Profesjonalizm

Profesjonalizm - Cecha, która charakteryzuje dany poziom zachowywania się osoby odpowiedzialnej w firmie oraz osoby, która pracuje w poszczególnym zawodzie.

"Profesjonalizm, tak jak wszystkie pozostałe zjawiska społeczne - jako wytwór ludzkiej świadomości - istnieje jedynie nominalnie. Oznacza to, że nie jest możliwe badanie go w sposób obiektywny, wolny od interpretacji (L. Czarkowska 2010, s. 50)". Datego w ramach teorii interpretatywnych celem tego procesu badawczego będzie uzyskanie rozumienia tego zjawiska. W obrębie teorii postmodernistycznych zaś celem będzie dekonstrukcja podzielanych znaczeń oraz stojących za nimi ukrytych założeń (L. Czarkowska 2010, s. 50).

Wyróżniki bycia profesjonalistą (wg Edwarda Grossa) (L. Czarkowska 2010, s. 51):

1. Świadczenie niestandardowych usług, które są niepowtarzalne i każdorazowo dostosowywane do specyficznych potrzeb klienta
2. Przejawianie wysokiego poziomu osobistego zaangażowania
3. Posiadanie szerokiej wiedzy w danej dziedzinie i znajomość specjalistycznych technik
4. Poczucie pewnej odpowiedzialności za wysoką jakość wykonywanej pracy
5. Poczucie identyfikacji z grupą lub przynależności do grona profesjonalistów
6. Przekonanie o wysokim znaczeniu świadczonych usług dla społeczeństwa

Podstawowe wartości skojarzone z profesjonalizmem (wg. George’a Straussa) (L. Czarkowska 2010, s. 51):

• wiedza specjalistyczna (expertise)
• autonomia (autonomy)
• zaangażowanie (commitment)
• odpowiedzialność (responsibility)

TL;DR

Artykuł omawia pojęcie profesjonalizmu oraz różne teorie z nim związane. Wyróżnikiem profesjonalisty są niestandardowe usługi, zaangażowanie, wiedza specjalistyczna i odpowiedzialność. Wartościami związanymi z profesjonalizmem są wiedza, autonomia, zaangażowanie i odpowiedzialność. Artykuł przedstawia również teorie obiektywistyczne, esencjalistyczne i strategiczne dotyczące profesjonalizmu. Profesjonalizm motywacyjny opiera się na posiadaniu wiedzy kierowniczej i umiejętności motywowania pracowników. Ważne jest również znajdowanie rozwiązań motywacyjnych w organizacji.

Teorie pojęcia profesjonalizm

Cechami składającymi się na profesjonalizm kadry kierowniczej (wg W. Błaszczyka) są kreatywność oraz przedsiębiorczość. Kreatywność, która jest nierozłącznie związana z aktywnością człowieka, stanowi tutaj decydujący czynnik rozwoju gospodarczego organizacji. "Wysoka ranga zawodu menedżera wymaga profesjonalizmu interdyscyplinarnego i wysokiej kultury menedżerskiej (K. Kubik 2012, s. 24)".

Teorie obiektywistyczne stosownie do wymogów paradygmatycznych - przyjmują pakiet założeń ontologicznych, epistemologicznych i metodologicznych, który nakazuje zbadać zjawisko profesjonalizmu w bardzo ściśle określony sposób (L. Czarkowska 2010, s. 42):

• ontologiczny realizm - który każe traktować profesje jako zjawisko społeczne, które jest istniejące obiektywnie (niezależnie od zaangażowanych w badanie go podmiotów)
• epistemologiczny nomotetyzm - który dyktuje poszukiwanie powtarzalnych zjawisk, tak aby na ich podstawie formułować uogólnienia w postaci "praw"
• metodologiczny scjentyzm - który narzuca zastosowanie empirycznych, wystandaryzowanych metod badawczych

Teorie esencjalistyczne definiują profesjonalizm poprzez poszukiwanie istoty - esencji tego, czym według ówczesnych badaczy on był. Definicje mieszczące się w tym nurcie były konstruowane poprzez wymienianie najważniejszych charakterystyk czy kluczowych cech, które wyróżniały profesje spośród szerokiej rzeszy zawodów (L. Czarkowska 2010, s. 43):

