Vilfredo Pareto: Różnice pomiędzy wersjami
m (Dodanie MetaData Description) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Vilfredo Federigo Damasio Pareto''' (1848-1923) - włoski socjolog i ekonomista, wybitny przedstawiciel ''szkoły lozańskiej'', uczeń i kontynuator prac ''Leona Walrasa''. W swych poglądach podkreślał intensywność powiązań [[Ekonomia|ekonomii]] z socjologią i [[Polityka gospodarcza|polityką gospodarczą]]. Uwzględniając wady wynikające z działania wolnej [[Konkurencja|konkurencji]] zmodyfikował walrowską teorię równowagi ogólnej, tworząc ''"teorię wyborów"''. W dziedzinie ekonomii bardzo znane jest również ''"optimum Pareta"'', wyjaśniające podejście do właściwej [[Alokacja zasobów|alokacji zasobów]]. | '''Vilfredo Federigo Damasio Pareto''' (1848-1923) - włoski socjolog i ekonomista, wybitny przedstawiciel ''szkoły lozańskiej'', uczeń i kontynuator prac ''Leona Walrasa''. W swych poglądach podkreślał intensywność powiązań [[Ekonomia|ekonomii]] z socjologią i [[Polityka gospodarcza|polityką gospodarczą]]. Uwzględniając wady wynikające z działania wolnej [[Konkurencja|konkurencji]] zmodyfikował walrowską teorię równowagi ogólnej, tworząc ''"teorię wyborów"''. W dziedzinie ekonomii bardzo znane jest również ''"optimum Pareta"'', wyjaśniające podejście do właściwej [[Alokacja zasobów|alokacji zasobów]]. | ||
| Linia 22: | Linia 6: | ||
==Życiorys== | ==Życiorys== | ||
Vilfredo Pareto urodził się 15 lipca 1848 roku w Paryżu we włoskiej, arystokratycznej rodzinie. Władał biegle jezykiem francuskim. Studiował matematykę i fizykę w Turynie, by po zdobyciu tytułu inżyniera podjąć pracę w zarządzie włoskich linii kolejowych. | Vilfredo Pareto urodził się 15 lipca 1848 roku w Paryżu we włoskiej, arystokratycznej rodzinie. Władał biegle jezykiem francuskim. Studiował matematykę i fizykę w Turynie, by po zdobyciu tytułu inżyniera podjąć pracę w zarządzie włoskich linii kolejowych. | ||
Odrzucony we włoskim świecie akademickim, odnalazł schronienie w Szwajcarii, zastępując swojego nauczyciela Walrasa w katedrze ekonomii w Lozannie (1893). W ciągu trzynastu lat, wniósł bardzo istotny wkład do teorii równowagi, rozwijając zasady utylitarnej teorii dobrostanu (optimum Pareto); Na podstawie analizy statystycznej doszedł do wniosku, że rozkład dochodów w każdym społeczeństwie zawsze odpowiada na ten sam [[model]], tak że [[polityka]] mająca na celu redystrybucję bogactwa ([[prawo]] Pareto) byłaby bezużyteczna. | Odrzucony we włoskim świecie akademickim, odnalazł schronienie w Szwajcarii, zastępując swojego nauczyciela Walrasa w katedrze ekonomii w Lozannie (1893). W ciągu trzynastu lat, wniósł bardzo istotny wkład do teorii równowagi, rozwijając zasady utylitarnej teorii dobrostanu (optimum Pareto); Na podstawie analizy statystycznej doszedł do wniosku, że rozkład dochodów w każdym społeczeństwie zawsze odpowiada na ten sam [[model]], tak że [[polityka]] mająca na celu redystrybucję bogactwa ([[prawo]] Pareto) byłaby bezużyteczna. | ||
| Linia 28: | Linia 11: | ||
W 1906 r. zrezygnował z nauczania, aby poświęcić się wyłącznie badaniom, przenosząc swoją uwagę z ekonomii na socjologię. Poczynając od analizy psychologicznej motywów ludzkich zachowań (w tym w dużej mierze irracjonalnych motywów, które nie zostały uwzględnione w jego myśleniu ekonomicznym), ulepszył on teorię elit, która podniosła nieunikniony charakter nierówności społecznych i dominacja mas przez wybraną mniejszość. | W 1906 r. zrezygnował z nauczania, aby poświęcić się wyłącznie badaniom, przenosząc swoją uwagę z ekonomii na socjologię. Poczynając od analizy psychologicznej motywów ludzkich zachowań (w tym w dużej mierze irracjonalnych motywów, które nie zostały uwzględnione w jego myśleniu ekonomicznym), ulepszył on teorię elit, która podniosła nieunikniony charakter nierówności społecznych i dominacja mas przez wybraną mniejszość. | ||
