Limit kredytowy

Limit kredytowy są to środki, jakie bank przyznał właścicielowi karty kredytowej do wykorzystania za jej pomocą.

TL;DR

Artykuł omawia temat limitów kredytowych, umów kredytowych, limitów koncentracji kredytowej, zdolności kredytowej oraz różnic między kredytem a pożyczką. Limit kredytowy to środki, jakie bank przyznał właścicielowi karty kredytowej. Umowa kredytowa określa prawa i obowiązki obu stron, a limit koncentracji kredytowej ogranicza sumę wierzytelności w stosunku do jednego podmiotu lub podmiotów powiązanych kapitałowo i organizacyjnie. Zdolność kredytowa to możliwość spłacenia kredytu, a kredyt różni się od pożyczki przez sformułowanie celu i prawo banku do kontroli.

Kredytowanie, kredytobiorca, umowa kredytowa

Jedną z podstawowych czynności jakie oferują banki osobom fizycznym i jednostkom gospodarczym jest udzielanie kredytów. Warunki dotyczące zawarcia umowy kredytowej są ściśle określone w prawie bankowym, jak również w konkretnych bankach. Proces udzielenia przez bank kredytu polega na udostępnieniu środków pieniężnych kredytobiorcy. Ważnym wymogiem jest określenie celu kredytu. Kredytobiorca jest zobowiązany do zwrotu pieniędzy wraz z odsetkami, w ustalonym czasie.

Kredytobiorca - to osoba fizyczna lub prawna, a także jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej. Zdaniem Z. Krzyżkiewicza kredytobiorcę obowiązują ustalenia regulaminu kredytowego danego banku, precyzujące szczegółowo warunki stosunku kredytowego. Regulamin wiąże kredytobiorcę, jeżeli zostanie mu doręczony najpóźniej przy zawarciu umowy. W razie sprzeczności między regulaminem kredytowym a treścią umowy kredytowej wiążące są ustalenia danej umowy (Z. Krzyżkiewicz i in. 2002, s. 272). Umowa kredytowa zawiera bardziej precyzyjne zapisy o charakterze prawno-ekonomicznym. Najważniejszymi z nich, są cel kredytu i oświadczenie, w którym kredytobiorca obiecuje zagospodarować kwotę kredytu zgodnie z przeznaczeniem. W kontrakcie zawarte są także warunki ewentualnego wypowiedzenia umowy, warunki spłaty kredytu czy też prawna forma zabezpieczenia zwrotu kredytu. Bank posiada także zakres praw dotyczących udzielonego kredytu. Jest informowany o sytuacji ekonomicznej kredytobiorcy, posiada dostęp do poszczególnych sprawozdań i ma możliwość przeprowadzenia kontroli w siedzibie kredytobiorcy.

Umowa kredytowa - zbiór praw i obowiązków obu stron umowy, o charakterze cywilnoprawnym. Według Z. Krzyżkiewicza bank zobowiązuje się do udzielenia kredytu na określonych warunkach, a kredytobiorca zobowiązuje się dochować tych warunków, a także udostępnić bankowi niezbędne informacje, pozwalające ocenić jego zdolność kredytową i wynik działalności. Elementy, które powinna posiadać umowa kredytu wg M. Karlikowskiej, K. Koperkiewicz-Mordel:

1. określenie stron - kredytobiorca i kredytodawca (może nim być wyłącznie podmiot o prawnym statusie banku)
2. kwota i waluta udzielanego kredytu oraz termin i sposób postawienia środków do dyspozycji kredytobiorcy
3. cel, na jaki kredyt został udzielony
4. określenie zasad i terminu spłaty kredytu oraz wysokości prowizji od udzielonego kredytu, a także wysokości oprocentowania i zasad jego zmiany
5. postanowienia dotyczące sposobu zabezpieczenia kredytu
6. zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu
7. określenie warunków dokonywania zmian i rozwiązania umowy

(Góral S. i in. 2006, s. 178-182)

Limit koncentracji kredytowej

Czynnością poprzedzającą zawarcie umowy jest złożenie wniosku o przyznanie kredytu. Wniosek ten posiada między innymi wyjaśnienie odnośnie rodzaju, kwoty, rat spłaty i okresu obowiązywania kredytu. Wniosek jest podstawowym dokumentem, na podstawie którego odbywane są późniejsze negocjacje. Celem negocjacji jest ustalenie szczegółowych warunków umowy. Warto jednak pamiętać, że każdy wniosek jest szczegółowo analizowany. Proces udzielenia kredytu na działalność inwestycyjną będzie rozpatrywany inaczej niż w przypadku działalności eksploatacyjnej. Początkowo bank określa czy jest w stanie udzielić kredyt - to znaczy czy zapotrzebowanie kredytobiorcy nie przewyższa możliwości banku. Czynność ta jest szczególnie istotna przy udzielaniu wysokich kredytów. Prawo bankowe stosuje ograniczenia wielkości udzielanych kredytów w powiązaniu z analizą funduszy własnych banku. Aby ograniczyć ryzyko kredytowe wprowadzono normy ostrożnościowe - limity koncentracji kredytowej. Zdaniem Z. Krzyżkiewicza suma wierzytelności banku z tytułu udzielonych kredytów oraz innych wierzytelności (np. gwarancji bankowych, akredytyw) w stosunku do jednego podmiotu lub podmiotów powiązanych kapitałowo i organizacyjnie nie może przekroczyć wysokości 25% funduszy własnych tego banku (Z. Krzyżkiewicz i in. 2002, s. 274).

