Kod kreskowy

Kod kreskowy jest jednym z najbardziej efektywnych rozwiązań Automatycznego Gromadzenia Danych (Automatic Data Capture - ADC). Na kod składa się połączenie jasnych i ciemnych elementów, o różnych długościach i szerokościach, które reprezentują ciąg ściśle określonych znaków. Czytniki kodów kreskowych wytwarzają światło, które odbija się od jasnych pól, a zostaje pochłaniane przez ciemne, co umożliwia wytworzenie odpowiednich impulsów elektrycznych, będących kolejno dekodowane na znaki. Kody kresowe pozwalają na zbieranie i wprowadzanie danych do systemów komputerowych (J. Długosz (red.), s. 76-78).

TL;DR

Kody kreskowe są efektywnym narzędziem do gromadzenia danych. Pierwsze pomysły na ich wykorzystanie pojawiły się w latach 30. W latach 40. rozpoczęto prace nad jednolitym systemem kodów. Kody kreskowe mają różne parametry, takie jak znaki danych, znaki kontrolne, typ kodu, szerokość kresek, długość symbolu i samosprawdzalność. Istnieje wiele rodzajów kodów kreskowych, takich jak jedno-, dwu - i wielowymiarowe. Zastosowanie kodów kreskowych obejmuje przyjęcie produktów, inwentaryzację, proces produkcyjny, kompletowanie zamówień i sortowanie.

Historia kodów kreskowych

Pierwsze wzmianki na temat wykorzystania zautomatyzowanego systemu sczytywania produktów w handlu detalicznym datować można na rok 1932. Wallece Flint, syn handlowca i student Uniwerystetu Harwardziego przedstawił w swojej pracy magisterskiej potencjalne możliwości zmodernizowania systemu kas. Niestety, ze względu na obecnie panującą sytuację ekonomiczną pomysł nie został wprowadzony w życie, jednak zwrócił uwagę na korzyści płynące z możliwości automatyzacji obsługi klientów.

W latach 40-tych Stany Zjednoczone podjęły badania nad automatycznym odczytem i kontrolą cen w handlu. Najlepszy z projektów został opatentowany i wprowadzony do użytku. W ciągu 20 lat, wraz z szybkim rozwojem sieci supermarketów w Stanach Zjednoczonych oraz Kanadzie, rozpoczęto pracę nad jednolitym systemem kodów, a pierwsze kody na rynku otwartym zaczęto stosować w 1974 roku.

W tym samym roku, w europie powstał Europejski System Kodowania Towarów (European Article Numbering - EAN), którego zadaniem było rozpoznanie możliwości wprowadzenia systemu kodów kreskowych wśród 12 najbardziej rozwiniętych krajów europejskich (T. Janiak (red.), s. 13-15). W Polsce kody kreskowe pojawiły się 1990 roku, wraz z przyłączeniem się kraju do EAN (J. Długosz (red.), s. 80).

Parametry

Do podstawowych cech charakterystycznych kodów kreskowych należą (T. Janiak (red.), s. 24-28):

• znaki danych,
• znaki kontrolne,
• znaki pomocnicze i margines,
• typ kodu,
• szerokość kresek,
• długość symbolu,
• samosprawdzalność.

Znaki danych - kody kreskowe mają za zadanie przedstawienie odpowiedniego szeregu znaków, liter, liczb lub symboli. Mogą one mieć charakter wyłącznie numeryczny lub alfanumeryczny. Najnowsze techniki umożliwiają również kodowanie znaków nienależących do alfabetu łacińskiego np. japońskiego lub cyrylicy.

Znaki kontrolne są to znaki, nie zawierające żadnej informacji, mają za zadanie sprawdzenie poprawności kodowania kodu.

Znaki pomocnicze i margines - znaki start i stop, nie zawierają w sobie danych, określają początek i koniec kody, co umożliwia bardziej bezbłędne odczytanie go; margines występuje przed znakiem start oraz po znaku stop, ma określoną, zawsze taką samą szerokość.

