Transport multimodalny

Transport multimodalny jest to system transportowy, który polega na przemieszczaniu towarów z wykorzystaniem minimum dwóch odrębnych gałęzi transportu opierający się na jednej umowie. Osoba ponosząca odpowiedzialność za realizacje i czas dostawy podpisuje ze zleceniodawca umowę transportowa w której uwzględnione są warunki dostarczenia i ewentualne koszty które poniesie przewoźnik za nieterminowe doręczenie lub uszkodzenie towaru.

TL;DR

Transport multimodalny to system transportowy oparty na minimum dwóch gałęziach transportu. Ma na celu zmniejszenie kosztów i czasu dostarczenia towaru. Operator jest kluczowym elementem systemu i może pełnić rolę spedytora, logistyka lub przewoźnika. Istnieją różne rozwiązania organizacyjne transportu multimodalnego w zależności od odległości przewozu i dostępności środków transportu. Rozwój multimodalnego systemu transportowego był spowodowany wzrostem międzynarodowego handlu i konkurencją. Konteneryzacja odegrała dużą rolę w rozwoju multimodalu. Istnieją również specjalne dokumenty dotyczące transportu multimodalnego, takie jak "FIATA Multimodal Transport".

Cele transportu multimodalnego

• Zmniejszenie kosztów transportu
• Zminimalizowanie czasu dostarczenia produktu
• Ulepszenie i usprawnienie drogi produktu od producenta do klienta

Koniecznym warunkiem w dążeniu do celów transportu multimodalnego jest standaryzacja jednostek ładunkowych i normalizacja maszyn przewozowych i transportowych. Wymagane jest również bieżąca standaryzacja urządzeń węzłów transportowych oraz wszystkich elementów wchodzących w ich skład.

Operator multimodalnego systemu transportowego

Operator jest kluczowym elementem systemu transportu multimodalnego. Funkcje tą może pełnić spedytor, logistyk lub przewoźnik drogą morską, powietrzną lub samochodową. Operator podpisując umowę zarzeka się i bierze pełna odpowiedzialność za transportowany towar, jego kompletność, stopień uszkodzenia lub problemy transportowe. Operator może związać się umowa z innymi przewoźnikami w celu zwiększenia i polepszenia oferowanych usług, lecz jest on wtedy odpowiedzialny za monitorowanie i koordynowanie ich pracy. Operatorów możemy dzielić na bezpośrednich którzy posiadają własną flotę komunikacyjno - transportową lub pośrednich którzy potrzebują podwykonawców aby zlecenie transportu doszło do skutku.

Rozwiązania organizacyjne transportu multimodalnego

Multimodalne systemy transportowe są znacznie zróżnicowane pod względem zakresu i struktury oferowanych usług. Najczęściej występują dwa rozwiązania systemowe. W pierwszym zawierającym wyłącznie cykl transportowy operator przejmuje swoje obowiązki od przejęcia kontenera do zdania ładunku. W drugim podejściu cykl transportowy łączy się z cyklem obrotu kontenera. Operator poza zadaniami składającymi się na cykl transportowy dodatkowo dokonuje dostawy, napełnienia, opróżnienia i przekazania kontenera. Szczególną rolę w transporcie multimodalnym odgrywa transport międzynarodowy Typy rozwiązań organizacyjnych procesu przewozowego w zależności od odległości przewozu oraz dostępności środków przewozowych

• Przewozy samochodowo-kolejowe
• Przewozy samochodowo-wodne
• Przewozy samochodowo-kolejowo-wodne
• Przewozy samochodowo-lotnicze
• Przewozy samochodowo-kolejowo-lotnicze
• Przewozy samochodowo-morskie
• Przewozy kolejowo-morskie
• Przewozy samochodowo-kolejowo-morskie.

