Gospodarstwo rolne: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update) |
(LinkTitles.) |
||
| Linia 15: | Linia 15: | ||
'''Gospodarstwo rolne''' według Z. Kołoszko-Chomentowskiej i L.Sieczko to najstarsza i podstawowa jednostka wytwórcza występująca w rolnictwie. Z powodu różnych funkcji, jakie pełnią gospodarstwa rolne w gospodarce istnieje wiele definicji tego terminu.<ref>Kołoszko-Chomentowska Z., Sieczko L. (2014). Gospodarstwo rolne jako podmiot w gospodarce narodowej, Ekonomia i Zarządzanie, nr 1, s. 97</ref> | '''Gospodarstwo rolne''' według Z. Kołoszko-Chomentowskiej i L.Sieczko to najstarsza i podstawowa jednostka wytwórcza występująca w rolnictwie. Z powodu różnych funkcji, jakie pełnią gospodarstwa rolne w gospodarce istnieje wiele definicji tego terminu.<ref>Kołoszko-Chomentowska Z., Sieczko L. (2014). Gospodarstwo rolne jako podmiot w gospodarce narodowej, [[Ekonomia]] i [[Zarządzanie]], nr 1, s. 97</ref> | ||
W. | W. Zię[[tara]] w artykule "Miary wielkości gospodarstw i przedsiębiorstw rolniczych” przedstawił pojęcie gospodarstwa rolnego definiowanego przez T. Rychlika i M. Kosieradzkiego jako [[zespół]] ludzi, ziemi oraz pozostałych środków produkcji, które są niezbędne do procesu produkcyjnego, mający własne kierownictwo. Ten celowo zorganizowany zespół zajmuje się nie tylko produkcją roślinną, czy roślinną i zwierzęcą, ale także roślinną, zwierzęcą i przetwórstwem rolnym.<ref>Ziętara W.(2009). Miary wielkości gospodarstw i przedsiębiorstw rolniczych, Roczniki nauk rolniczych, s. 268</ref> | ||
Z kolei R. Baum podaje, iż gospodarstwo rolne to zorganizowany zbiór elementów posiadający określone własności i relacje.<ref>Baum R. (2007). Podejście systemowe w zarządzaniu jako instrument zrównoważonego rozwoju gospodarstw rolnych, Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2, s. 43</ref> | Z kolei R. Baum podaje, iż gospodarstwo rolne to zorganizowany zbiór elementów posiadający określone własności i relacje.<ref>Baum R. (2007). [[Podejście systemowe]] w zarządzaniu jako instrument zrównoważonego rozwoju gospodarstw rolnych, Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2, s. 43</ref> | ||
<google>t</google> | <google>t</google> | ||
==Gospodarstwo rolne w źródłach prawa== | ==Gospodarstwo rolne w źródłach prawa== | ||
Kodeks cywilny z 1964 roku definiuje gospodarstwo rolne jako "grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego".<ref>Ustawa z 23 kwietnia 1964 r.(tekst jednolity), Kodeks cywilny, Dz. U. z 2018 r., poz. 1025, Art. 553</ref> | [[Kodeks]] cywilny z 1964 roku definiuje gospodarstwo rolne jako "grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego".<ref>[[Ustawa]] z 23 kwietnia 1964 r.(tekst jednolity), [[Kodeks cywilny]], Dz. U. z 2018 r., poz. 1025, Art. 553</ref> | ||
Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego z dnia 11 kwietnia 2003 roku precyzuje definicję gospodarstwa rolnego z kodeksu cywilnego stosując kryterium obszarowe, t.j. "powierzchnia nieruchomości rolnej jest nie mniejsza niż 1 ha".<ref>Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego z dnia 11 kwietnia 2003 r. (tekst jednolity), Dz. U. z 2018 r., poz. 1405, art. 2, pkt 2</ref> | Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego z dnia 11 kwietnia 2003 roku precyzuje definicję gospodarstwa rolnego z kodeksu cywilnego stosując kryterium obszarowe, t.j. "powierzchnia nieruchomości rolnej jest nie mniejsza niż 1 ha".<ref>Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego z dnia 11 kwietnia 2003 r. (tekst jednolity), Dz. U. z 2018 r., poz. 1405, art. 2, pkt 2</ref> | ||
==Podział gospodarstw występujących w polskim rolnictwie== | ==Podział gospodarstw występujących w polskim rolnictwie== | ||