Jego wysiłki, aby analizować życie polityczne oprócz ideologicznej surowej rzeczywistej walki o władzę mają być traktowane, wraz z Gaetano Mosca, jedym z inicjatorów "nauk | Jego wysiłki, aby analizować życie polityczne oprócz ideologicznej surowej rzeczywistej walki o władzę mają być traktowane, wraz z Gaetano Mosca, jedym z inicjatorów "nauk politycznych" występów. W każdym razie, analiza odzwierciedla nostalgię za światem liberalnym Europejskiej w kryzysie przeciwko postępowi polityk masowych. W swoich pismach krytykował i wyśmiewał teorie postępu, demokracji, równości i socjalizmu, eksponujących składnik siły i podstępu, który istnieje w historii ludzkości. | ||
Ta [[wizja]] uczyniła go ideologicznym poprzednikiem faszyzmu; w rzeczy samej Mussolini próbował dostosować intelektualny [[prestiż]] Pareto, który nigdy nie krytykował włoskiego faszyzmu, a nawet przyznał, że został mianowany senatorem na krótko przed śmiercią. | Ta [[wizja]] uczyniła go ideologicznym poprzednikiem faszyzmu; w rzeczy samej Mussolini próbował dostosować intelektualny [[prestiż]] Pareto, który nigdy nie krytykował włoskiego faszyzmu, a nawet przyznał, że został mianowany senatorem na krótko przed śmiercią. | ||
Zmarł 19 sierpnia 1923 roku w wieku 75 lat. Został pochowany w Szwajcarii.(G.Busino,2004, s. 1-2) | Zmarł 19 sierpnia 1923 roku w wieku 75 lat. Został pochowany w Szwajcarii.(G.Busino,2004, s. 1-2) | ||
<google>n</google> | |||
==Osiągnięcia w dziedzinie ekonomii== | ==Osiągnięcia w dziedzinie ekonomii== | ||
| Linia 45: | Linia 30: | ||
==Osiągnięcia w socjologii i statystyce== | ==Osiągnięcia w socjologii i statystyce== | ||
Vilfredo Pareto posiadał również szeroką wiedzę z zakresu socjologii i historii, wykazując przy tym wielki talent matematyczny. Zdobył uznanie następującymi teoriami: | Vilfredo Pareto posiadał również szeroką wiedzę z zakresu socjologii i historii, wykazując przy tym wielki talent matematyczny. Zdobył uznanie następującymi teoriami: | ||
* [[Zasada Pareto|prawo Pareta]]: [[zasada]] opisująca wiele zjawisk, w których 20% badanych obiektów związanych jest z 80% pewnych zasobów. | * [[Zasada Pareto|prawo Pareta]]: [[zasada]] opisująca wiele zjawisk, w których 20% badanych obiektów związanych jest z 80% pewnych zasobów. | ||
* teoria krążenia elit: ciągła [[wymiana]] pozycji społecznych elit z opozycji i koalicji.(G.Busino,2004, s. 5) | * teoria krążenia elit: ciągła [[wymiana]] pozycji społecznych elit z opozycji i koalicji.(G.Busino,2004, s. 5) | ||
| Linia 52: | Linia 37: | ||
* ''[[Kurs]] ekonomii politycznej'', 1896 | * ''[[Kurs]] ekonomii politycznej'', 1896 | ||
* ''Podręcznik ekonomii politycznej'', 1906 | * ''Podręcznik ekonomii politycznej'', 1906 | ||
* ''[[Ekonomia]] matematyczna'', 1911 | * ''[[Ekonomia]] matematyczna'', 1911 | ||
'''Patrz także:''' | '''Patrz także:''' | ||
| Linia 58: | Linia 43: | ||
* [[Efektywność w sensie Pareto]] | * [[Efektywność w sensie Pareto]] | ||
* [[Diagram Pareto]] | * [[Diagram Pareto]] | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Szkoła neoklasyczna]]}} — {{i5link|a=[[Behawioryzm]]}} — {{i5link|a=[[Thorstein Veblen]]}} — {{i5link|a=[[Eugeniusz Słucki]]}} — {{i5link|a=[[Alfred Marshall]]}} — {{i5link|a=[[Nauki społeczne]]}} — {{i5link|a=[[Friedrich Hayek]]}} — {{i5link|a=[[Adam Smith]]}} — {{i5link|a=[[Antropologia kulturowa]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Busino G. (1977) | <noautolinks> | ||
