselekcjonowane części tego otoczenia, zwane przez ekologów niszami populacyjnymi. Ekolodzy próbują też przewidywać kształtowanie się "wskaźników urodzeń i zgonów" organizacji oraz badać jakie strategie przyjmowane są przez organizacje odnoszące sukcesy. Ekologia populacji opiera się na założeniu, że organizacje walczą o przetrwanie. Badania zajmujące się ekologią populacji koncentrują się, na przykład na populacjach restauracji, gazet, związków zawodowych czy małych firm elektronicznych.

Podstawowe pojęcia

Do podstawowych kategorii analizy w badaniu ekologii populacji można zaliczyć:

• jednostkę,
• niszę,
• populację,
• środowisko.

Jednostki tworzące populację to: instytucje, organizacje zajmujące się zzl, pojedyncze osoby bądź grupy osób.

Populacja to nie tylko grupa jednostek, ale również relacje, które je łączą.

Środowisko natomiast tworzy ogół warunków lokowanych poza niszą.

Nisza to przestrzeń, określona pewnymi warunkami umożliwiającymi danej jednostce pomyślny rozwój i pełnienie w niej określonych funkcji. Inaczej mówiąc nisza jest pozycją i funkcją gatunku w określonym siedlisku wraz z jego powiązaniami z innymi gatunkami.

Dynamika populacji

Dynamika populacji wyjaśniona jest przez 3 procesy ewolucyjne:

1. Różnicowanie - pojawia się w populacji organizacji przede wszystkim w wyniku innowacji przedsiębiorczych, czyli narodzin organizacji lub podczas adaptacji organizacji już istniejących.
2. Selekcja - powstałe podczas etapu różnicowania nowe organizacje są opcją do wyboru z otoczenia w momencie selekcji. Organizacje selekcjonowane są na podstawie przystosowania. Wsparcie w postaci zasobów i możliwość dalszego istnienia uzyskają tylko te organizacje, które podczas etapu selekcji pokazały, że najlepiej zaspokajają potrzeby i oczekiwania otoczenia.
3. Przejmowanie zasobów z otoczenia - organizacje, które nie zostały wybrane w etapie selekcji, nie dostały zasobów, skazane są na eliminację z populacji, czyli upadku organizacji bądź przeniesienia się do innej puli zasobów.

Wykorzystanie teorii

Ekologia populacji pokazuje menedżerom, że mogą mieć inne niż dotychczas, bardziej zdystansowane spojrzenie na organizację. Analizę przeprowadza się z poziomu otoczenia, co uświadamia menedżerom, żeby zdystansowali się od organizacji i mniej się z nia utożsamiali. Takie podejście ułatwia im później podejmowanie decyzji. Teoria ekologii organizacji przypomina również, że to co spotyka organizację, często jest dziełem przypadku czy przeznaczenia.

Ograniczenia

Teoria ta jest ograniczona i nie działa dla wszystkich rodzajów organizacji. Najlepsze zastosowanie ma dla populacji o wysokiej konkurencyjności, bez barier wejścia/ wyjścia i bez otoczenia, w którym dominuje kilka wielkich organizacji. Kolejnym ograniczeniem jest położenie nacisku głównie na rzadkość zasobów i konkurencję, pomijajac fakt, że zasoby mogą występować obficie lub się odnawiać, a organizacje nie tylko konkurują lecz również współpracuję ze sobą. Krytycy tej teorii podkreślają także fakt, że jeżeli otoczenie determinuje organizacje mające przetrwać, to w dłuższym czasie działania kadry zarządzającej nie mają większego znaczenia dla organizacji..

Teoria ekologii populacji — artykuły polecane

Szkoła systemów społecznych — Typologia — Badania marketingowe — Racjonalność działania — Zachowania konsumentów — Analiza scenariuszy — Skłonność do podejmowania ryzyka — Modele procesów decyzyjnych — Kategoryzacja

Bibliografia

• Borkowska S. (red.) (2006), Zarządzanie zasobami ludzkimi. Teraźniejszość i przyszłość, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa
• Hatch M. J., Teoria organizacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002
• Morgan G. (2008), Obrazy organizacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Gabriela Wawrzak