Początki multimodalnego systemu transportowego

Szybki wzrost międzynarodowego handlu i wymiany towarowej, który odbywał się w XX w. pokazał uczestnikom wymiany handlowej potrzeba do wykorzystywania wszystkich możliwych środków transportowych. Wpływ na to miała również rosnąca konkurencja ze strony nowo powstających firm transportowych, ciągle zwieszające się natężenie ruchu na drogach i przejściach granicznych oraz zanieczyszczenie środowiska co niejako zmusiło operatorów i ich klientów do znalezienia zamiennych sposobów przewozu towarów. O rozwoju multimodalu zadecydowało zastosowanie w latach 60-tych na dużą skale kontenerów we wszystkich rodzajach transportu. Konteneryzacja była niezbędna przez coraz większą masę towarów które trafiały na rynek zagraniczny. Miejsca przeładunkowe zaczęły mieć problemy w zakresie sprawnego i szybkiego rozładunku lub przeładunku towarów zwłaszcza z małymi towarami przy których można było zauważyć duża stratę czasu, wobec czego wymyślono tworzenie z nich dużych jednostek ładunkowych i zabezpieczenia ich w metalowym kontenerze. Rewolucja ta początkowo częściej używana była na statkach towarowych ale bardzo szybko rozwinęła się również w transporcie lądowym i powietrznym.

Dokumenty transportu multimodalnego

Przewóz towarów z lokalizacji hurtowni a ich miejsca zbytu wymagało nie jednego środka transportu aby cel przewozu został zrealizowany. Sytuacja ta często powtarzała się gdy w wchodził w gre transport międzynarodowy gdzie najlepszym rozwiązaniem był transport morski. Na początku klient podpisywał umowę odrębnie z każdym określonym środkiem transportu. Później jednak rola organizowania transportu zajęli się spedytorzy. Pierwsza komórka organizacyjną która w 1970r. opracowała warunki przewozu kombinowanego było "Międzynarodowe Zrzeszenie Spedytorów Fiata". Dokumentem był "Konosament Spedytorski Fiata". Międzynarodowa Izba Handlowa w 1973 roku wprowadziła ujednolicenie reguły na dokumentów przewozów kombinowanych, reguły te zostały zaakceptowane przez obie ze stron i wprowadzono je w życie. W 1975 roku zaktualizowano te reguły a w 1978 roku przyjęto opracowana w 1970r. tzw. Regułę Hamburska która dotyczyła przewozów towarów morzem. Najważniejszy dokument dla transportu multimodalnego powstał w latach 90-tych a jego zastosowanie pomogło całemu światu. Według jego zasad spedytor odpowiada za towar i szkody wyrządzone mu podczas transportu na całości jego trasy nie tylko w poszczególnych działach transportu. Dokument ten nosi nazwę "FIATA Multimodal Transport".

Transport multimodalny — artykuły polecane

Logistyka międzynarodowa — Żegluga morska — Magazyn przyjęć — Połączenie lotnicze — Spedytor — Transport — Transport kolejowy — System transportu wewnętrznego — Jakość transportu lotniczego

Bibliografia

• Burchacz A., Kuszewski W. (2010), Bariery rozwoju transportu multimodalnego w polsce z perspektywy wybranych morskich terminali kontenerowych, Instytut Morski w Gdańsku, Zakład Ekonomii i Prawa
• Dobrzanska E. (2014) Przezewozy multimodalne bodźcem rozwojowym korytarza transportowego Rail Baltica. Politechnika Białystocka, Wydział zarzadzania, katedra zarzadzania produkcja 2014
• Ficoń K. (2013), Logistyka morska. Statki, porty, spedycja, Bel Studio, Warszawa
• Kubicki J., Urbanyi-Popiołek I., Miklińska W. (2000), Transport międzynarodowy i multimodalne systemy transportowe, WSM, Gdynia
• Marszałek S. (2001), Ekonomika, Organizacja i zarządzanie w transporcie, Katowice
• Salomowicz H. (2012), Morskie systemy transportowe początku XXI wieku, Akademia morska w Szczecinie, Wydział inzynieryjno - ekonomiczny

Autor: Łukasz Jakosz