Dochodzenie roszczeń

Dochodzenie roszczeń to rozstrzyganie na drodze sądowej swoich praw w przypadku niespełnienia obowiązku zrealizowania określonego działania lub zaniechania tego działania przez drugą stronę (dłużnika). Sądowe uznanie słuszności roszczenia przyjmuje formę wyroku, natomiast postanowienia wyroku są najczęściej realizowane poprzez komornika.

TL;DR

Artykuł dotyczy dochodzenia roszczeń przez sąd w przypadku niewykonania obowiązku przez drugą stronę. Roszczenia mogą wynikać z naruszenia prawa i najczęściej dotyczą wierzytelności. Procedura dochodzenia roszczeń w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych różni się od innych spraw. W przypadku niewykonania usługi, konsument może żądać naprawienia szkody od usługodawcy. Reklamację należy złożyć u usługodawcy, a w przypadku braku zadowalającej odpowiedzi, można zwrócić się do innych instytucji. Rozwój regulacji unijnej wprowadził nowe prawa dotyczące dochodzenia roszczeń przed krajowymi sądami.

Co to jest roszczenie?

Roszczenia są jedną z form uprawnień. Dokonanie roszczenia narzuca konieczność pośrednictwa osób trzecich i polega na możności żądania od określonej osoby, bądź grupy osób określonego zachowania. Odpowiednikiem roszczenia jest obowiązek drugiej strony (osoby, bądź grupy osób) zrealizowania określonego działania lub zaniechania tego działania. Działanie strony uprawnionej jest określone zarówno przez wskazanie uprawnienia oraz przez ustalenie powinnego zachowania drugiej strony stosunku prawnego. Najczęściej spotykaną postacią roszczenia jest wierzytelność wynikająca ze stosunku zobowiązanego. Zgodnie z art. 351 par. 1 k.c. "zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić". Wielokrotnie roszczenia są następstwem naruszenia prawa, dlatego też wyróżnić można np. roszczenia windykacyjne lub negatoryjne, uzupełniające, posiadacza o zwrot nakładów, związane z budową na cudzym gruncie.

Uprawnienia to dozwolone normą prawną zachowanie uprawnionego. Spośród stosunków prawnych można wyróżnić np. uprawnienia do korzystania z rzeczy, natomiast jako inny przykład można wskazać występujące w stosunkach zobowiązaniowych roszczenie wierzyciela o spełnienie świadczenia.

Dochodzenie roszczeń z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych

Procedura w sprawach podlegających sądom pracy oraz sądom pracy i [[[Ubezpieczenia społeczne|ubezpieczeń społecznych]] toczy się według przepisów k.p.c. Wśród spraw właściwych dla tych instytucji znajdują się sprawy wskazane w art. 476 par. 1 k.p.c. Kodeks dopuszcza również możliwość rozpatrywania sporów pracowniczych poza sądami do tego uprawnionymi poprzez przeprowadzanie postępowania pojednawczego w celu polubownego rozwiązania konfliktu o roszczenia pracownika przed zakładową komisją pojednawczą. Komisja pojednawcza powoływana jest przez pracodawcę i zakładową organizację związkową. Procedura przed komisją pojednawczą jest drugą (po postępowaniu sądowym) możliwością rozwiązania sporu na linii pracownik - pracodawca i nie ma charakteru obligatoryjnego. Jeśli obie strony na drodze postępowania pojednawczego zawierają ugodę, to ugoda ta stanowi tytuł egzekucyjny i w razie jej niewykonania przez zakład pracy podlega wykonaniu na mocy przepisów k.p.c., po zatwierdzeniu przez sąd jej wykonalności. Nie do przyjęcia jest umowa, której treść byłaby niezgodna z prawem lub zasadami współżycia społecznego. Jeżeli postępowanie przed komisją pojednawczą nie zakończy się podpisaniem umowy, wtedy komisja na żądanie pracownika przekazuje sprawę do sądu w terminie do 14 dni.

