Krajowy Punkt Kontaktowy

Krajowy Punkt Kontaktowy - został powołany w celu prowadzenia działalności promocyjnej i zapewnienia przestrzegania Wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych.

"Od 1978 r. istniał wspólnotowy system wymiany informacji, w późniejszym okresie dyrektywa Rady 92/59/EWG o ogólnym bezpieczeństwie produktów zawierała artykuł o systemie wczesnego ostrzegania. Każde Państwo Członkowskie odpowiada za zapewnienie zgodności z wymogami bezpieczeństwa produktów znajdujących się w obrocie na jego terytorium. Zgodnie z zasadą wspólnego rynku, kraje Wspólnoty są zobowiązane do wzajemnego informowania się o zagrożeniach związanych z produktami niebezpiecznymi. Celem systemu było szybkie reagowanie na przypadki pojawienia się w obrocie produktów niebezpiecznych pochodzących z Państw Członkowskich lub z krajów trzecich". (E. Ledzion, 2010 s. 533)

TL;DR

System RASFF jest odpowiedzialny za wymianę informacji dotyczących bezpieczeństwa żywności w UE. Polska jest częścią tego systemu i ma Krajowy Punkt Kontaktowy (KPK), który zbiera informacje o zagrożeniach. W 2013 roku Polska przesłała 120 powiadomień, głównie dotyczących obecności patogennych mikroorganizmów i przekroczenia poziomów pestycydów w żywności. Skuteczność działania KPK w Polsce poprawia się, co wskazuje na lepszą jakość artykułów spożywczych.

RASFF

System RASFF (The Rapid Alert System for Food and Feed) zapewnia swobodny przepływ zdrowej i bezpiecznej żywności pomiędzy krajami Unii Europejskiej. Jest to system, który polega na wymianie informacji odnośnie dostarczanych produktów. Powstał on w roku 1978, ale na obszarze Europy funkcjonuje pod nazwą RASFF dopiero od roku 2002. (M. Buczkowska, 2014 s. 550). Celem powołania tego systemu było zwiększenie odpowiedzialności a także wzmocnienie i zwiększenie współpracy państw UE. "System RASFF obowiązuje we wszystkich krajach Unii Europejskiej i w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), który obejmuje Norwegię, Lichtenstein i Islandię, a także jest dostępny dla krajów trzecich i organizacji międzynarodowych po podpisaniu umów z UE o wzajemności i poufności". (I. Michalska-Pożoga, 2013 s. 37).

Struktura systemu RASFF

"Członkami systemu RASFF są:

• Komisja Europejska, jako organ zarządzający całą siecią
• Państwa Członkowskie Unii Europejskiej
• Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności

Na podstawie dodatkowych umów również:

• kraje kandydujące do Unii Europejskiej
• państwa trzecie
• organizacje międzynarodowe" (M. Buczkowska, 2014 s. 550)

System działa w następujący sposób - w państwie członkowskim stwarza się punkt kontaktowy. Zbiera on wszystkie informacje dotyczące pośredniego lub bezpośredniego niebezpieczeństwa. Następnie te informacje zostają przekazane do Komisji Europejskiej, która natychmiastowo powiadamia innych członków sieci. W zależności od stopnia zagrożenia wyróżnia się cztery kategorie powiadomień (M. Buczkowska, 2014 s. 550):

I. Powiadomienie o zagrożeniu

II. Powiadomienie informacyjne

III. Powiadomienie o odrzuceniu na granicy

IV. Powiadomienie uzupełniające

W sytuacji wykrycia dużego zagrożenia Komisja Europejska żąda zastosowania środków naprawczych natychmiastowo od danego państwa. Jednym z nich jest wykluczenie przedsiębiorstw, z których pochodzi zagrożenie, z listy zakładów zatwierdzonych do prowadzenia handlu na terenie Unii Europejskiej. Innymi środkami są także zablokowanie eksportu ich towarów czy wzmożenie kontroli (I. Michalska-Pożoga, 2013 s. 39)

System RASFF powiadamiany jest także w innych przypadkach jak na przykład: skargi konsumentów, zgłoszeń dokonywanych przez firmę czy zatruć pokarmowych (I. Michalska-Pożoga, 2013 s. 39)