B. Klepacki biorąc pod uwagę funkcje jakie gospodarstwo rolne pełni dla właścicieli, siłę z jaką jest ono powiązane z rynkiem oraz jego wielkość podzielił gospodarstwa rolne funkcjonujące w polskim rolnictwie na trzy grupy: | B. Klepacki biorąc pod uwagę funkcje jakie gospodarstwo rolne pełni dla właścicieli, siłę z jaką jest ono powiązane z rynkiem oraz jego wielkość podzielił gospodarstwa rolne funkcjonujące w polskim rolnictwie na trzy grupy: | ||
* Gospodarstwa drobne – nie są one traktowane przez właścicieli jako "podmiot towarowej produkcji rolnej", lecz jako miejsca, w których żyją, bądź traktują je jako lokaty kapitału. | * Gospodarstwa drobne – nie są one traktowane przez właścicieli jako "podmiot towarowej produkcji rolnej", lecz jako miejsca, w których żyją, bądź traktują je jako [[lokaty]] kapitału. | ||
* Gospodarstwa intensywne – to takie, które m.in. dzięki inwestycjom oraz bardzo dobrej integracji z rynkiem rozwijają swoją produkcję i zwiększają obszar działalności. | * Gospodarstwa intensywne – to takie, które m.in. dzięki inwestycjom oraz bardzo dobrej integracji z rynkiem rozwijają swoją produkcję i zwiększają obszar działalności. | ||
* Gospodarstwa wielkoobszarowe – gospodarstwa te cechuje łatwa do zmechanizowania, uproszczona produkcja na dużą skalę.<ref>Klepacki B.,(2005). Tendencje zmian w ekonomicznej i społecznej strukturze wsi. [w:] Polska wieś 2025. Wizja rozwoju, Wilkin J.(red.). IRWiR PAN, Warszawa, s. 85–89; podano za: Sadowski A., Poczta W., Szuba-Barańska E., Beba P.(2015). Modele gospodarstw rolnych w państwach Unii Europejskiej, Wieś i rolnictwo, nr 3, s. 44</ref> | * Gospodarstwa wielkoobszarowe – gospodarstwa te cechuje łatwa do zmechanizowania, uproszczona [[produkcja]] na dużą skalę.<ref>Klepacki B.,(2005). Tendencje zmian w ekonomicznej i społecznej strukturze wsi. [w:] Polska wieś 2025. [[Wizja]] rozwoju, Wilkin J.(red.). IRWiR PAN, Warszawa, s. 85–89; podano za: Sadowski A., Poczta W., Szuba-Barańska E., Beba P.(2015). [[Modele]] gospodarstw rolnych w państwach Unii Europejskiej, Wieś i rolnictwo, nr 3, s. 44</ref> | ||
==Rozwój rolnictwa ekologicznego w Polsce== | ==Rozwój rolnictwa ekologicznego w Polsce== | ||
Ze względu na coraz większe zainteresowanie ekologiczną żywnością przez ludność zamieszkującą w Polsce, szacuje się powolny, ale systematyczny wzrost liczby gospodarstw zajmujących się rolnictwem ekologicznym. Według T. Nowogródzkiej początki rolnictwa ekologicznego w Polsce przypadają na rok 1990, w którym to odnotowano 27 zarejestrowanych gospodarstw ekologicznych (tych posiadających certyfikat oraz tych w trakcie przestawiania).<ref> Nowogródzka T., Stan i perspektywy rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, s. 56</ref> | Ze względu na coraz większe zainteresowanie ekologiczną żywnością przez ludność zamieszkującą w Polsce, szacuje się powolny, ale systematyczny wzrost liczby gospodarstw zajmujących się rolnictwem ekologicznym. Według T. Nowogródzkiej początki rolnictwa ekologicznego w Polsce przypadają na rok 1990, w którym to odnotowano 27 zarejestrowanych gospodarstw ekologicznych (tych posiadających [[certyfikat]] oraz tych w trakcie przestawiania).<ref> Nowogródzka T., Stan i perspektywy rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, s. 56</ref> | ||