Reklamacje w sektorze finansowym

Konsumenci nie wiedzą, że usługi finansowe także podlegają reklamacji. Konsumenci mogą dochodzić roszczeń z tytułu:

1. Czynności bankowych np.:

• Bankowe rozliczenia pieniężne
• Wkłady pieniężne na żądanie
• Finansowe operacje terminowe
• Zbywanie i nabywanie pieniężnych wierzytelności
• Potwierdzanie oraz udzielanie gwarancji bankowych
• Potwierdzanie i otwieranie akredytyw
• Wydawanie instrumentu elektronicznego pieniądza

1. Czynności ubezpieczeniowych
2. Umowy kredytu konsumenckiego

Konsument nie może dochodzić roszczeń z tytułu usług "polegających na gromadzeniu środków pieniężnych i ich lokowaniu, z przeznaczeniem na wypłatę członkom otwartego funduszu emerytalnego lub uczestnikom pracowniczego funduszu emerytalnego po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego".

System dochodzenia roszczeń

W żaden sposób nie są regulowane zasady odpowiedzialności usługodawcy. W sytuacji nie wykonania lub nienależytego wykonania danej usługi konsument powinien posłużyć się art. 471 Kodeksu Cywilnego. Konsument może wnioskować o naprawienie szkody od usługodawcy, która powstała w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Konsument musi udowodnić, że usługodawca nie wykonał lub nienależycie wykonał usługę, a także w wyniku tego powstała szkoda. Usługodawca odpowiada za szkodę tylko wtedy gdy wynikła ona jego winy.

Na początku powinno złożyć się reklamację danej finansowej usługi we wszystkich jednostkach podmiotu rynku finansowego, w których była zawierana umowa. Reklamacja to dokument który może być złożony:

• W formie pisemnej - za pomocą przesyłki pocztowej lub osobiście
• Ustnie - osobiście lub telefonicznie
• W formie elektronicznej - za pomocą środków komunikacji elektronicznej

Instytucja ma obowiązek odpowiedzi na złożoną reklamację w czasie nie dłuższym niż 30 dni (w trudnych sytuacjach czas może wynosić max 60 dni) od otrzymania reklamacji od konsumenta. W drugim przypadku musi on dostać informację o dłuższym terminie rozpatrywania reklamacji. Wyjaśniony też musi zostać powód przedłużenia terminu. W sytuacji, gdy czas na odpowiedź wynosi standardowo 30 dni i zostanie przekroczony wówczas reklamacja jest rozpatrzona zgodnie z wolą klienta. [ Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 art. 6,7,8].

Jeśli reklamacja jest rozpatrzona na niekorzyść klienta ma on możliwość dochodzenia swoich roszczeń za pomocą innych instytucji:

• Rzecznika Finansowego
• Rzecznika Praw Konsumenta
• Bankowego Arbitrażu Konsumenckiego
• Komisji Nadzoru Finansowego
• Sądu Polubownego lub Sądu Powszechnego

Dochodzenie roszczeń na prawie Unii Europejskiej przed sądami krajowymi

Rozwój regulacji unijnej:

1. Prawo do odszkodowania
2. Prawo do zwrotu opłaty, cła, podatku pobranych niezgodnie z prawem UE
3. Prawo do tymczasowego Środka zabezpieczającego przywództwo
4. Prawo do skutecznego środka prawnego
5. Środki krajowe przeciwko naruszeniom prawa UE:

• Odstraszające
• Proporcjonalne do charakteru naruszenia
• Efektywne

Dochodzenie roszczeń — artykuły polecane

Gwarancja — Sądowy tytuł egzekucyjny — Darowizna — Dłużnik — Nakaz zapłaty — Umowa ubezpieczenia — Klauzula wykonalności — Rękojmia a gwarancja — Umowa powiernicza

Bibliografia

• Gniewka E. (red.) (1998), Podstawy prawa cywilnego i handlowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
• Jodłowski J. i in. (1996), Postępowanie cywilne, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa
• Łacny J. (2010), Skutki naruszenia prawa Unii Europejskiej przez państwa członkowskie, Warszawa
• Piszcz A., Wolski D. (red.) (2016), Dochodzenie przed sądem polskim roszczeń odszkodowawczych z tytułu naruszenia reguł konkurencji, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa

Autor: Karolina Ścisło, Joanna Trzpit