Funkcjonowanie systemu RASFF w Polsce

Polska po przystąpieniu do Unii Europejskiej w maju 2004 roku, została automatycznie włączona do sieci RASFF. (I. Michalska-Pożoga, 2013 s. 39)

"W strukturze systemu RASFF w Polsce znajdują się: Krajowy Punkt Kontaktowy, którym kieruje Główny Inspektor Sanitarny, Podpunkt Krajowego Punktu Kontaktowego (PKPK), którym kieruje Główny Lekarz Weterynarii, wojewódzkie, powiatowe i graniczne organy urzędowej kontroli żywności nadzorowane przez Ministra Zdrowia (Państwowa Inspekcja Sanitarna) oraz Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Inspekcja Weterynaryjna, Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno‑Spożywczych), terenowe organy Inspekcji Handlowej oraz jednostki naukowo‑badawcze zaangażowane w prace systemu RASFF" (I. Michalska-Pożoga, 2013 s. 39)

Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 roku o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. Nr 171, poz. 1225) mówi w artykule 85 o systemie szybkiego ostrzegania w Polsce oraz zadaniach Głównego Inspektora Sanitarnego, do których należy:

• Prowadzenie Krajowego Punktu Kontaktowego (KPK)
• Odpowiedzialność za funkcjonowanie Krajowego Punktu Kontaktowego
• Powiadamianie Komisji Europejskiej o stwierdzonych przypadkach niebezpieczeństwa

Informacje na temat ostrzeżeń publicznych dotyczących żywności znajdującej się na terenie Polski są dostępne na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Sanitarnego - www.gis.gov.pl (I. Michalska-Pożoga, 2013 s. 40)

Skuteczność działania KPK w Polsce

W raporcie RASFF czytamy, że w roku 2013 Polska przesłała w sumie 120 powiadomień. Jest to o 46% mniej niż w rekordowym roku 2011 i o 34% mniej niż w roku 2012. Wskazuje to, że jakość artykułów spożywczo-rolniczych w naszym kraju zdecydowanie się poprawia (M. Buczkowska, 2014 s. 554)

"Najwięcej powiadomień przekazywanych do KPK w Polsce w 2013 roku dotyczyło obecności mikroorganizmów patogennych (134 powiadomienia) wykrywanych przede wszystkim w grupach: mięso drobiowe i produkty z mięsa drobiowego (65 powiadomień), mięso i produkty mięsne, poza drobiem (28 powiadomień) oraz owoce i warzywa (11 powiadomień). Najczęściej wykrywanymi patogenami były bakterie rodzaju Salmonella (94 powiadomienia), bakterie Listeria monocytogenes (20 powiadomień), wirus zapalenia wątroby typu A (8 powiadomień) oraz noro wirusy (4 powiadomienia)". (M. Buczkowska, 2014 s. 554)

Druga pozycja na liście najczęściej przekazywanych do Komisji Europejskiej powiadomień z Polski dotyczy przekroczenia najwyższych dopuszczalnych poziomów pestycydów (41 powiadomień). Trzecią pozycję natomiast zajmują powiadomienia dotyczące zafałszowania żywności oraz migracji substancji szkodliwych (40 zgłoszeń). (M. Buczkowska, 2014 s. 554)

Krajowy Punkt Kontaktowy — artykuły polecane

Polski Komitet Normalizacyjny — Polskie Centrum Akredytacji — Akredytacja — Traktat z Schengen — Strefa Schengen — Przejście graniczne — Akredytacja PCA — ISO — Fundusze norweskie

Bibliografia

• Buczkowska M., Sadowski T., Gadomska J. (2014), System wczesnego ostrzegania dotyczący żywności i pasz, Probl Hig Epidemiol 95(3)
• Ledzionin E. i in. (2010), System RAFFS jako element strategii bezpieczeństwa żywności w zakresie mikrotoksyn, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, nr XLIII
• Michalska-Pożoga I. (2013), System RASFF a bezpieczeństwo żywności i żywienia w Unii Europejskiej, Inżynieria Przetwórstwa Spożywczego 2/4
• Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia Dz.U. 2006 nr 171 poz. 1225

Autor: Aleksandra Stachurska