Jak podaje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w 2004 roku było 3760 gospodarstw ekologicznych objętych kontrolą, o łącznej powierzchni 82 730 ha, a w 2015 roku liczba tych gospodarstw wzrosła do 22 991, gdzie łączna powierzchnia wynosiła 552 356,4 ha.<ref>Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, podano za: Barłowska J., Wolanciuk A., Idec J. (2017). Rolnictwo ekologiczne w Polsce na tle Unii Europejskiej i świata, Przegląd hodowlany, nr 2, s. 1</ref> | Jak podaje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w 2004 roku było 3760 gospodarstw ekologicznych objętych kontrolą, o łącznej powierzchni 82 730 ha, a w 2015 roku liczba tych gospodarstw wzrosła do 22 991, gdzie łączna powierzchnia wynosiła 552 356,4 ha.<ref>Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, podano za: Barłowska J., Wolanciuk A., Idec J. (2017). Rolnictwo ekologiczne w Polsce na tle Unii Europejskiej i świata, [[Przegląd]] hodowlany, nr 2, s. 1</ref> | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| Linia 45: | Linia 45: | ||
* Wilkin J. (red.). Polska wieś 2025. Wizja rozwoju, IRWiR PAN, Warszawa, | * Wilkin J. (red.). Polska wieś 2025. Wizja rozwoju, IRWiR PAN, Warszawa, | ||
* Ziętara W.(2009). [http://www.wne.sggw.pl/czasopisma/pdf/RNR_2009_T96_z4_s267.pdf Miary wielkości gospodarstw i przedsiębiorstw rolniczych], Roczniki nauk rolniczych | * Ziętara W.(2009). [http://www.wne.sggw.pl/czasopisma/pdf/RNR_2009_T96_z4_s267.pdf Miary wielkości gospodarstw i przedsiębiorstw rolniczych], Roczniki nauk rolniczych | ||
'''Akty prawne:''' | '''[[Akty prawne]]:''' | ||
* [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20030640592/U/D20030592Lj.pdf Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego z dnia 11 kwietnia 2003 r.] (tekst jednolity), Dz. U. z 2018 r. | * [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20030640592/U/D20030592Lj.pdf Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego z dnia 11 kwietnia 2003 r.] (tekst jednolity), Dz. U. z 2018 r. | ||
* Ustawa z 23 kwietnia 1964 r.(tekst jednolity), [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf Kodeks cywilny], Dz. U. z 2018 r. | * Ustawa z 23 kwietnia 1964 r.(tekst jednolity), [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf Kodeks cywilny], Dz. U. z 2018 r. | ||
Wersja z 21:28, 19 maj 2020
| Gospodarstwo rolne |
|---|
| Polecane artykuły |
Gospodarstwo rolne według Z. Kołoszko-Chomentowskiej i L.Sieczko to najstarsza i podstawowa jednostka wytwórcza występująca w rolnictwie. Z powodu różnych funkcji, jakie pełnią gospodarstwa rolne w gospodarce istnieje wiele definicji tego terminu.[1]
W. Ziętara w artykule "Miary wielkości gospodarstw i przedsiębiorstw rolniczych” przedstawił pojęcie gospodarstwa rolnego definiowanego przez T. Rychlika i M. Kosieradzkiego jako zespół ludzi, ziemi oraz pozostałych środków produkcji, które są niezbędne do procesu produkcyjnego, mający własne kierownictwo. Ten celowo zorganizowany zespół zajmuje się nie tylko produkcją roślinną, czy roślinną i zwierzęcą, ale także roślinną, zwierzęcą i przetwórstwem rolnym.[2] Z kolei R. Baum podaje, iż gospodarstwo rolne to zorganizowany zbiór elementów posiadający określone własności i relacje.[3]
Gospodarstwo rolne w źródłach prawa
Kodeks cywilny z 1964 roku definiuje gospodarstwo rolne jako "grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego".[4] Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego z dnia 11 kwietnia 2003 roku precyzuje definicję gospodarstwa rolnego z kodeksu cywilnego stosując kryterium obszarowe, t.j. "powierzchnia nieruchomości rolnej jest nie mniejsza niż 1 ha".[5]
Podział gospodarstw występujących w polskim rolnictwie
B. Klepacki biorąc pod uwagę funkcje jakie gospodarstwo rolne pełni dla właścicieli, siłę z jaką jest ono powiązane z rynkiem oraz jego wielkość podzielił gospodarstwa rolne funkcjonujące w polskim rolnictwie na trzy grupy:
- Gospodarstwa drobne – nie są one traktowane przez właścicieli jako "podmiot towarowej produkcji rolnej", lecz jako miejsca, w których żyją, bądź traktują je jako lokaty kapitału.