1. funkcjonowanie formalnych profesjonalnych stowarzyszeń, które integrują i zarazem kontrolują środowisko
2. istnienie określonego zakresu specjalistycznej wiedzy i profesjonalnych kompetencji technicznych
3. stworzenie ścieżek edukacyjnych, które powinny zapewniać zdobywanie odpowiedniego wykształcenia, wiedzy oraz przeprowadzają przez specjalistyczny trening praktycznych umiejętności (szkolenia i praktyki)
4. stosowanie uprawomocnionych procedur testowania kompetencji oraz przyjmowania nowych adeptów w obręb profesji poprzez system egzaminów i licencji (znane też jako akredytacje)
5. istnienie i kontrola przestrzegania kodeksu etycznego określającego obowiązujące profesjonalistów standardy - ze szczególnym uwzględnieniem idei służenia dobru klienta

Teorie strategiczne - zakładają, iż proces profesjonalizacji następuje wyłącznie dlatego, że przedstawiciele danego zawodu starają się dążyć w ten sposób do zapewnienia sobie realizacji dwóch zasadniczych celów strategicznych, a mianowicie do uzyskania uprzywilejowanej pozycji społecznej wraz z wynikającymi z niej benefitami w postaci władzy, prestiżu i wysokich dochodów oraz do monopolizacji rynku swoich usług poprzez tworzenie barier wejścia do zawodu (licencje i certyfikacje) (L. Czarkowska 2010, s. 48).

Firmy, które dysponują zasobami ludzkimi posiadającymi cechę profesjonalizmu (na równi z cechami takimi jak na przykład adaptacyjność, kreatywność oraz wysoka motywacja) mają większą szansę sprostać nowym i trudnym wyzwaniom przed nimi postawionym, które powstały z powodu zachodzących w ostatnich latach zmian i przeobrażeń gospodarki (E. Tracz 2011, s. 277). "Współczesny menedżer musi być profesjonalistą w swoim zawodzie, musi umieć rozmawiać z ludźmi, szanować ich, rozwijać talenty pracownicze, determinować do pracy, motywować i uczyć się wspólnie z zespołem zmian i wprowadzania innowacji (K. Kubik 2012, s. 22)".

Profesjonalizm motywacyjny

Jego podstawą jest posiadanie wiedzy kierowniczej, myślenia systemowego, świadomości motywacyjnej oraz schematu i postawy motywacyjnej. Człowiek, który motywuje, czyli człowiek postawiony w roli motywującego musi widzieć, dostrzegać oraz rozumieć różne powiązania narzędzi motywacyjnych, potrafić przewidzieć skutki ich działania (zarówno doraźne, jak i długookresowe, ekonomiczne, w sferze zachowań i postaw ludzi) (E. Tracz 2011, s. 278). Bardzo ważną cechą tego rodzaju profesjonalizmu jest również umiejętność znajdowania rozwiązań motywacyjnych w organizacji i poza nią. Oczekiwana i pożądana jest tutaj kreatywność oraz aktywność kierownika, silna i stabilna motywacja (E. Tracz 2011, s. 278).

Wyraża on postawę, że motywacja pracowników jest również ważnym elementem nawet w czasach trudnych dla firmy (na przykład kryzysu). Przypomina o umiejętności niezaniedbywania właściwej motywacji pracowników, kiedy główny nacisk kładzie się na stosowanie motywacji ujemnej, która opiera się na wzbudzaniu strachu przed utratą pracy, skłania pracowników do unikania sytuacji niepożądanych (nawet jeśli mogłyby one rozwijać firmę - innowacje) a nie do rzeczywistego angażowania się w pracę w firmie (E. Tracz 2011, s. 279). "Profesjonalny kierownik w każdych warunkach, także w sytuacjach trudnych dla przedsiębiorstwa (na przykład wynikających z kryzysu gospodarczego), potrafi, wykorzystując swoje kompetencje, znaleźć motywujące rozwiązania, również poza instrumentarium formalnym organizacji (E. Tracz 2011, s. 285)".

Profesjonalizm — artykuły polecane

Rozwój osobisty — Kompetencje społeczne — Predyspozycje — Kreatywność — Zarządzanie kompetencjami — Kompetencje — Osoba przedsiębiorcza — Kultura organizacyjna a zarządzanie projektami — Humanizacja pracy

Bibliografia

• Czarkowska L. (2010), Profesjonalizm i proces profesjonalizacji w coachingu, Coaching Review, nr 1
• Kubik K. (2012), Profesjonalizm menedżera determinantą sukcesu organizacji, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-humanistycznego w Siedlcach, nr 93
• Tracz E. (2011), Profesjonalizm motywacyjny - wybrane problemy, Nauki o zarządzaniu, nr 8

Autor: Anna Čujová