Podaż

Podaż jest to ilość dobra, jaką sprzedawcy są gotowi zaoferować przy różnym poziomie ceny oraz przy założeniu niezmienności innych elementów charakteryzujących sytuację na rynku (ceteris paribus).

Zależność między ceną a podażą przedstawia krzywa podaży. Pokazuje ona ile jednostek danego dobra (Q) są skłonni wyprodukować producenci przy danej cenie (P). Krzywa ta zazwyczaj jest rosnąca i zestawia się ją z krzywą popytu w celu opisania dynamiki produktu przy zmianie jego ceny. Punkty przecięcia się obydwu krzywych wyznaczają punkt równowagi cenowej danego produktu (H.R.Varian 2002, s. 36).

TL;DR

Artykuł omawia pojęcie podaży i jej zależność od ceny. Prawo podaży mówi, że podaż rośnie wraz ze wzrostem ceny, a maleje przy jej spadku. Przesunięcie krzywej podaży może nastąpić w wyniku zmiany innych czynników, takich jak cena surowców czy postęp technologiczny. Czynniki determinujące podaż to m.in. cena, koszty produkcji, postęp techniczny i oczekiwania dotyczące przyszłych cen. Istnieją różne rodzaje podaży, m.in. indywidualna, rynkowa i globalna.

Prawo podaży

Prawo podaży mówi, że jeśli inne czynniki są stałe, ilość oferowana dobra zwiększa się, gdy cena tego dobra rośnie, natomiast gdy cena dobra maleje, ilość oferowanego dobra spada.

Przykład: Pan Marcin dostarcza na rynek jajka. Przy cenie p1 jest skłonny dostarczyć ilość jajek określoną jako q1. W sytuacji kiedy cena jajek spada do p2, pan Marcin jako, że sprzedaż jajek staje się mniej opłacalna, jest skłonny dostarczyć mniej jajek - q2. W odwrotnej sytuacji kiedy cena jajek rośnie do p3, pan Marcin jest skłonny dostarczyć na rynek więcej jajek - q3. (Rys. 1.)

Rys. 1. Wykres podaży

W długim czasie podaż jest funkcją zasobów naturalnych, zainstalowanego kapitału trwałego w postaci maszyn i urządzeń oraz siły roboczej. Dlatego też mówimy, że jest ograniczona przez zasoby. O podaży jaką mogą zaoferować przedsiębiorstwa, decydują zasoby i technologia będące w ich posiadaniu (J.Sloman 2001, s. 16).W średnim czasie wielkość podaży jest uzależniona od zdolności produkcyjnej poszczególnych zakładów wytwórczych (istniejąca moc produkcyjna maszyn i urządzeń).Natomiast w bardzo krótkim okresie podaż jest określona istniejącymi zapasami wyprodukowanych towarów (B.Oyrzanowski 1995, s. 47).

Przesunięcie krzywej podaży

Krzywa podaży chleba wskazuje, ile dobra dostawcy są gotowi zaoferować na sprzedaż przy różnych cenach w sytuacji, gdy inne czynniki są stałe. Ta zależność może się zmieniać z upływem czasu, co skutkuje przesunięciem krzywej podaży.

Przesunięcie krzywej podaży następuje w wyniku innej niż zmiana ceny zdarzenia oddziałującego na podaż. (N.G. Mankiw, M.P. Taylor, 2015)

Przykład: Pan Adam jest dostawcą chleba. Zakładamy, że tanieje mąka. Jako, że mąka jest niezbędnym składnikiem chleba, gdy jej cena spada, produkcja chleba staje się bardziej opłacalna. W efekcie podaż chleba wzrasta, bo przy tej samej cenie chleba sprzedawcy chcą go produkować więcej. Tym samym krzywa podaży przesuwa się w prawo. Natomiast zakładając, że cena mąki wzrośnie, produkcja chleba stanie się mniej opłacalna i w efekcie podaż chleba spada, a krzywa podaży przesuwa się w lewo (Rys. 2.)

Rys. 2. Przesunięcie krzywej podaży

Czynniki determinujące podaż

• cena danego dobra - wzrost ceny, przy niezmienności innych czynników, zachęca producentów do zwiększenia ilości dostarczanego dobra, gdyż w ten sposób wzrosną ich zyski; w odwrotnej sytuacji, spadek ceny powoduje spadek opłacalności produkcji i zmniejszenie wielkości podaży (Z. Stachowiak, B. Stachowiak 2015)
• ceny czynników produkcji - wysokość kosztów poniesionych na czynniki wytwórcze wpływa na wielkość produkcji, przy wzroście kosztów opłacalność produkcji się zmniejsza i jej rozmiary ulegną ograniczeniu; przy spadku kosztów mamy zaś do czynienia ze wzrostem opłacalności produkcji i zwiększeniem jej rozmiarów (Z. Stachowiak, B. Stachowiak 2015)
• dostęp do czynników wytwórczych
• postęp techniczny - im jest na wyższym poziomie, tym w większym stopniu umożliwia zmniejszenie kosztów, a tym wpływa na wzrost opłacalności produkcji, pozwala to na osiągnięcie większej produkcji przy danych zasobach czynników produkcji i zwiększenie podaży (Z. Stachowiak, B. Stachowiak 2015)
• oczekiwania dotyczące kształtowania się przyszłych cen - jeżeli przewiduje się, że cena dobra w przyszłości wzrośnie, to producenci mogą ograniczyć lub wstrzymać bieżącą produkcje (Z. Stachowiak, B. Stachowiak 2015)
• ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych
• import i eksport - brak ograniczeń w wymianie międzynarodowej przyczyni się do wzrostu wielkości podaży
• liczba producentów na danym rynku - im więcej sprzedawców działa na rynku, tym większa powinna być podaż i odwrotnie (Z. Stachowiak, B. Stachowiak 2015)
• elastyczność podaży
• interwencyjna polityka państwa
• czynniki losowe

Rodzaje podaży

• indywidualna (ze strony pojedynczego dostawcy)
• rynkowa (ze stron wszystkich dostawców)
• globalna (podaż wszystkich towarów ze strony wszystkich dostawców)

Podaż — artykuły polecane

Krzywa podaży — Paradoks zapobiegliwości — Mechanizm rynkowy — Podaż globalna — Równowaga rynkowa — Przychód krańcowy — Realny kurs walutowy — Popyt globalny — Mieszana elastyczność cenowa popytu

Bibliografia

• Begg D., Fisher S., Vernasca G., Dornbusch R. (2014), Ekonomia: Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Danilewicz D. (2014), Podaż i popyt na kwalifikacje i kompetencje w ujęciu sektorowym na przykładzie sektora bankowego
• Hall R., Taylor J. (2006), Makroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Mankiw N., Taylor M. (2015), Mikroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Oyrzanowski B. (1996), Mikroekonomia. Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków
• Stachowiak Z., Stachowiak B. (2015), Ekonomia gospodarki rynkowej. Ujęcie instytucjonalne, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa
• Varian H. (2013), Mikroekonomia. Kurs średni - ujęcie nowoczesne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Woźniak K. (2005), System informacji menedżerskiej jako instrument zarządzania strategicznego w firmie, praca doktorska, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków

Autor: Iza Bilińska, Paulina Szewczyk