- Gospodarstwa intensywne – to takie, które m.in. dzięki inwestycjom oraz bardzo dobrej integracji z rynkiem rozwijają swoją produkcję i zwiększają obszar działalności.
- Gospodarstwa wielkoobszarowe – gospodarstwa te cechuje łatwa do zmechanizowania, uproszczona produkcja na dużą skalę.[6]
Rozwój rolnictwa ekologicznego w Polsce
Ze względu na coraz większe zainteresowanie ekologiczną żywnością przez ludność zamieszkującą w Polsce, szacuje się powolny, ale systematyczny wzrost liczby gospodarstw zajmujących się rolnictwem ekologicznym. Według T. Nowogródzkiej początki rolnictwa ekologicznego w Polsce przypadają na rok 1990, w którym to odnotowano 27 zarejestrowanych gospodarstw ekologicznych (tych posiadających certyfikat oraz tych w trakcie przestawiania).[7] Jak podaje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w 2004 roku było 3760 gospodarstw ekologicznych objętych kontrolą, o łącznej powierzchni 82 730 ha, a w 2015 roku liczba tych gospodarstw wzrosła do 22 991, gdzie łączna powierzchnia wynosiła 552 356,4 ha.[8]
Bibliografia
- Baum R. (2007) Podejście systemowe w zarządzaniu jako instrument zrównoważonego rozwoju gospodarstw rolnych, Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2
- Barłowska J., Idec J, Wolanciuk A.(2017). Rolnictwo ekologiczne w Polsce na tle Unii Europejskiej i świata, Przegląd hodowlany, nr 2
- Beba P., Poczta W., Sadowski A., Szuba-Barańska E.(2015). Modele gospodarstw rolnych w państwach Unii Europejskiej, Wieś i rolnictwo
- Klepacki B. (2005). Tendencje zmian w ekonomicznej i społecznej strukturze wsi
- Kołoszko-Chomentowska Z., Sieczko L.(2014). Gospodarstwo rolne jako podmiot w gospodarce narodowej, Ekonomia i Zarządzanie, nr 1
- Kosieradzki M., Rychlik T., Podstawowe pojęcia w ekonomice rolnictwa, PWRiL, Warszawa 1978
- Nowogródzka T.(2018) Stan i perspektywy rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
- Wilkin J. (red.). Polska wieś 2025. Wizja rozwoju, IRWiR PAN, Warszawa,
- Ziętara W.(2009). Miary wielkości gospodarstw i przedsiębiorstw rolniczych, Roczniki nauk rolniczych
- Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego z dnia 11 kwietnia 2003 r. (tekst jednolity), Dz. U. z 2018 r.
- Ustawa z 23 kwietnia 1964 r.(tekst jednolity), Kodeks cywilny, Dz. U. z 2018 r.
Przypisy
- ↑ Kołoszko-Chomentowska Z., Sieczko L. (2014). Gospodarstwo rolne jako podmiot w gospodarce narodowej, Ekonomia i Zarządzanie, nr 1, s. 97
- ↑ Ziętara W.(2009). Miary wielkości gospodarstw i przedsiębiorstw rolniczych, Roczniki nauk rolniczych, s. 268
- ↑ Baum R. (2007). Podejście systemowe w zarządzaniu jako instrument zrównoważonego rozwoju gospodarstw rolnych, Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2, s. 43
- ↑ Ustawa z 23 kwietnia 1964 r.(tekst jednolity), Kodeks cywilny, Dz. U. z 2018 r., poz. 1025, Art. 553
- ↑ Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego z dnia 11 kwietnia 2003 r. (tekst jednolity), Dz. U. z 2018 r., poz. 1405, art. 2, pkt 2
- ↑ Klepacki B.,(2005). Tendencje zmian w ekonomicznej i społecznej strukturze wsi. [w:] Polska wieś 2025. Wizja rozwoju, Wilkin J.(red.). IRWiR PAN, Warszawa, s. 85–89; podano za: Sadowski A., Poczta W., Szuba-Barańska E., Beba P.(2015). Modele gospodarstw rolnych w państwach Unii Europejskiej, Wieś i rolnictwo, nr 3, s. 44
- ↑ Nowogródzka T., Stan i perspektywy rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, s. 56
- ↑ Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, podano za: Barłowska J., Wolanciuk A., Idec J. (2017). Rolnictwo ekologiczne w Polsce na tle Unii Europejskiej i świata, Przegląd hodowlany, nr 2, s. 1
Autor: Katarzyna Kulpaczyńska