Wyróżnić można trzy typy kodów:

• kody dyskretne - zawierają przerwy po każdym symbolu, a przerwy nie zawierają w sobie żadnych informacji,
• kody ciągłe - nie posiadają przerw międzyznakowych, a każdy znak styka się z kolejnym, wszystkie elementy zawierają dane,
• kody matrycowe - oznaczają kody, w których dane nie są przedstawiane w formie kresek, ale innych znaków graficznych np. kwadratów.

Szerokość kresek jest cechą wyróżniającą dwa rodzaje kodów:

• kody o dwóch szerokościach kresek - stosunek kreski węższej do grubsze oscyluje pomiędzy 2 a 3 i jest stały dla danego symbolu, im większy ten stosunek, tym wyższą tolerancję druku można zauważyć,
• kody modularne - zawierają kreski o różnych szerokościach; modułem określa się najwęższy element kodu - najwęższa kreska, a jej szerokość określa się mianem wymiaru X,

Długość symbolu, liczona w ilości znaków, jest ograniczona i najczęściej stała.

Samosprawdzalność ma miejsce, kiedy wystąpienie błędu druku nie wpłynie na poprawność odczytania danych z kodu kreskowego, w przypadku wystąpienia więcej niż jednego błędu istnieje możliwość odczytanie danego kodu jako innego.

Specyfikacje kodów są jednolite i określone przez tzw. Ujednolicone Specyfikacje Symbolik, odnoszące się do struktury kodu, jego rozmiar i tolerancję oraz specyfikację optyczną.

Rodzaje kodów

Na świecie istnieje około 250 różnych rodzajów kodów kreskowych, jednak tylko kilkanaście z nich odnalazło swoje zastosowanie. Można je pogrupować na:

• kody jednowymiarowe - kody najbardziej popularne, składające się z kresek i spacji ułożonych równolegle,
• kody dwuwymiarowe - nowsza generacja kodów kreskowych, charakteryzują się wystąpieniem kilku linii kodu, znajdujących się pod sobą (kody dwuwymiarowe piętrowe) lub bez wykorzystania kresek, a innych znaków (kody dwuwymiarowe matrycowe),
• kody wielowymiarowe - umożliwiają zakodowanie większej ilości elementów niż tylko cyfry i litery np. zdjęcie, głos (J. Długosz (red.), s. 80).

Zastosowanie kodów kreskowych

System kodów kreskowych wykorzystywany może być w wielu czynnościach podejmowanych w przez przedsiębiorstwa. Należą do nich przede wszystkim:

• przyjęcie produktów - pozwala na aktualizowanie stanów magazynowych oraz na wykrywanie niezgodności pomiędzy dokumentacją a stanem realnym,
• inwentaryzacja - skraca czas trwania procesu inwentaryzacyjnego, określa produkty i ich lokalizację, przyspiesza przygotowanie protokołów,
• proces produkcyjny - umożliwia kontrolowanie produkcji na bieżące, rejestrowanie czasu pracy i lepsze planowanie wykorzystywanych zasobów,
• kompletowanie zamówień - eliminuje pomyłki, pozwala na szybsze kompletowanie zamówień i poinformowanie odbiorcy o wysyłce i terminie dostawy,
• sortowanie - skraca czas poświęcony na sortowanie oraz eliminuje błędy (T. Janiak (red.), s. 210-218).

Kod kreskowy — artykuły polecane

Blockchain — Komputer stacjonarny — Kod QR — Cobol — CAD — Open Source — Drukarka 3D — Chmura obliczeniowa — SQL

Bibliografia

• Długosz J. (red.) (2009), Nowoczesne technologie w logistyce, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Janiak T. (red.) (2000), Kody kreskowe. Rodzaje, standardy, sprzęt, zastosowania, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań
• Korczak J., Kijewska K. (2009), Automatyczna identyfikacja w logistyce - szanse i zagrożenia, Instytut Ekonomii i Zarządzania, Politechnika Koszalińska, Koszalin
• Mazur H., Mazur Z. (2013), Systemy automatycznej identyfikacji – zastosowania i bezpieczeństwo danych, Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, nr 32
• Rutkowski K. (2008), Technologia RFID w zarządzaniu łańcuchem dostaw, Gospodarka Materiałowa i Logistyka, nr 11-12

Autor: Anna Grabska