Środowisko przyrodnicze

Środowisko przyrodnicze - są to wszystkie elementy przyrody, które nas otaczają i są ze sobą ściśle połączone - zarówno część ożywiona, jak i nieożywiona. W środowisku żyją i rozmnażają się organizmy żywe. Człowiek wywiera znaczący wpływ na przyrodę i jej kształtowanie. Środowisko przyrodnicze inaczej nazywa się naturalnym.

Aspekt prawny o środowisku przyrodniczym zawiera się w Ustawie o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r.

Ziemia należy do układu słonecznego i jest planetą, która wyróżnia się na tle innych. Tworzą ją biosfera, atmosfera, hydrosfera i inne strefy, które sprawiają, że może się tutaj rozwijać życie. Środowisko przyrodnicze na Ziemi jest dobrem ogólnoludzkim, które należy chronić, dbać o nie a także rozsądnie korzystać z posiadanych zasobów (Prandecka B., 1991, s.11).

Wiele dziedzin opisuje środowisko przyrodnicze. Środowisko jest szerokim zagadnieniem i można je interpretować w różnych ujęciach. Relacje między społeczeństwem a środowiskiem sprawiają, że te dwie nauki powinny się przenikać i współdziałać. Naukami, które najbardziej wnikają w dziedzinę przyrodniczą są: geografia, geologia, geofizyka, klimatologia, ekologia, nauki medyczne, antropologia i inne. Wiedza z zakresu ekonomii oraz socjologii również ma znaczenie w badaniach środowiska naturalnego. Liczba dziedzin angażujących się stale wzrasta, a z niektórych nauk takich jak matematyka, prognostyka wykorzystuje się metody i narzędzia (Prandecka B., 1991, s.19-20).

TL;DR

Artykuł omawia różne aspekty środowiska przyrodniczego i jego ochrony. Przedstawia również znaczenie rewitalizacji miast dla poprawy warunków życia i środowiska naturalnego. Omówione są także aspekty prawne, wdrożeniowe i konfliktogenne związane z rewitalizacją. Artykuł podkreśla również konieczność gospodarowania środowiskiem i przestrzenią, z uwzględnieniem przyszłych pokoleń i prognoz przyszłości.

Rewitalizacja miast jako czynnik wpływający na środowisko naturalne

Problem rewitalizacji miast we współczesności staje się coraz bardziej istotny. Głównym celem rewitalizacji jest wpływ na ekologię i polepszenie warunków życia ludzi w miastach. Innymi zaletami tego procesu są: zmniejszeniem zanieczyszczeń, zabezpieczenie przed katastrofami naturalnymi, poprawa estetyki i wyglądu miasta, wpływ na poprawę warunków klimatycznych (Przewoźniak M., 2005, s. 26).

Rewitalizacja miast opiera się na następujących aspektach: przestrzennym, czasowym, prawnym, wdrożeniowym oraz konfliktogenności.

Aspekt przestrzenny opiera się na działach wewnętrznych i zewnętrznych. Wewnętrzne działa oznaczają tutaj te w obszarze danego miasta, a zewnętrzne w jego otoczeniu. Działania zewnętrzne wyrażają się np. poprzez wzrost obszarów leśnych, zwiększenie ochrony wód i zmniejszenie ryzyka powodziowego, poprawa estetyki krajobrazu miasta.

Aspekt czasowy skupia się na czasie i trwałości skutków rewitalizacji, co zależy przede wszystkim od czynników przyrodniczych oraz antropogenicznych. Jest to proces bardzo długotrwały i ciągły, szczególnie w zakresie przyrodniczym.

Aspekt prawny bierze pod uwagę przepisy prawa dotyczące środowiska naturalnego. Znaczna część dotyka problemu zanieczyszczeń i warunkuje ich emisję. Aspekt prawny jest jednak dość utrudniony poprzez częste zmiany w prawie i niejednoznaczność. Często również pojawiają się trudności we wdrożeniu określonych wymogów.

Aspekt wdrożeniowy zajmuje się dwoma rodzajami zadań - projektowymi i realizacyjnymi. Często pojawiają się wątpliwości wdrożeniowe, ponieważ teorię rewitalizacji trudno wdrożyć w rzeczywistość. Szczególne znaczenie ma gospodarka przestrzenna. Obecnie nie przynosi ona pożądanych skutków, ponieważ m.in. panuje zły model planowania przestrzennego, poziom zawodowy projektantów jest bardzo zróżnicowany, administracja państwowa i samorządowa nie angażują się wystarczająco w rewitalizację.

Aspekt konfliktogenności obejmuje wszelakie konflikty oraz problemy, które wiążą się z rewitalizacją. Są to np. konflikty między przyrodniczą a urbanistyczną rolą miast, trudności związane z dziedzictwem kulturowym oraz przyrodą, a także różnego rodzaju sprzeczności w społeczeństwie (kształtują się często na tle ekonomicznym) (Przewoźniak M., 2005, s.27-31).

Gospodarowanie środowiskiem oraz przestrzenią

Korzystanie z natury oraz przestrzeni wprowadza znaczące zmiany, których skutki są widoczne nie tylko w teraźniejszości, ale będą także zauważalne w dalekiej przyszłości. Gospodarując posiadanymi zasobami powinniśmy brać pod uwagę aspekt przyszłości kolejnych pokoleń. Aby to zapewnić należy zająć się prognozowaniem, czyli inaczej przewidywaniem przyszłości. Na podstawie takich prognoz powinny być podejmowane decyzje dotyczące środowiska oraz przyrody oraz powinno się spostrzegać skutki tych decyzji zarówno pozytywne jak i negatywne. Niektóre skutki danych procesów można w prosty sposób zauważyć oraz wyciągnąć wnioski np. negatywny wpływ urbanizacji na środowisko oraz człowieka. Wziąć pod uwagę należy także, że niektóre pojęcia znacząco się zmienią np. ekonomia, polityka. W przyszłości są również przewidziane zmiany w społeczeństwie. Dotyczy to przede wszystkim systemu wartości oraz etyki postępowania. Na kolejne lata powinien zostać stworzony program perspektywiczny, który przewidzi uwarunkowania społeczne i możliwości środowiska przyrodniczego w przyszłości (Prandecka B., 1991, s.52-53).

Środowisko przyrodnicze — artykuły polecane

Zmiany klimatu — Ekologia — Podatność — Sozologia — Czynniki wpływające na zarządzanie kadrami — Foresight strategiczny — Polityka zrównoważonego rozwoju — VUCA — Różnorodność biologiczna

Bibliografia

• Kasztelan A. (2008), Oddziaływanie przemysłu spożywczego na środowisko naturalne, Przemysł Spożywczy, nr 10
• Michałowski A., Ptak M. i in (2012), Ekonomia i środowisko, Czasopismo Europejskiego Stowarzyszenia Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych, numer 1 (41)
• Prandecka B. (1991), Nauki ekonomiczne a środowisko przyrodnicze, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Przewoźniak M. (2005), Teoretyczne aspekty przyrodniczej rewitalizacji miast: ku metodologii zintegrowanej rewitalizacji urbanistyczno-przyrodniczej, Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Dz.U. 2004 nr 92 poz. 880

Autor: Joanna Spyrka

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.