* Busino G., Dyson R | * Busino G. (1977), ''Vilfredo Pareto e l’industria del ferro nel Valdarno'', Comit, Milan | ||
* Juran J. (1992) | * Busino G., Dyson R. (2004), ''[https://www.popso.it/fondopareto/epistolario_frames/pareto_breve/VPareto_by_GBusino.PDF Fondo Vilfredo Pareto della Banca Popolare di Sondrio]'', Université de Lausanne, Chêne-Bourg | ||
* Landreth H., D. | * Juran J. (1992), ''[https://www.projectsmart.co.uk/docs/the-non-pareto-principle.pdf The Non-Pareto Principle; Mea Culpa]'' | ||
* Landreth H., Colander D. (2005), ''Historia myśli ekonomicznej'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | |||
* Pareto | * Pareto V. (1974), ''[https://msuweb.montclair.edu/~lebelp/ParetoNewTheoryJPE1897.pdf The new theories of economics]'', Journal of Political Economy, vol. 5, iss. 4 | ||
* Stankiewicz W. | * Pareto V. (1994), ''Uczucia i działania - Fragmenty socjologiczne'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
* Stankiewicz W. (2007), ''Historia myśli ekonomicznej'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | |||
[[Kategoria: | </noautolinks> | ||
[[Kategoria:Znani ekonomiści]] | |||
{{a|Anna Pulchny, Adriana Patro}} | {{a|Anna Pulchny, Adriana Patro}} | ||
[[en:Vilfredo Pareto]] | [[en:Vilfredo Pareto]] | ||
{{#metamaster:description|Vilfredo Pareto - włoski socjolog i ekonomista, twórca teorii wyborów i optimum Pareta, integrujący ekonomię i socjologię.}} | {{#metamaster:description|Vilfredo Pareto - włoski socjolog i ekonomista, twórca teorii wyborów i optimum Pareta, integrujący ekonomię i socjologię.}} | ||
Aktualna wersja na dzień 23:44, 11 sty 2024
Vilfredo Federigo Damasio Pareto (1848-1923) - włoski socjolog i ekonomista, wybitny przedstawiciel szkoły lozańskiej, uczeń i kontynuator prac Leona Walrasa. W swych poglądach podkreślał intensywność powiązań ekonomii z socjologią i polityką gospodarczą. Uwzględniając wady wynikające z działania wolnej konkurencji zmodyfikował walrowską teorię równowagi ogólnej, tworząc "teorię wyborów". W dziedzinie ekonomii bardzo znane jest również "optimum Pareta", wyjaśniające podejście do właściwej alokacji zasobów.
TL;DR
Vilfredo Pareto był włoskim socjologiem i ekonomistą, który stworzył teorię wyborów i optimum Pareta. Był także ideologicznym poprzednikiem faszyzmu. Jego osiągnięcia w dziedzinie ekonomii obejmują wprowadzenie nowego podejścia do mierzenia użyteczności oraz stworzenie krzywych obojętności. W socjologii i statystyce wprowadził zasadę Pareto i teorię krążenia elit. Najważniejsze publikacje to m.in. "Kurs ekonomii politycznej" i "Podręcznik ekonomii politycznej".
Życiorys
Vilfredo Pareto urodził się 15 lipca 1848 roku w Paryżu we włoskiej, arystokratycznej rodzinie. Władał biegle jezykiem francuskim. Studiował matematykę i fizykę w Turynie, by po zdobyciu tytułu inżyniera podjąć pracę w zarządzie włoskich linii kolejowych.
Odrzucony we włoskim świecie akademickim, odnalazł schronienie w Szwajcarii, zastępując swojego nauczyciela Walrasa w katedrze ekonomii w Lozannie (1893). W ciągu trzynastu lat, wniósł bardzo istotny wkład do teorii równowagi, rozwijając zasady utylitarnej teorii dobrostanu (optimum Pareto); Na podstawie analizy statystycznej doszedł do wniosku, że rozkład dochodów w każdym społeczeństwie zawsze odpowiada na ten sam model, tak że polityka mająca na celu redystrybucję bogactwa (prawo Pareto) byłaby bezużyteczna.
