Ryzyko cenowe

Ryzyko cenowe, w wąskim tego słowa znaczeniu oznacza ryzyko związane z niekorzystnymi zmianami cen materiałów i surowców do produkcji zużywanych przez poszczególne przedsiębiorstwa lub też wyrobów i usług przez nie sprzedawanych. Niekorzystne zmiany tych cen (wzrost cen produktów i usług nabywanych przez przedsiębiorstwo oraz spadek cen produktów i usług sprzedawanych) powodują określone konsekwencje dla kosztów produkcji, przychodów ze sprzedaży, zysku, a w ostateczności także dla wartości firmy.

TL;DR

Ryzyko cenowe dotyczy niekorzystnych zmian cen surowców i materiałów, które mają wpływ na koszty produkcji i wartość firmy. Ustalanie ceny może wiązać się z problemami, takimi jak obniżenie popytu lub podejrzenia co do jakości towaru. Upływ czasu między zawarciem kontraktu a jego realizacją może powodować ryzyko kursowo-walutowe. Ryzyko ceny kredytowej związane jest z możliwością nie wywiązania się z zobowiązań płatniczych. Zarządzanie ryzykiem cenowym wymaga wyboru strategii cenowej, rynku docelowego, analizy kosztów i oczekiwań konsumentów.

Ustalanie ceny

Wprawdzie cena jest jednym z elementów kontraktu, ale skupia ona w sobie rezultaty całej działalności przedsiębiorstwa na całym rynku. Odnosi się ono w równym stopniu do importerów jak i eksporterów, różne są natomiast skutki jakie ze sobą niesie. W eksporcie ustalenie zbyt niskiej ceny oznacza pogorszenie efektywności transakcji. Bywa, że nabywca wiąże niską cenę ze złą jakością towaru, co paradoksalnie może prowadzić do zjawiska gdzie obniżenie ceny prowadzi do obniżenia popytu. Ponadto w krajach, w których występuje gospodarka rynkowa, w tym również w krajach Unii Europejskiej, zbyt niska cena uznana być może za cenę dumpingową co niesie ze sobą ryzyko wszczęcia postępowania antydumpingowego. Analogiczną sytuację przypisać można importerowi gdzie zbyt wysoka cena jest równoznaczna z pogorszeniem efektywności transakcji, a z zbyt niska, może budzić wątpliwości co do jakości towaru. W celu ograniczenia ryzyka należy wtedy odpowiednio opracować klauzul kontraktowych dotyczących przedmiotu dostawy, parametrów jakości, rękojmi i ewentualnej gwarancji.

Znaczenie upływu czasu

Charakterystyczny dla obrotu z zagranicą jest pewien upływ czasu pomiędzy chwilą zawarcia transakcji a momentem jej realizacji. Aby ominąć problemy jakie może to zjawisko nastręczać możliwe jest ustalenie ceny fix, która wiąże obie strony kontraktu, bez względu na to na jakim poziomie będzie się kształtować cena rynkowa w momencie zapłaty. Pośrednim rozwiązaniem jest umieszczenie w kontrakcie klauzuli rewizji ceny, umożliwiającej jej zmianę w wypadku, gdy podstawowe składniki ceny przekroczą ustalony poziom. W związku z upływem czasu między terminem zawarcia i terminem wykonania umowy ryzyko ceny wiąże się ściśle z wcześniej opisanym ryzykiem kursowo-walutowym.

Cena kredytowa

Z ryzykiem ceny związane jest również pojęcie ryzyka ceny kredytowej. Teoretycznie nie powinna się ona różnić od ceny gotówkowej, ponieważ powinna zostać pokryta przez koszt kredytu. W praktyce jest ona jednak zazwyczaj wyższa od ceny gotówkowej. Można to wytłumaczyć tym, że kapitał zaangażowany w produkcję lub obrót towarowy przynosi zwykle większy zysk niż ten sam kapitał ulokowany w banku. Drugą przyczyną takiego stanu rzeczy jest ryzyko związane z możliwością nie wywiązania się z zobowiązań płatniczych. W wielu krajach istnieje możliwość zabezpieczenia ryzyka ceny kredytowej poprzez ubezpieczenie kredytu eksportowego.

