Konwergencja
| Konwergencja |
|---|
| Polecane artykuły |
Konwergencję (zbieżność, upodobnienie się w ujęciu ekonomicznym można zdefiniować jako zacieranie się dysproporcji pomiędzy danymi podmiotami (np. krajami), bądź też jako skłonność do wyrównywania się stopnia rozwoju gospodarczego. To doganianie krajów wysokorozwiniętych przez kraje słabsze. Konwergencja ma kilka rodzajów przyczyn, wśród których między innymi można wymienić prawo malejących przychodów. Zdarzeniem przeciwnym do zjawiska konwergencji jest dywergencja, czyli zwiększanie się różnic.
W politologii koncepcja popularna w latach 60. i 70. XX w. na Zachodzie głosząca tezę o stopniowym upodabnianiu się do siebie społeczeństw socjalistycznych i kapitalistycznych pod wpływem czynników organizacyjnych i technicznych, które wszędzie są takie same i nie zależą od panującego ustroju politycznego oraz ideologii. Mimo że hipoteza konwergencji jest znana od lat 50., to najintensywniejszy rozwój badań w tej dziedzinie nastąpił w latach 90. Waga konwergencji w teorii wzrostu gospodarczego wysoce wzrosła w ciągu ostatnich dwóch dekad. Przyczyniła się ona między innymi do powstania pierwszych modeli endogenicznego wzrostu gospodarczego, czy też do inspirowania ekonomistów do tworzenia kolejnych modeli.
W ekonomii konwergencja oznacza proces wyrównywania się wartości podstawowych zmiennych makroekonomicznych pomiędzy krajami, regionami, czy podregionami charakteryzującymi się różnymi wyjściowymi wartościami tych zmiennych. Analizy konwergencji pozwalają zatem odpowiedzieć na pytanie czy kraje, regiony, podregiony różniące się istotnie wyjściowymi wartościami zmiennych makroekonomicznych będą zbliżały się do siebie pod względem tych wartości, czy będą się oddalały. Nadrabianie dystansu do gospodarek, regionów, podregionów najlepiej rozwiniętych oznacza proces konwergencji realnej, natomiast oddalanie się gospodarek, regionów, podregionów lepiej rozwiniętych od biedniejszej gospodarki, regionu, podregionu nazywa się procesem dywergencji.
W literaturze wyróżnia się 3 rodzaje konwergencji:
- Konwergencja typu sigma – Jest to ujednolicanie się gospodarek przez pryzmat rozwoju, mierzone np. wskaźnikiem PKB bądź przeciętną wydajnością pracy. Przyjmuje się, że zachodzi ona wtedy, gdy dysproporcja poziomu rozwoju pomiędzy badanymi obiektami zmniejsza się w czasie.
- Konwergencja typu beta – Jest to zmniejszanie, ograniczanie dystansu postępowego przez kraje, które były od początku zacofane, o nieznacznym stopniu rozwoju. W tym ujęciu widoczna jest różnica pomiędzy procesami gospodarczymi, które zachodzą w krajach wysokorozwiniętych od tych, które zachodzą w krajach goniących je. Konwergencję typu beta można podzielić na
- Konwergencja klubowa
Każdy z powyższych typów uznaje, że tempo wzrostu PKB per capita jest zespolone odwrotnie proporcjonalnie z początkowym stanem PKB per capita. To wskazuje, że przy niższym początkowym poziomie kraj będzie rozwijać się szybciej i analogicznie- wyższy wyjściowy poziom wymaga od kraju mniejszego tempa rozwoju, czyli kraje biedniejsze rozwijają się szybciej niż te bogatsze
Bibliografia
- Głuszczuk D., Markowska M., Sztando A., (2015) Problemy rozwoju regionalnego i lokalnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław
- Malaga K. (2007) Konwergencja a nierówności regionalne w Polsce w świetle neoklasycznych modeli wzrostu, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań
- Nowak W. Koncepcje konwergencji w teorii wzrostu gospodarczego, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław
- Tokarski T. (2005) Statystyczna analiza regionalnego zróżnicowania wydajności, zatrudnienia i bezrobocia w Polsce, Wydawnictwo PTE, Warszawa
- Romer D. (2000) Makroekonomia dla zaawansowanych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Zielińska-Głębocka A. (2012) Współczesna gospodarka światowa, Oficyna, Warszawa
Autor: Anna Sulima, Aleksandra Woźna