Limitowanie wysokości kredytu

Według Zawadzka Z. w praktyce banków zachodnich limity kredytowe odnoszą się do:

• kraju/regionu,
• branży/rodzaju działalności,
• klienta,
• waluty transakcji aktywnej,
• rodzaju zabezpieczenia kredytu,
• okresu zapadalności aktywów,
• rodzaju produktu bankowego,
• klasy jakości kredytu

(Z. Zawadzka i in. 2002, s. 670).

W każdym z banków ryzyko kredytowe jest zdefiniowane czynnikami, których nie można dokładnie przewidzieć. Ryzyko kredytowe występuje w perspektywie mikro - pojedynczy kredytobiorca i makroekonomicznej - cały portfel kredytowy. Podział ten jest ważny ze względu na instrumenty pomagające zarządzać ryzykiem. Zdaniem Z. Zawadzkiej jednym z uniwersalnych instrumentów wykorzystywanym w obu obszarach jest zarządzanie ryzykiem kredytowym - poprzez ograniczanie zagrożeń wiążących się z zaangażowaniem kredytowym tak klienta, jak i całego portfela kredytowego. Chodzi tu o nadzorcze regulacje ostrożnościowe dotyczące limitów koncentracji kredytów i innych wierzytelności banku (kredytów, gwarancji, akredytyw, dyskonta weksli, papierów wartościowych, lokat międzybankowych (Z. Zawadzka i in. 2002, s. 670).

Limit kredytowy to granica zaangażowania banku w stosunku do klientów. Pojęcie indywidualnego ryzyka kredytowego jest tożsame z limitowaniem zaangażowania kredytowego klienta banku.

Zdolność kredytowa

Zgodnie z polskim prawem bankowym kredytobiorca ubiegający się o przyznanie kredytu powinien posiadać zdolność kredytową. Jest to zapewnienie o możliwości spłacenia zaciągniętego kredytu i odsetek w umownie określonych terminach. Ocena kredytowa obejmuje nie tylko obecną sytuację majątkową, ale także przyszłe wyniki. Zdolność kredytowa jest oceniana przez bank i nie podlega procesowi negocjacji. Zgodnie z Art. 74 Obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 września 2017 roku prawa bankowego w czasie obowiązywania umowy kredytu kredytobiorca jest obowiązany przedstawić - na żądanie banku - informacje i dokumenty niezbędne do oceny jego sytuacji finansowej i gospodarczej oraz umożliwiające kontrolę wykorzystania i spłaty kredytu (Dz.U. 2017 poz. 1876).

Kredyt a pożyczka

Banki dają swoim klientom możliwość udzielenia kredytu lub pożyczki. Nazwy te są często traktowane jako synonimy, niestety są to dwa różne określenia. Cechą wyróżniającą kredyt od pożyczki jest sformułowanie jego celu. Dzięki temu bank uzyskuje prawo kontroli wykorzystania kredytu jak również prawo wypowiedzenia umowy kredytobiorcy, jeżeli któryś z warunków zostałby złamany. W przypadku pożyczki nie trzeba podawać jej przeznaczenia.

Limit kredytowy — artykuły polecane

Konto bankowe — Umowa kredytu — Refinansowanie — Ubezpieczenia grupowe — Pożyczka gotówkowa — Kredyt — Kredyt konsorcjalny — Ocena zdolności kredytowej — Biuro Informacji Kredytowej

Bibliografia

• Becella A. (2015). Kierunki rozwoju ubezpieczenia kredytu kupieckiego w Polsce Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Wydział Ekonomii, Katedra Polityki Pieniężnej i Rynków Finansowych
• Góral S., Karlikowska M., Koperkiewicz-Mordel K. (2006). Polskie prawo bankowe, Wydawnictwo prawnicze LexisNexis, Warszawa, s. 178-182
• Jaworski W., Zawadzka Z. (red.) (2010), Bankowość: podręcznik akademicki, Poltext, Warszawa
• Toruński J., Wyrębek H. (2010). Finansowe formy wspierania MSP w Polsce na przykładzie banku PKO BP Zeszyty Naukowe Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 2010, nr 4
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe. Dz.U. nr 140 poz. 939

Autor: Katarzyna Rak