Mary Parker Follett

Mary Parker Follett to jedna z przedstawicielek nurtu humanistycznego. Opowiadała się za nowym podejściem do zarządzania, określanym jako podejście kompleksowe, integracyjne i sytuacyjne. Uznawana jest za pioniera podejścia socjologicznego do problemów organizacji. Okazuje się jednak, że przedstawiane przez nią teorie osiągnęły szczyt rozwoju dopiero wiele lat po jej śmierci.

Warto podkreślić także, że choć Follett przedstawiana jest zazwyczaj jako psycholog zajmujący się zarządzaniem to miała ona również wpływ na politologię, której poświęciła swoje pierwsze badania [Kaczmarek B. 2017].

TL;DR

Mary Parker Follett była pionierką nowego podejścia do zarządzania, które opierało się na kompleksowym i sytuacyjnym podejściu. Miała wpływ nie tylko na zarządzanie, ale również na politologię. Wprowadziła nowe znaczenie pojęć władzy i autorytetu oraz skupiała się na współpracy i integracji w organizacjach. Analizowała także psychologiczne aspekty konfliktów i uważała, że mogą przynieść korzyści, jeśli zostaną rozwiązane racjonalnie. Napisała wiele publikacji, które są uważane za ważne w dziedzinie zarządzania.

Biografia

Mery Parker Follett urodziła się w 1868 roku, natomiast zmarła w 1933 roku. Pochodzi ze Stanów Zjednoczonych, a dokładniej z Massachusetts. Studiowała w Stowarzyszeniu Uniwersyteckiego Kształcenia Kobiet w Cambridge, wówczas będącego jednym z oddziałów Uniwersytetu Harvarda, gdzie kształciła się w dziedzinie ekonomii oraz nauk politycznych (1888-1898). Następnie ukończyła szkołę żeńską Newnham College, która działała w ramach Uniwersytetu Cambridge w Wielkiej Brytanii (1990-1991). Pracowała także w opiece społecznej, gdzie nauczyła się jak organizować i zarządzać ośrodkami wychowawczymi, których celem jest edukowanie młodzieży. To właśnie praca z ubogimi ludźmi, którzy potrafią się zjednoczyć we wspólnym osiąganiu celu, uformowała jej sposób myślenia oraz głoszone przez nią idee [Korombel A, Grabiec O. 2016].

"Mary Parker Follett pełniła wiele różnorodnych funkcji, do których należą m.in [Korombel A, Grabiec O. 2016]:

• funkcja Przewodniczącej Komitetu Miejskiej Ligi Kobiet Na Rzecz Szerszego Wykorzystania Budynków Szkolnych, który w 1911 roku otworzył Ośrodek Społeczny East Boston High School (1908);
• funkcja Wiceprzewodniczącej Narodowego Stowarzyszenia Domów Kultury (1917-1921);
• funkcja wykładowcy zarządzania przemysłowego na Uniwersytecie Oksfordzkim (1926);
• funkcja Konsultantki Ligii Narodów i Międzynarodowej Organizacji Pracy w Genewie (1928);
• funkcja wykładowcy w Londyńskiej Szkole Ekonomicznej (1933)".

Poglądy i założenia

Mary Parker Follett zaprezentowała nowe znaczenie pojęć takich jak władza oraz autorytet:

• Władzę określiła jako "zdolność wywoływania zdarzeń, bycia sprawcą, gdy okoliczności tego wymagają, inicjowania zmian". W ujęciu tym władza jest niepodzielna i traktowana jako właściwość danej osoby. Uważała, że każdy człowiek w celu rozwijania działalności, której się poświęca, powinien dążyć do osiągnięcia większej władzy.
• Autorytet natomiast określiła jako władzę formalną, wynikającą z wykonywania danej funkcji. Konsekwencją tego jest fakt, iż pojęcie to przypisuje się nie osobie a stanowisku. Wraz z rozwojem jednostek organizacyjnych w gospodarce i administracji rodzi się zjawisko określane przez Follett dyfuzją autorytetu. W związku z tym formułuje dwa nowe pojęcia: autorytet funkcjonalny i autorytet pluralistyczny.

