Kary i nagrody

Kara - środek represyjny stosowany względem osób, które popełniły przestępstwo lub w jakikolwiek sposób naruszyły normy prawne lub obyczajowe; środek wychowawczy mający na celu hamowanie wykroczeń. Kara to sytuacja negatywna, której człowiek stara się unikać.

Nagroda - wyróżnienie moralne lub materialne za położone zasługi, osiągnięte wyniki itp.; suma pieniężna, dyplom, odznaczenie, wartościowy przedmiot itp., będące formą uznania lub wyróżnienia za dobre wyniki, osiągnięcia, zwycięstwo w konkursie, w zawodach itp. Nagroda rozumiana jest jako sytuacja pozytywna, do której człowiek dąży

Ciągłe zmiany i rozwój rynku powodują liczne przeobrażenia w organizacjach, a to wymusza konieczność stworzenia pozytywnego wizerunku firmy w oczach pracowników, klientów oraz opinii publicznej. Jednym z narzędzi, bardzo w tym pomocnego, jest motywacja do pracy, czyli zespół czynników natury psychicznej, psychologicznej i fizjologicznej, wywołujących u człowieka pożądane zachowanie, skierowane na osiągnięcie określonego celu.

Stosowanie

Powszechnie stosowane w celu motywowania pracowników są kary i nagrody. W zakładzie pracy występuje wiele rodzajów kar: regulaminowe oraz satyryczne (drwina, ośmieszenie, lekceważenie) oraz nagrody " oficjalne (pochwała, premia) i nieoficjalne (uznanie, szacunek współpracowników). Nagrody i kary można podzielić także na materialne i niematerialne:

• materialne (pieniężne) - np. podwyżka płac, premia pieniężnej, a także obniżenia płacy,
• pozamaterialne np. ustne pochwały, wyrażające szacunek dla pracownika, zaufanie jakim darzy go kierownictwo, przydzielanie pracy bardziej interesującej, a także upomnienia, nagany za naruszanie porządku i dyscypliny pracy.

Funkcją nagród jest kształtowanie lub utrwalanie zachowań, które służącą osiąganiu celów organizacyjnych. Zadaniem kar jest natomiast eliminowanie zachowań negatywnych, niezgodnych z oczekiwaniami organizacji. Zasady stosowania kar i nagród powinny być opisane w regulaminach organizacyjnych, jednak w praktyce konkretne decyzje podejmowane są przez kierowników (tzw. nagrody uznaniowe). Ważnym źródłem wzmocnień są także zachowania innych: jednostek i grup społecznych.

Nagrody sprawiają przyjemność, pozytywnie wpływają na całe środowisko pracy. Ich przewaga sprzyja integracji pracownika z jego zajęciem i organizacją, pomaga stworzyć pozytywną postawy wobec pracy, co podnosi wydajność i jakość pracy, zwiększa kreatywnością oraz chęcią do współdziałania z innymi dla dobra całej organizacji.

Nadmiar kar przeciwne - zmniejsza atrakcyjność pracy w organizacji. Negatywne emocje, które wywołuje kara, przyczyniają się do obniżaniu wydajności i jakości, a nawet do podjęcia decyzji o zmianie miejsca zatrudnienia.

Najważniejszą sprawą jest, żeby pracownicy znali stosowany w organizacji systemu nagradzania i karania. Wskazane jest, aby system ten akceptowały osoby, których dotyczy, a więc kierownicy i podwładni. Ważna jest konsekwencja w stosowaniu wzmocnień - każde pozytywne, pożądane zachowanie powinno być nagrodzone, każde niewłaściwe - ukarane.

Kary i nagrody — artykuły polecane

Motywacja zewnętrzna — Zarządzanie przez motywację — Warunki pracy - społeczne — Motywacja wewnętrzna — Motywowanie pracowników — Atmosfera w pracy — Czynniki motywacyjne — Autokracja — System motywacyjny

Bibliografia

• Armstrong M. (2011), Zarządzanie zasobami ludzkimi, Wolters Kluwer, Warszawa
• Baranowska J., Kuchta J., Baranowski S., Liwińska Z., Klamerek A. (2012), Motywacja a mobbing. Pielęgniarstwo Polskie, nr 96
• Drabik L. (red.) (2019), Słownik języka polskiego PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Szałkowski A. (red.) (2000), Wprowadzenie do zarządzania personelem, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków

Autor: Agata Ficek