Zarządzanie ryzykiem ceny

Jest to jedno z najtrudniejszych zadań dla eksporterów. Cena to złożona kategoria, gdyż określa wartość dobra lub usługi przedstawioną w jednostkach pieniężnych. Dany produkt posiada taką wartość, za jaka zapłaci za niego nabywca. Jak wiadomo na cenę oddziałuje kategoria podaży oraz popytu, stad tez pochodzi nauka o mechanizmach formowania się popytu i podaży, a także ich wpływa na wielkość produkcji na konkurencyjnych rynkach. Ryzyko cenowe w państwie jest na tyle istotne, że skutki zostać mogą przemieszczone na inne rynki zagraniczne, ponieważ wywodzą się z cen krajowych. Dlatego też bardzo istotnym celem jest ograniczanie kosztów produkcji oraz ich kontrolowanie, ponieważ wpływają one na koszty całkowite organizacji liczone dla danej wielkości wytwórczości. Powyższa obserwacja jest bardzo ważna dla wszystkich przedsiębiorców, którzy eksportują towary na rynki zagraniczne (Kaczmarek T. 2008, s. 91-92)

Zadania związane z zarządzaniem ryzykiem cenowym, jakie winien zdefiniować sobie eksporter, który pragnie zbadać swoją sytuacje rynkową danego produktu:

1. Wybór strategii cenowej danego produktu
2. Wybór rynku docelowego
3. Wymagania technologiczne na danym rynku
4. Oczekiwana reakcja ze strony konkurencji
5. Maksymalne uczestnictwo w rynku
6. Określenie ilości dobra, jaką można wyprodukować
7. Ustalenie poziomu cen za cały rok
8. Scharakteryzowanie faktycznego stopnia cen konkurencji
9. Określenie oczekiwanego zysku
10. Sytuacja konkurencji w odniesieniu do kosztów
11. Zdefiniowanie granic, które mogą ograniczyć zysk
12. Scharakteryzowanie oczekiwań konsumentów co do cen produktu
13. Wyznaczenie struktury kosztów
14. Uwzględnienie dalszych możliwych progów cenowych

Powyższe zadania wiążą się ze strategia cenowa, która opisuje następne kroki w sferze zarzadzania ryzykiem, zachowaniami konsumentów, określeniem rynku, zdefiniowaniem przewidywalnych maksymalnych udziałów na wybranych rynkach, wymaganiami technicznymi, które są niezbędne do produkcji określonych dóbr, analizą kosztów dzięki której jesteśmy w stanie ocenić przewidywalny przychód.

Badając rynek na który chcemy wprowadzić dany produkt, wymaga uwzględnienia faktycznej sytuacji oraz oświadczenia, czy pojawia się na nim możliwość wzrostu, który zezwala na zwiększenie transakcji, a także sprawdzenia jakie mają oczekiwania, wymagania konsumenci na przyszłość. Priorytetowym zadaniem jest również ustalenie progu rentowności firmy, co nie jest łatwym zadaniem (Kaczmarek T. 2012, s. 92-93)

Ryzyko cenowe — artykuły polecane

Ryzyko w transakcjach międzynarodowych — Arbitraż — Parytet siły nabywczej — Zarządzanie cenami — Strategia cenowa — Cena transferowa — Cena — Zapas bezpieczeństwa — Strategia międzynarodowego marketingu mix

Bibliografia

• Czekaj J., Dresler Z. (2011), Zarządzanie finansami przedsiębiorstw: podstawy teorii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Kaczmarek T. (2008), Ryzyko i zarządzanie ryzykiem. Ujęcie interdyscyplinarne, Difin, Warszawa
• Rembisz W. (2013), Ryzyko i cenowa elastyczność podaży produkcji rolniczej
• Rozporządzenie Rady (WE) nr 384/96 z dnia 22 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony przed dumpingowym przywozem z krajów niebędących członkami Wspólnoty Europejskiej Document 31996R0384
• Rytel O. (2010), Zarządzanie ryzykiem działalności gospodarczej, Zeszyty Naukowe Akademii Podlaskiej. Administracja i zarządzanie, nr 85
• Stępień S. (2012), Zarządzanie ryzykiem cenowym w rolnictwie w praktyce wybranych krajów na świecie, Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego, nr 12

Autor: Andrzej Ruchałowski, Agnieszka Zielińska

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.