Z pojęciem autorytetu ściśle wiąże się podejście do odpowiedzialności. Ludzie powinni bowiem być "odpowiedzialni nie przed kimś, ale raczej za coś". Zgodnie z takim stanowiskiem odpowiedzialność w dużych organizacjach rozkłada się na wiele stanowisk. Dlatego też w celu usprawnienia ich działalności Follett proponuje odpowiedzialność kolektywną i kumulatywną.

Follett kładła bardzo duży nacisk na współpracę wszystkich szczebli organizacji. Aby organizacja działa efektywniej ludzie muszą pracować "ze sobą" a nie "nad sobą", czy "pod sobą".

Stąd też wywodzi się jej wielkie poparcie dla funkcji koordynacji, którą uznała za najważniejszą funkcję zarządzania. Słynne zasady koordynacji:

• Koordynacja wymaga kontaktów bezpośrednich i indywidualnych.
• Musi być prowadzona od początku realizacji przedsięwzięcia.
• Powinna brać pod uwagę wszystkie czynniki mające wpływ na sytuację.
• Powinna być ciągła i permanentna.

Dla Follet sprawą fundamentalną była także integracja. To dzięki niej społeczeństwo może sprawnie funkcjonować na czele z gospodarkami i władzą, które są reprezentowane przez to społeczeństwo [Stout M, Love J. M., Patalon M. 2015].

Follett była też jedną z pierwszych osób, które analizowały psychologiczne aspekty konfliktów w organizacjach. Sformułowała tzw. prawo sytuacji, mówiące o tym, że polecenia "powinny składać się z decyzji tych którzy je dają i tych którzy je przyjmują". Współpracownicy powinni do każdej sytuacji podchodzić jak partnerzy, a nie jak podwładni i przełożeni.

Follett uważała, że konflikty to coś zupełnie normalnego. Co więcej, mogą nawet przynieść korzyści zainteresowanym stronom, o ile te będą potrafiły racjonalnie go rozwiązać (poprzez integrację lub kompromis). W przeciwnym wypadku może dojść do bardzo groźnego zjawiska zwanego "utajeniem konfliktu". Konflikt może bowiem ujawnić się w najmniej spodziewanym dla organizacji momencie, z siłą która uniemożliwi jego rozwiązanie.

Co więcej, według Follett, konfliktów nie da się uniknąć. Można za to starać się wydobyć z nich potencjał oraz kreatywność [Szaban J. M. 2012].

Publikacje

Do najważniejszych publikacji Mary Parker Follett należą [Stout M, Love J. M., Patalon M. 2015]:

• "The Speaker of the House of Representatives" - 1896 r.
• "The New State: Group Organization the Solution of Popular Government" - 1918 r.
• "Community is a Proces" - 1919 r.
• "Creative Experience" - 1924 r.

Mary Parker Follett — artykuły polecane

Herbert Simon — Ludwig von Mises — John Stuart Mill — Rozwój zarządzania personelem — Dobro wspólne — Etyka biznesu — Fritz Jules Roethlisberger — Praca w Katolickiej Nauce Społecznej — Friedrich Hayek

Bibliografia

• Kaczmarek B. (2017), Rozumienie polityki a badanie pozornie niepolitycznych sfer życia społecznego, Studia i Analizy, nr 46, s. 75-95
• Korombel A., Grabiec O. (2016), Mary Parker Follett - wizjonerka nauk o zarządzaniu, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Zarządzanie, nr 3
• Koźmiński A. (1998), Zarządzanie - teoria i praktyka, PWN, Warszawa
• Martyniak Z. (2002), Historia myśli organizatorskiej, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków
• Stout M., Love J. M., Patalon M. (2015), Od ontologii do administracji. Integracja społeczna w ujęciu Mary Follett, Pedagogika Społeczna, nr 1
• Szaban J. (2012), Zachowania Organizacyjne. Aspekt międzykulturowy Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń

Autor: Anna Kondrat, Kinga Kosecka