Polityka regionalna
| Polityka regionalna |
|---|
| Polecane artykuły |
Polityka regionalna określa kierunki i sposoby oddziaływania na proces rozwoju regionalnego kraju, pozwala na przejście od ustaleń ogólnych w sprawie celów, środków i sposobów kształtowania przez państwo całości społecznego procesu gospodarczego do wytycznych w tym przedmiocie zaadresowanych do poszczególnych regionów, z uwzględnieniem ich zróżnicowanych i niejednokrotnie specyficznych warunków środowiska naturalnego i społeczno-gospodarczego oraz potrzeb ich ludności. Polityka regionalna jest częścią składową ogólnej polityki społeczno- ekonomicznej. W krajach, w których kierowanie rozwojem opiera się na planowaniu, polityka regionalna określa zasady i proporcje podziału zadań ujętych w planach rozwoju gospodarki narodowej w układzie terytorialnym i dostarcza w tym względzie ważnych informacji dla planowania rozwoju i zagospodarowania regionów i mniejszych jednostek przestrzennych. Określenie na szczeblu centralnym, w jakich proporcjach cele i środki rozwoju gospodarki narodowej maja być rozmieszczone w regionach, jest też warunkiem wewnętrznej zgodności całego systemu planów przestrzennych.
Funkcje
Funkcje polityki regionalnej mają więc dwukierunkowy charakter. Polityka ta służy po pierwsze kompleksowemu traktowaniu regionów jako przedmiotu oddziaływań poszczególnych dziedzin polityki społeczno-ekonomicznej i koordynacji tych oddziaływań wobec poszczególnych regionów i po drugie uwzględnia w polityce społeczno-ekonomicznej państwa niejednolitości warunków naturalnych, gospodarczych, demograficznych i społecznych na poszczególnych obszarach kraju.
Kierunki
Kierunki przyjmowane w polityce regionalnej:
- przeprowadzanie reform struktury społeczno-ekonomicznej obszarów o gospodarce w stanie zastoju lub kryzysu,
- odciążanie lub hamowanie rozwoju niektórych aglomeracji przemysłowych i osiedleńczych,
- selektywne sterowanie wzrostem ekonomicznym pod kątem równomiernego rozmieszczenia sił wytwórczych lub wyrównywania stopy życiowej ludności,
- realizacja celów ogólnospołecznych jak zapewnianie warunków rekreacji, ochrona przyrody i krajobrazu naturalnego, zapewnienie realizacji niektórych celów socjalnych,
- sterowanie procesami integracyjnymi gospodarki w aspektach przestrzennych,
- kształtowanie racjonalnej struktury wykorzystania terenów do różnych sposobów użytkowania.
Cele
Cele polityki regionalnej:
- wzrost produkcji, dochodu i zatrudnienia przez lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych i stworzonych przez człowieka,
- bardziej równomierne rozmieszczenie działalności gospodarczej, społecznej, kulturalnej i politycznej,
- integracja czynników struktury przestrzennej w skali regionów i całego kraju,
- bardziej efektywne rozmieszczenie działalności produkcyjnej,
- poprawa struktury osadnictwa miejskiego i wiejskiego,
- rozbudowa infrastruktury techniczno-ekonomicznej i społecznej przy jednoczesnym zachowaniu walorów środowiska naturalnego.
Początki i rozwój polityki regionalnej
- 1957 – Pierwsza wzmianka w traktacie rzymskim
- 1958 – Stworzenie EFS (Europejskiego Funduszu Społecznego)
- 1975 – Początki EFRR (Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego)
- 1986 – Określenie podstaw prawnych polityki regionalnej w Jednolitym akcie europejskim
- 1988 – W celu dostosowania polityki, fundusze strukturalne stają się częścią szerszej polityki spójności, co jest związane z wstąpieniem Grecji, Hiszpanii i Portugalii do Wspólnot Europejskich, (budżet wynosi 64 mld ECU - waluta ECU zostanie później przekształcona w euro)
- 1993 – Powstanie Funduszu Spójności, Komitetu Regionów i zasady pomocniczości (zasada mówiąca o tym, że należy zmierzać do tego, aby każdy szczebel władzy realizował tylko te zadania, które nie mogą być skutecznie zrealizowane przez szczebel niższy)
- 1994 – 1999 – Środki na fundusze regionalne zostają podwyższone (dwukrotnie)
- 1995 – Dodanie nowego celu: pomoc obszarom o małej gęstości zaludnienia Finlandii i Szwecji (budżet: 168 mld ECU)
- 2000 – 2004 – UE powiększa się o dziesięć nowych państw (w rezultacie czego liczba mieszkańców UE wzrasta o 20%). Wysokość budżetu dla starych państw członkowskich wynosi 213 mld euro, a dla nowych państw członkowskich (2004-2006) 15 mld euro.
- 2007 – 2013 - Budżet wynosi 347 mld euro (30% przeznaczone jest na infrastrukturę ochrony środowiska i działania mające na celu walkę ze zmianą klimatu, a 25% zostaje przeznaczone na badania naukowe i innowacje)
- 2014 – 2020 – Budżet wynosi 351,8 mld euro. Około 100 mld euro zostanie przeznaczonych na: badania naukowe i innowacje, realizację agendy cyfrowej, wsparcie na rzecz MŚP i gospodarkę nisko emisyjną (zwiększenie efektywności energetycznej i stopnia wykorzystania odnawialnych źródeł energii)
Bibliografia
- Brdulak J. (2001), Problemy rozwoju regionalnego, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa,
- Derlukiewicz N. (2016), Gospodarka i polityka regionalna - Nowe tendencje, Wydawnictwo WUEW, Wrocław,
- Mindur M. (2002), Polityka regionalna, Oficyna Wydawnicza Wyższej Szkoły Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego, Warszawa,
- Strzelecki Z. (2008), Gospodarka regionalna i lokalna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa,
- Urząd Publikacji Unii Europejskiej (2016), Zrozumieć politykę Unii Europejskiej – Polityka regionalna, Luksemburg,
- Winiarski B. (1976), Polityka regionalna, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa,
- Woś B. (2016), Rozwój regionów i polityka regionalna w Unii Europejskiej oraz w Polsce "Rozwój regionów i polityka regionalna w Unii Europejskiej oraz w Polsce", Warszawa.
Autor: Anna Sulima, Natalia Hulbój
