Eugeniusz Słucki

Eugeniusz Słucki (1880-1948) ukończył gimnazjum w Żytomierzu, a następnie studiował na Uniwersytecie Kijowskim, z którego został usunięty (jednocześnie zakazano mu wstępu na którąkolwiek ze szkół wyższych w Rosji, po tym jak wziął udział w fali protestów).

Następnie rozpoczął ponownie studia w Monachium związane z budownictwem. Tam odkrył swoje powołanie, jakim była praca naukowa. Pomocne tu okazały się jego zdolności matematyczne, które postanowił wykorzystać w ekonomii. Idąc w tym kierunku rozpoczął studia na Wydziale Prawa w Kijowie. Pierwszym dziełem z tej dziedziny była praca dyplomowa Słuckiego pt. "Teoria najwyższej użyteczności", po czym postanowił uzyskać tytuł magistra "ekonomii politycznej", co udało mu się dopiero kilka lat później. W tym czasie również rozpoczął kolejne studia, tym razem statystyczne. W tej dziedzinie powstało jego kolejne dzieło pt. "Teoria korelacji".

Jednak sławę i uznanie przyniosła mu w 1926 r. praca z dziedziny prakseologii, którą to nauką zajmował się przez dużą część swojego życia. Słucki zawarł w niej definicję podstawowych pojęć prakseologicznych:

• Definicję układu - wszystkie stany, które można opisać za pomocą pewnych wartości czyli parametrów.
• Definicję przestrzeni stanów - są to wszystkie wartości parametrów.
• Definicję zależności pomiędzy układem a przestrzenią stanów - mówi, że w przestrzeni stanów znajdują się punkty, które determinują zachowanie się całego układu tzw. obszar swobody układu oraz dyrygenta, która określa które z tych punktów muszą wchodzić w skład układu. Punkt zawierający te konieczne składowe Słucki nazywa optimum.
• Definicję wyboru - jest to wcześniej zdefiniowane optimum.
• Definicję oddziaływania - jako przejście układu z jednego punktu do drugiego.
• Definicję działania - jako zmianę stanu wywołana przez dyrygentę.
• Definicję operacji - działanie spowodowane przez dyrygentę.
• Definicję władzy - jako możliwość przeprowadzenia operacji.

Prakseologia to nauka o normach i zasadach skutecznego i sprawnego działania. Zadaniem prakseologii jest m.in. naukowe badanie warunków sprawności działań. W związku z tym zajmuje się ona typologią działań, połączoną z dociekaniem przyczyn ich powodzeń i niepowodzeń.

Według koncepcji Słuckiego, warunkiem sprawnego działania układu jest, aby zmieniał się on celowo. Dzieje się tak, gdy dyrygenta wyznacza jego parametry na podstawie nie tylko znanych przyszłych i teraźniejszych stanów, ale też przewidywań dotyczących możliwych stanów, które mogą wystąpić w przyszłości. Znając cel możemy wyznaczyć konkretny kierunek, a nawet dokładny tor rozwoju naszego układu.

Poza dziedziną prakseologii do zasług Słuckiego można zaliczyć również:

• Wniesienie wkładu w analizę teorii zachowań konsumenta, poprzez pokazanie wzajemnego oddziaływania efektu substytucyjnego i dochodowego spowodowanego zmianami w cenach dóbr i usług tzw. efekt Słuckiego.
• Badania w zakresie teorii budżetu konsumenta.
• Badanie przyczyn zjawisk cyklicznych w ekonomii, stosując osiągnięcia teorii i procesów stochastycznych.
• W późniejszym okresie życia zainteresowanie analizą matematyczną z zakresu teorii prawdopodobieństwa i problemów statystyki matematycznej.

Eugeniusz Słucki — artykuły polecane

Ceteris paribus — Brzytwa Ockhama — Vilfredo Pareto — Ekonomia pozytywna — Alfred Marshall — Henry Louis Le Chatelier — Tadeusz Marian Kotarbiński — Test Murraya — Behawioryzm

Bibliografia

• Martyniak Z. (1996), Historia myśli organizatorskiej, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków
• PWN (1965), Wielka Encyklopedia Powszechna, PWN, Warszawa
• Wikipedia.org, Prakseologia

Autorzy: Anna Góralska