W 1906 r. zrezygnował z nauczania, aby poświęcić się wyłącznie badaniom, przenosząc swoją uwagę z ekonomii na socjologię. Poczynając od analizy psychologicznej motywów ludzkich zachowań (w tym w dużej mierze irracjonalnych motywów, które nie zostały uwzględnione w jego myśleniu ekonomicznym), ulepszył on teorię elit, która podniosła nieunikniony charakter nierówności społecznych i dominacja mas przez wybraną mniejszość.
Jego wysiłki, aby analizować życie polityczne oprócz ideologicznej surowej rzeczywistej walki o władzę mają być traktowane, wraz z Gaetano Mosca, jedym z inicjatorów "nauk politycznych" występów. W każdym razie, analiza odzwierciedla nostalgię za światem liberalnym Europejskiej w kryzysie przeciwko postępowi polityk masowych. W swoich pismach krytykował i wyśmiewał teorie postępu, demokracji, równości i socjalizmu, eksponujących składnik siły i podstępu, który istnieje w historii ludzkości.
Ta wizja uczyniła go ideologicznym poprzednikiem faszyzmu; w rzeczy samej Mussolini próbował dostosować intelektualny prestiż Pareto, który nigdy nie krytykował włoskiego faszyzmu, a nawet przyznał, że został mianowany senatorem na krótko przed śmiercią.
Zmarł 19 sierpnia 1923 roku w wieku 75 lat. Został pochowany w Szwajcarii.(G.Busino,2004, s. 1-2)
Osiągnięcia w dziedzinie ekonomii
W ramach "teorii wyborów" Vilfredo wprowadza nowe podejście do mierzenia subiektywnych kategorii tj.: użyteczność czy zadowolenie. Operując nowymi pojęciami (gusta, przeszkody, krzywe obojętności) pozwala nam zrozumieć "system preferencji i ograniczeń rządzących wyborem" [2]. Krzywe obojętności stworzone przez Pareto są obrazem przedstawiającym zachowania konsumenta i producenta w sytuacji dokonywania wyboru pomiędzy dwoma dobrami - stanowią istotny element w teorii ekonomii.
W ekonomii czystej Pareto dokonał podziału użyteczności na:
- użyteczność kardynalną (określenie ile razy coś jest większe od przyjętego wzorca)
- użyteczność ordynarną (porządkowanie poprzez nadawanie wskaźników do oceny większy/mniejszy).
Optimum w sensie Pareta oznacza taki podział dostępnych dóbr, który nie można poprawić sytuacji jednego podmiotu (dostarczyć mu większej ilości dóbr) nie pogarszając przy tym sytuacji pozostałych podmiotów.(G.Busino,2004, s. 3-4)
Osiągnięcia w socjologii i statystyce
Vilfredo Pareto posiadał również szeroką wiedzę z zakresu socjologii i historii, wykazując przy tym wielki talent matematyczny. Zdobył uznanie następującymi teoriami:
- prawo Pareta: zasada opisująca wiele zjawisk, w których 20% badanych obiektów związanych jest z 80% pewnych zasobów.
- teoria krążenia elit: ciągła wymiana pozycji społecznych elit z opozycji i koalicji.(G.Busino,2004, s. 5)
Najważniejsze publikacje
Spośród licznych publikacji Vilfredo Pareto, na szczególne uznanie zasługują:
Patrz także:
| Vilfredo Pareto — artykuły polecane |
| Szkoła neoklasyczna — Behawioryzm — Thorstein Veblen — Eugeniusz Słucki — Alfred Marshall — Nauki społeczne — Friedrich Hayek — Adam Smith — Antropologia kulturowa |
Bibliografia
- Busino G. (1977), Vilfredo Pareto e l’industria del ferro nel Valdarno, Comit, Milan
- Busino G., Dyson R. (2004), Fondo Vilfredo Pareto della Banca Popolare di Sondrio, Université de Lausanne, Chêne-Bourg
- Juran J. (1992), The Non-Pareto Principle; Mea Culpa
- Landreth H., Colander D. (2005), Historia myśli ekonomicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Pareto V. (1974), The new theories of economics, Journal of Political Economy, vol. 5, iss. 4
- Pareto V. (1994), Uczucia i działania - Fragmenty socjologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Stankiewicz W. (2007), Historia myśli ekonomicznej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
Autor: Anna Pulchny, Adriana Patro
