Dobro produkcyjne

Dobro produkcyjne - zwane również dobrami kapitałowymi oraz dobrami inwestycyjnymi, są wykorzystywane do tworzenia nowych dalszych dóbr gospodarczych. W odróżnieniu od dobra konsumpcyjnego pośrednio zaspokaja potrzeby człowieka. Dla przykładu mogą to być różne urządzania, maszyny, materiał, surowce lub narzędzia (S. Dębski 2006, s. 12).

Dobrem produkcyjnym jak i konsumpcyjnym może być jednocześnie ta sama rzecz, np. węgiel może być dobrem produkcyjnym gdy jest wykorzystywany w elektrowni do produkcji energii, natomiast jeśli jest wykorzystywany prywatnie do ogrzania domu, wtedy staje się dobrem konsumpcyjnym. Można więc łatwo dostrzec, że różnica pomiędzy nimi wynika z zastosowania danego dobra (S. Dębski 2006, s. 12).

Dobra produkcyjne dzielą się na środki pracy i przedmioty pracy (A. Salomon 2019, s. 31):

• Środki pracy są to wszystkie rodzaje urządzeń, maszyn czy narzędzi, którymi człowiek wpływa na przedmioty pracy. Są one wytworzone przez człowieka, pomagają oraz ułatwiają pracę, a wraz z rozwojem technologi coraz bardziej skomplikowane.
• Przedmioty pracy to surowce, ziemia czy materiały, na które wpływa praca człowieka. Poprzez ten wpływ zostają wytworzone produkty, które zaspokajają potrzeby.

TL;DR

Dobra produkcyjne, zwane także dobrami kapitałowymi, są wykorzystywane do tworzenia nowych dóbr gospodarczych. Dzieli się je na środki pracy i przedmioty pracy. Dobra produkcyjne są używane jako środki produkcji lub inwestycje w celu zwiększenia produkcji w przyszłości. W ujęciu klasycznym mają wartość pieniężną i są częściowo przetworzone. W aspekcie ekologicznym, przyroda i jej zasoby są również uznawane za dobra produkcyjne, ale ich nadmierne wykorzystanie może prowadzić do degradacji środowiska. Ochrona środowiska może odbywać się poprzez różne formy, takie jak konserwacja, ochrona biocenotyczna i planowanie.

Wykorzystanie w ekonomii

Zwyczajowo dobra produkcyjne są wykorzystywane do ich dalszej obróbki. Dzieje się tak z prostej zależności. Gdyby każdy zasób była natychmiastowo dobrem konsumpcyjnym, szybko by się wyczerpywał i nie byłby w stanie zaspokoić wzrostowych potrzeb ludzi. Właśnie dlatego cześć dóbr konsumpcyjnych jest dalej obrabiana i wykorzystywana jako środek produkcji. Dzięki temu jest możliwe zwiększenie liczby dostępnych produktów, czyli reprodukcje (E. Faron-Lewandowska i in. 2003, s. 30). Co w ujęciu ekonomicznym jest rozumiane jako proces odtwarzania przedmiotów pracy zużywanych w procesie wytwarzania nowych produktów.

• Dobra kapitałowe mogą być również wykorzystywane przez firmy jako dobra inwestycyjne, a służy to zwiększeniu obrotów w przyszłości. Zakładając, że społeczeństwo dąży do stopniowego podnoszenia poziomu życiowa, to ogranicza to konsumpcję by zwiększyć produkcję dóbr kapitałowych. Jest to równoznaczne z inwestowaniem na bieżąco oraz zwiększenie konsumpcji w przyszłości co oznacza wzrost wzrost gospodarczy (E. Nojszewska 2010, s. 344).
• Dobra inwestycyjne są szczególnie ważne w aspekcie gospodarki narodowej. Ponieważ przy założonych zasobach pracy i kapitału państwo produkuje określoną ilość dóbr konsumpcyjnych jak i inwestycyjnych. Gdy te pierwsze są wykorzystywane jedynie do aktualnego zużycia, tak te drugie są środkami produkcji i mogą posłużyć do tworzeniach nowych przedsiębiorstw i przyszłościowego wzrostu produkcji. Gospodarka narodowa i jej nadchodzące możliwości produkcyjne są uwarunkowane tym w jakim stosunku będą wytwarzane obydwa dobra (M. Nasiłowski 2006, s. 30).

W ujęciu klasycznym

Dobra kapitałowe w ujęciu klasycznym to "dobra wyprodukowane, których można użyć w roli nakładów czynników dla dalszej produkcji, natomiast praca i ziemia są pierwotnymi czynnikami produkcji i na nic się nie przyda wyobrażanie ich sobie jako produktów systemu gospodarczego" (P. Samuelson 1998, s. 83). Jak możemy również przeczytać w dziele Samuelsona "każdy rodzaj dóbr kapitałowych ma pewną wartość pieniężną; toteż każde roszczenie czy tytuł własności dobra kapitałowego mają również pewną wartość rynkową" (P. Samuelson 1998, s. 86). Natomiast definicja dobra pośredniego wg Davida Begg'a mówi, że są to "dobra częściowo przetworzone, stanowiące nakłady i całkowicie się zużywające w dalszej części procesu produkcyjnego". (D. Begg 2007, s. 589)

Aspekt ekologiczny

Jako dobro produkcyjne może być też uznawana szeroko pojmowana przyroda i jej zasoby. Jest to dobro wspólne wszystkich ludzi, z których korzystamy od wieków. Jednak ciągły wzrost ich wykorzystywania doprowadził do wielu problemów ekologicznych oraz degradacji wielu ekosystemów. Dlatego na przełomie XX i XXI wieku powstało wiele inicjatyw mających na celu powstrzymanie tych zjawisk. Wiele z zasobów planety jest nieodnawialna lub ich wydobycie wiąże się z zanieczyszczeniem środowiska. Zatem należy kontrolować ich pozyskiwanie, czynić to w jak najmniej szkodliwy sposób i jeśli jest to możliwe pomóc w ich odbudowie.(K. Bańkowska 2019, s. 803).

Formy ochrony środowiska to np (K. Bańkowska 2019, s. 830):

• konserwatorska
• biocenotyczna
• planistyczna

Dobro produkcyjne — artykuły polecane

Czynnik produkcji — Zasób — Czynnik wytwórczy — Rozwój gospodarczy — Dobro rzadkie — Postęp techniczny — Społeczeństwo informacyjne — Zasoby naturalne — Kapitał rzeczowy

Bibliografia

• Bańkowska K. (2019), Przyroda jako dobro produkcyjne, dobro publiczne i wartość społeczna, Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi, Tom 2
• Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), Ekonomia. Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Dębski S. (2009), Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. Część 1, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa
• Faron-Lewandowska E. (red.) (2006), Ekonomia bez tajemnic cz.1, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa
• Jędruchniewicz A. (2012), Produkcja we wzrostowej fazie cyklu koniunkturalnego w Polsce, Gospodarka Narodowa, nr 10
• Księżyk M. (2012), Ekonomia. Podejście historyczne i prospektywne, Oficyna Wydawnicza AWM, Kraków
• Nasiłowski M. (2006), System rynkowy. Podstawy mikro- i makroekonomii, Wydawnictwo Key Text, Warszawa
• Nojszewska E. (2010), Podstawy Ekonomii, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa
• Salomon A. (2019), Podstawy ekonomii, wykład 1
• Samuelson P., Nordhaus W., (2007), Ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Tomasz Samczak