Marksizm

Marksizm jest to nurt filozoficzny, bazowany na twórczości Karola Marksa oraz Fryderyka Engelsa. Poprzez powiązania Marksizmu z polityką oraz ideologią państwową, termin ten posiada wiele znaczeń. Dzięki temu, termin ten stał się światopoglądem bardzo intensywnie rozwijanym i popularyzowanym na początku XX wieku (J. Dobieszewski 2006, s. 1). Filozofia ta, jest oparta o teorię ewolucji stworzoną przez Karola Darwina, materializm, oraz francuską utopię socjalistyczną (D. Łażewska 2009, s. 19).

Pojmowanie Rzeczywistości

W Marksizmie monopol rzeczywistości posiada materia, rozumiana jako świat otaczający człowieka (przyroda), społeczeństwo wraz z jego instytucjami i produktami kultury, czyli świadomość oraz etyka. Podstawową cechą tejże materii jest jej nieprzerwalny rozwój, który jest kierowany przez prawa dialektyczne. Oznacza to, iż każde twierdzenie posiada swoje zaprzeczenie, z których powstaje synteza stanowiąca twierdzenie w kolejnym momencie rozwoju materii. Wyróżnia się trzy prawa dialektyczne, w zgodzie z teorią Karola Marksa

• Prawo przechodzenia zmian ilościowych w jakościowe
• Prawo negacji negacji
• Prawo jedności przeciwieństw (D. Łażewska 2009, s. 19-20)

Rzeczywistość społeczna

Prawa dialektyczne zostały przez marksizm wykorzystane do rzeczywistości społecznej. Według Karola Marksa społeczeństwo składało się z

• Siły wytwórczej - jest to wiedza, umiejętności oraz siła fizyczna człowieka, konieczna do tworzenia nowych technologii
• Produkcji - rozumianej jako zarządzanie procesami wytwórczymi, przepływ dóbr oraz stosunki pomiędzy podmiotami produkcyjnymi
• Nadbudowy (aspekt społeczny) - ustrój ekonomiczny

Według marksizmu rozwój społeczny napędzany jest przez konflikty. Wynikają one z niedopasowania potrzeb ludzkich, a możliwościami ich zaspokojenia. Sytuacja ta jest spowodowana określonym poziomem ilości dóbr w gospodarce oraz nieograniczonymi potrzebami. Kolejnym z konfliktów jest niedopasowanie produkcji do wiedzy, umiejętności i możliwości pracowników. Konflikt ten jest bezpośrednia przyczyną rewolucji społecznej, która ma spowodować dopasowanie produkcji do czynnika ludzkiego (D. Łażewska 2009, s. 20-21).

Teoria Człowieka

Według marksizmu człowiek jest elementem stworzonym przez przyrodę oraz uwarunkowania społeczno-historyczne. Wynika z tego, że istota ludzka jest zmienna i każdy człowiek nabywa "człowieczeństwo". Cechy poszczególnych ludzi, wynikają zatem z warunków w jakich przebywają, co sprawia, że natura ludzka posiada wymiar historyczny (D. Łażewska 2009, s. 22).

Marksizm określa pracę jako główny czynnik rozwoju człowieka. Dzięki niej, człowiek nabywa swoje człowieczeństwo i się rozwija. Praca jest rozumiana jako celowe wykorzystywanie natury, w celu zaspokojenia potrzeb bytowych (D. Łażewska 2009, s. 22).

Etyka Według Marksizmu

Marksizm za najwyższą wartość uznaje człowieka. Każda osoba powinna mieć równe szanse w samorealizacji, poprzez dostęp do edukacji, pracy oraz dóbr. Karol Marks był zwolennikiem egalitaryzmu, czyli równości pomiędzy ludźmi. Uważał on, że normy moralne nie są wieczne, a każda klasa wytworzyła swoiste zasady poprzez przynależność do określonej grupy. Takimi normami są

• Indywidualizm
• Kolektywizm

Dzięki współpracy oraz samorealizacji, ludzie nie będą się uważać za lepszych od innych oraz osiągną wyjątkowość w społeczeństwie. Warunkiem spełnienia tych zasad jest wywołanie rewolucji proletariackiej, która zniosła by wyzyskiwanie i zniewolenie człowieka, dając mu możliwość zbudowania nowoczesnego społeczeństwa ludzi wolnych i równych (D. Łażewska 2009, s. 22-23).

Marksizm — artykuły polecane

Społeczeństwo informacyjne — Klasa średnia — Indywidualizm — Nierówności społeczne — Jakość pracy — Paternalizm — Profesjonalizm — Funkcjonalizm — Potrzeba afiliacji

Bibliografia

• Dobieszewski J. (2006), Marksizm i neomarksizm, w: Filozofia współczesna, "Oficyna Wydawnicza Branta", Gawor L. (red), Stachowski Z. (Red)
• Ingo E. (2018), Pomiędzy Marksem, marksizmem i marksizmami: sposoby odczytania teorii Marksa. "Tekstoteka Filozoficzna"
• Łażewska D. (2009), Współczesne Koncepcje Filozofii i Etyki, "Wydawnictwo Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi"
• Obolevitch, T. (2018), Od Marksizmu do Idealizmu. Transformacja Recepcji Marksa w Twórczości Siemiona Franka, "Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris", (40), 104-128

Autor: Wojciech Szabla