Prawo Okuna

Prawo Okuna
Polecane artykuły
Krzywa Philipsa Krzywa Phillipsa Arthur Okun John Richard Hicks Podaż globalna Stopa bezrobocia Krańcowa skłonność do konsumpcji Paradoks zapobiegliwości Monetarna teoria inflacji

Prawo Okuna (ang. Okun’s law)- makroekonomiczna zależność między bezrobociem a wzrostem gospodarczym. Zgodnie z tym prawem na każde 2% spadku realnego PKB w stosunku do PKB potencjalnego stopa bezrobocia wzrasta o 1 punkt procentowy. Oznacza to, że bezrobocie przekraczając pewien pułap, wpływa negatywnie na PKB zmniejszając możliwości produkcji potencjalnej.

TL;DR

Prawo Okuna to zależność między bezrobociem a wzrostem gospodarczym, według którego spadek PKB powoduje wzrost bezrobocia. Prawo to opisuje związek między krótkookresowymi zmianami PKB i bezrobociem. Prawo Okuna nie jest teoretyczne, opiera się na obserwacjach empirycznych. Istnieje wiele różnych formuł tego prawa. Przykład z lat 1979-1982 pokazuje, jak można zastosować prawo Okuna do prognozowania bezrobocia.

Geneza

Najbardziej dotkliwym następstwem każdej recesji jest wzrost stopy bezrobocia. Kiedy spada produkcja, przedsiębiorstwa potrzebują mniejszych nakładów pracy, a więc wstrzymują nabór nowych pracowników i redukują dotychczasowe zatrudnienie. Okazuje się, że bezrobocie w trakcie cyklu koniunkturalnego podąża śladem produkcji. Owa znamienna współzależność produkcji i bezrobocia odkryta przez Arthura Okuna nosi nazwę prawa Okuna.

Podstawowe wnioski i przesłanki w polityce makroekonomicznej z prawa Okuna to obserwacja PKB:

• realny PKB musi wzrastać w tym samym tempie co PKB potencjalny aby nie dopuścić do wzrostu bezrobocia,
• w pewnym sensie PKB musi utrzymać swoje tempo, aby bezrobocie utrzymało się na niezmiennym poziomie,
• chcąc obniżyć stopę bezrobocia realny PKB musi wzrastać szybciej aniżeli PKB potencjalny.

Prawo Okuna dostarcza zatem klucz do zrozumienia związku między rynkiem produktu i rynkiem pracy. Opisuje związek między krótkookresowymi zmianami realnego PKB i zmianami bezrobocia.

Arthur Melvin Okun

Był amerykańskim ekonomistą. W latach 1964-1969 przynależał do Rady Doradców Gospodarczych, a od 1968 pełnił funkcję przewodniczącego Zespołu Doradców Ekonomicznych. Zanim został członkiem Brookings Institutions w Waszyngtonie, był profesorem na Uniwersytecie Yale. W 1968 roku został uhonorowany tytułem Fellow of American Statistical Association jako najwyższy stopień członkostwa . Znany głównie jako twórca prawa Okuna oraz indeksu nędzy. Autor książek "The Political Economy of Prosperity” (Brookings,1970), “Equality and Efficiency: The Big Tradeoff” (Brookings, 1975) oraz “Curing Chronic Inflation” (Brookings, 1978).

Matematyczny zapis prawa Okuna

Prawo Okuna można zapisać za pomocą następującego wyrażenia (P. Misztal 2014, str. 130):

(Y - Y’)t = - β(U - U’)t + µ

gdzie:

• Y - bieżący poziom krajowej produkcji;
• Y’ - potencjalny poziom krajowej produkcji;
• U - bieżąca stopa bezrobocia;
• U’ - naturalna stopa bezrobocia;
• β - wskaźnik Okuna;
• μ - składnik losowy;
• t - analizowany okres.

Zmienność prawa Okuna

Prawo Okuna nie jest wynikiem uzyskanym z teorii. Prawo to oparte jest na obserwacjach i wynikach empirycznych. Uzyskane wyniki są jedynie przybliżeniem, ponieważ oprócz bezrobocia, brane są pod uwagę również inne czynniki t.j. technologia czy produkcyjność. Pomimo relacji pomiędzy wzrostem gospodarczym a bezrobociem ukazanych przez A. Okuna, związek ten może być różny dla każdego państwa w zależności od czasu prowadzenia badania (A. Salomon, s. 16). Dlatego też reguła Okuna może być przedstawiana w różnych formułach (E. S. Knotek, str. 74-78):

• wersja różnicowa (difference version),
• wersja luki (gap version),
• wersja dynamiczna (dynamic version),
• wersja produkcyjno - funkcyjna (production-function version)

W 1993 roku Martin Prachowny oszacował, że na każdy 1% wzrostu bezrobocia przypada około 3% spadek w produkcji. Uważał on jednak, że większość występującej zmiany w produkcji wynika ze zmian czynników innych niż [bezrobocie].

Przykład (lata 1979-1982)

Lata 1979-1982 to okres stagnacji gospodarczej. W tym okresie nie było wzrostu realnego PKB w przeciwieństwie do potencjalnego PKB, który miał tempo wzrostu ponad 3% rocznie. Jaki to miało wpływ na stopę bezrobocia? Przypomnijmy, że na każde 2% niedoboru PKB w stosunku do poziomu potencjalnego przyrasta 1 punkt procentowy do stopy bezrobocia; wynoszący 9% niedobór PKB powinien doprowadzić do wzrostu stopy bezrobocia o 4,5 punktu procentowego. Zaczynając od stopy bezrobocia wynoszącej w 1979 r. 5,8%, wg prawa Okuna prognozowana stopa bezrobocia w 1982 r. powinna wynieść 10,3%. Urzędowe statystyki odnotowały nieco niższą stopę bezrobocia wynoszącą 9,7% dla 1982 r. Przykład ten pokazuje, jak można zastosować prawo Okuna do prognozowania bezrobocia w trakcie cyklu koniunkturalnego.

Bibliografia

• Knotek E. S., How Useful is Okun’s Law?, Federal reserve bank of Kansas City, 2007
• Misztal P., Hipoteza bezzatrudnieniowego wzrostu gospodarczego w krajach o różnym poziomie rozwoju gospodarczego, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, 2014
• Prachowny M. F. J., “Okun’s Law: Theoretical Foundations and Revised Estimates,” Review of Economics and Statistics, 1993
• Salomon A., Zatrudnieniei bezrobocie, WN AM w Gdyni
• Samuelson P., Nordhaus W.,Ekonomia, PWN, Warszawa 2007
• Smith P., Beeg D., Ekonomia, PWE, Warszawa 2001

Autor: Robert Stelmaczonek, Marcelina Tracz