Gospodarka Oparta na Wiedzy

Gospodarka Oparta na Wiedzy
Polecane artykuły
Przemysł 4.0 Globalizacja gospodarki Rewolucja informacyjna Rozwój gospodarczy Społeczeństwo informacyjne Kapitał ludzki Narodowe systemy innowacji Polityka innowacyjna Nowe technologie

Gospodarka Oparta na Wiedzy - ang. Knowledge - based economy, koncepcja ta wyrosła w latach 90 XX w., jest to Gospodarka, w której wiedza jest tworzona, przyswajana, przekazywana i wykorzystywana bardziej efektywnie przez przedsiębiorstwa, organizacje, osoby fizyczne i społeczności, sprzyjając szybkiemu rozwojowi gospodarki i społeczeństwa. Rozwój opiera się na intensywnym wykorzystaniu wiedzy i doświadczenia, może rozwijać się szybciej od innych, bowiem generuje szybszy postęp techniczno-organizacyjny, dysponuje lepiej wyedukowanymi ludźmi i bardziej efektywnie wykorzystuje kapitał ludzki i kapitał produkcyjny.

Podstawy

GOW bazuje na czterech podstawowych filarach: Pierwszym filarem jest edukacja i szkolenia. Wykształcenie i kwalifikacje są potrzebne do tego, aby tworzyć, przekazywać i wykorzystywać wiedzę. Nakłady na edukację i szkolenia znacznie przyczyniają się do zwiększania tempa wzrostu gospodarczego.

Drugim filarem jest infrastruktura informatyczna. Filar ten dotyczy szybkiej komunikacji i przekazywania informacji poprzez internet, telewizje i radio.

Trzecim filarem są bodźce ekonomiczne i warunki instytucjonalne. Związane są ze swobodnym przepływem wiedzy, wspieranie przedsiębiorczości i inwestycji w technologie komunikacyjne.

Czwarty filar to systemy innowacji. Poprzez Ośrodki badawcze, uniwersytety, narodowe centra badawcze, zespoły eksperckie, partnerstwa publiczno-prywatne są niezbędne do wykorzystania zasobów wiedzy oraz tworzenia nowej wiedzy. Zajmuje ono szczególne miejsce wśród czynników warunkujących konkurencyjność. Jest czynnikiem determinującym międzynarodową konkurencyjność przedsiębiorstw.

Wyznaczniki Gospodarki Opartej na Wiedzy

Można wyróżnić następujące wyznaczniki GOW (E. Skrzypek 2011, s. 279):

• "zachodzi proces przesunięcia z ekonomii zorientowanej na produkcję dóbr na ekonomię zorientowaną na usługi,
• następuje zwiększenie liczby i wpływu klasy pracowników profesjonalnych i technicznych,
• społeczeństwo informacyjne jest zorganizowane wokół wiedzy i informacji,
• badania naukowe oraz rozwój, a także połączenie nauki i technologii oraz ekonomii są kluczem do społeczeństwa informacyjnego,
• następuje rozwój metod technologii intelektualnej".

Zagrożenia związane z Gospodarką Opartą na Wiedzy

Pomimo tego, że Gospodarka Oparta na Wiedzy ma wiele zalet, możemy wyróżnić następujące związane z nią zagrożenia (D. Makulska 2012, s. 174):

• dynamiczny postęp technologiczny może sprawić, że pogłębi się luka pomiędzy krajami zacofanymi, a tymi najbardziej zaawansowanymi technologicznie
• powstaje ryzyko, że jeśli światowe osiągnięcia technologiczne nie zostaną wchłonięte przez inne państwa, to kraje rozwijające się zostaną dodatkowo zmarginalizowane
• nierówności w poziomie wydajności i tempie rozwoju gospodarczego różnych krajów mogą zostać pogłębione poprzez zróżnicowanie jakości organizacji
• ujednolicenie produktów i usług może być przyczyną monopolizacji rynku
• przypuszcza się, że może pogłębić się przepaść cyfrowa w stosunku do krajów, które nie posiadają zasobów i umiejętności niezbędnych do wykorzystania nowoczesnych technologii
• mogą pojawić się wzrastające dysproporcje w poziomie wykorzystania technologii
• z biegiem czasu może zwiększyć się podział w gospodarce na sektory, które mogą zastosować nowoczesne technologie oraz na te, które nie mogą ich wykorzystać
• struktura przestrzenna kraju rozwarstwia się na regiony wyposażone i niewyposażone w nowoczesną infrastrukturę i odpowiednio wykwalifikowany kapitał ludzki
• integracja pomiędzy krajami wysoko rozwiniętymi, które wspierają się we wdrażaniu nowoczesnych technologii może doprowadzić do pogłębienia się przepaści między tą grupą krajów, a pozostałymi krajami

Bibliografia

• Atroszko P. A. (2011). Zachowania i postawy studentów związane z uczeniem się a determinanty rozwoju gospodarki opartej na wiedzy., "Zmieniający się świat", Nr 39
• Kukliński A. (2001) Gospodarka oparta na wiedzy: Wyzwanie dla Polski w XXI wieku, KBN, Warszawa
• Kukliński A. (2016). Gospodarka oparta na wiedzy-społeczeństwo oparte na wiedzy-trajektoria regionalna., "Nauka i szkolnictwo wyższe", Nr 2 (22)
• Makulska D. (2012). Kluczowe czynniki rozwoju w gospodarce opartej na wiedzy., Prace i Materiały Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH, Nr 88: "Pomiędzy polityką stabilizacyjną i polityką rozwoju"
• Rachwał T. (2016), Oblicza geografii, Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa
• Skrzypek E. (2011), Gospodarka oparta na wiedzy i jej wyznaczniki, Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, Nr 23
• Woroniecki J. (2001). Nowa gospodarka: miraż czy rzeczywistość? Doktryna, praktyka, optyka OECD, w: Gospodarka oparta na wiedzy - wyzwanie dla Polski XXI wieku, KBN, Warszawa
• Zienkowski L. (2003), Wiedza a wzrost gospodarczy, Scholar, Warszawa

Autor: Andrzej Kowal, Maria Płaczkiewicz