Park krajobrazowy

Park krajobrazowy
Polecane artykuły
Obszar chronionego krajobrazu Park narodowy Rekultywacja Różnorodność biologiczna Rezerwat przyrody Ochrona środowiska Gospodarka morska Administracja samorządowa Farma fotowoltaiczna

Park krajobrazowy- „jest obszarem chronionym ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe. Celem ochrony jest zachowanie lub zabezpieczenie przed szkodliwymi zniekształceniami naturalnych cech środowiska i walorów krajobrazowych charakterystycznych lub unikalnych w skali regionu.” (Zarządzanie środowiskiem 2007, s. 179)

„Tworzy się je na obszarach o zachowanej przyrodzie naturalnej, czystym środowisku, a także urozmaiconym krajobrazie i dużej lesistości.” (Łabno G. 2007, s. 268)

Możliwe jest utworzenie otuliny wokół parku, czyli strefę przejścia, która chroni park przed wpływami zewnętrznymi (B. Poskrobko, T. Poskrobko, K. Skiba 2007, s. 198).

Działalność gospodarcza na terenie parku

Dzięki parkom krajobrazowym rozprzestrzenia się:

• turystyka krajoznawcza,
• wiedza o regionie,
• jego historia,
• kultura
• przyroda.

Grunty rolne, leśne oraz inne nieruchomości mieszczące się w obrębie parku zachowuje się w gospodarczym wykorzystaniu. Jednak musi to być działalność gospodarcza, która nie wywiera szkodliwych wpływów oraz uwzględnia cele ochrony środowiska lub krajobrazu (Łabno G. 2007, s. 268) (B. Poskrobko, T. Poskrobko, K. Skiba 2007, s. 198).

Tworzenie parków kiedyś a dziś

Parki krajobrazowe zaczęto tworzyć w drugiej połowie lat siedemdziesiątych, opierając się na obowiązujących w tamtym okresie przepisach o radach narodowych oraz o planowaniu przestrzennym. Wykonywały to wojewódzkie rady narodowe posługując się uchwałami (K. Górka, B. Poskrobko, W. Radecki 1998, s. 178).

Obecnie parki krajobrazowe są tworzone w drodze rozporządzenia wojewody, jednak najpierw wszystko ustalane jest z „właściwymi miejscowo organami zainteresowanych jednostek samorządu terytorialnego.” W rozporządzeniu wojewoda wyznacza:

1. nazwę parku,
2. obszar parku
3. obszar otuliny (tylko, gdy została ona utworzona),
4. właściwe zakazy, które będą obowiązywać na terenie owego parku.

Parki krajobrazowe są kontrolowane i koordynowane przez ministra właściwego do spraw środowiska. Natomiast kierowane są przez dyrektorów parków (B. Poskrobko, T. Poskrobko, K. Skiba 2007, s. 198).

Park krajobrazowy a park narodowy

Park krajobrazowy jest mniej wymagającą formą ochrony niż park narodowy. Działania podejmowane na terenie parków krajobrazowych nie podlegają całkowicie ochronie przyrody, w przeciwieństwie do parków narodowych. W obrębie parków krajobrazowych grunty rolne i leśne mogą być wykorzystywane gospodarczo jeżeli zasoby środowiska przyrodniczego nie są używane zbyt intensywnie. A zatem ważne jest przede wszystkim, aby nie dopuścić do wyłączania ziemi z produkcji rolnej i leśnej. Zdarzają się sytuację, gdy na danym terenie istnieje dużo parków krajobrazowych o małych wielkościach, w takich okolicznościach można utworzyć zespoły parków krajobrazowych (B. Mastalska-Cetera, P. Krajewski 2014, s. 149).

Parki krajobrazowe w Polsce

„W latach 1990-2000 ponad 2- krotnie wzrosła powierzchnia parków krajobrazowych.”

„W 2005 r. w Polsce było 120 parków krajobrazowych, które zajmowały powierzchnię 2516,9 tys. ha (8% powierzchni kraju).” (Zarządzanie środowiskiem 2007, s. 179)

„W Polsce w 2013 roku znajdowały się 122 parki krajobrazowe o łącznej powierzchni 2,61 mln ha, co stanowi 8,4% powierzchni Polski. Najwięcej parków występuje w woj. lubelskim, a najmniej w woj. opolskim i podlaskim.” (Komisja Ochrony Przyrody 2020)

Bibliografia

• Górka K., Poskrobko B., Radecki W. (1998), Ochrona środowiska problemy społeczne, ekonomiczne i prawne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa,
• Kistowski M. (2012), Problemy zarządzania parkami krajobrazowymi w Polsce jako skutek zmian przepisów prawnych w latach 2008-2010., "Problemy Ekologii Krajobrazu", tom XXXIII,
• Kistowski M., Kowalczyk J. (2012), Rozwój turystyki w wybranych parkach krajobrazowych Polski w świetle koncepcji cyklu ewolucji obszarów turystycznych., "Problemy Ekologii Krajobrazu", tom XXXIV,
• Łabno G. (2007), Ekologia słownik encyklopedyczny, Wydawnictwo Europa, Wrocław,
• Mastalska-Cetera B., Krajewski P. (2014), Plany ochrony parku krajobrazowego jako narzędzie wspomagające zrównoważony rozwój., "Problemy Ekologii Krajobrazu", tom XXXVII,
• Poskrobko B., Poskrobko T., Skiba K. (2007), Ochrona biosfery, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa,
• Zarządzanie środowiskiem, (2007), Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa,
• Polskie Parki Krajobrazowe, (2020), Komisja Ochrony Przyrody.

Autor: Aleksandra Zięba