Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Zakład Ubezpieczeń Społecznych - instytucja państwowa zajmująca się ubezpieczeniami społecznymi. Została utworzona 24 października 1934 roku. Siedziba Zakładu znajduję się w Warszawie a aktualnym prezesem jest Gertruda Uścińska. Działalność opiera się na ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887

TL;DR

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) to polska instytucja państwowa zajmująca się ubezpieczeniami społecznymi. Powstała w 1934 roku i ma za zadanie gromadzenie składek na ubezpieczenia oraz wypłacanie świadczeń. ZUS reguluje ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Składki są przymusowe i finansują wypłacane świadczenia. Można wybierać między ulokowaniem pieniędzy w ZUS a otwartym funduszu emerytalnym (OFE). W OFE trafia tylko 2,92% zarobków, a całość środków z OFE jest przenoszona do ZUS przed emeryturą. Przeciwnicy OFE wskazują, że pieniądze w ZUS są zabezpieczone państwową gwarancją, a ZUS wspiera budżet kraju.

Historia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

Zakład Ubezpieczeń Społecznych został powołany do życia 24 października 1934 roku przez Prezydenta Ignacego Mościckiego. Instytucja ta scalała 5 wcześniej istniejących izb ubezpieczeniowych takich jak: Izba Ubezpieczeń Społecznych, Zakład Ubezpieczenia na Wypadek Choroby, Zakład Ubezpieczenia od Wypadków, Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych i Zakład Ubezpieczenia Emerytalnego Robotników. Nowa instytucja miała koordynować i nadzorować zarządzanie ubezpieczeniami społecznymi w Polsce. W celu ułatwienia funkcjonowania zakładu utworzono 5 odrębnych funduszy ubezpieczeniowych, dlatego dochody każdego z ubezpieczeń stanowiły własność funduszu. W 1955 roku doszło do likwidacji ZUS jednak w 1960 roku ponownie go utworzono. Dziś Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest instytucją państwową, która gromadzi składki na ubezpieczenia i zajmuje się ich wypłacaniem. Nadzór nad Zakładem sprawuje minister do spraw zabezpieczenia społecznego. Działanie instytucji reguluje ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. W skład Zakładu wchodzą Organy ZUS.

Zadania

Do podstawowych zadań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 poźn. Zm.) należy między innymi:

• stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych - obowiązek ubezpieczeniowy wynika bezpośrednio z przepisów ustaw, Zakład ustala obowiązek w przypadku gdy sprawa jest bardzo złożona),
• wymierzanie oraz pobieranie składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych - "ZUS może zakwestionować podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne" (B. Gudowska 2011, s. 699),
• ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz wypłacanie tych świadczeń - w tym przypadku organy ZUS także muszą ściśle przestrzegać przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ubezpieczony może się od decyzji odwołać, a sąd może tą decyzję odwołać; wypłata świadczeń. Wypłacanie świadczeń to podstawowa funkcja Zakładu,
• kontrola orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy - kontrolą zajmują się lekarze oraz komisje lekarskie. Muszą oni ustalić czy występuję niezdolność do pracy - jeśli tak to w jakim stopniu. Ubezpieczony może się od tej decyzji odwołać. Nadzór nad orzecznictwem pełni Prezes ZUS,
• dysponowanie środkami finansowymi funduszu ubezpieczeń społecznych oraz środkami Funduszu Alimentacyjnego,
• prowadzenie indywidualnych kont ubezpieczeniowych i kont płatników składek,
• realizacja umów oraz porozumień międzynarodowych w dziedzinie ubezpieczeń społecznych,
• popularyzacja wiedzy o ubezpieczeniach społecznych,
• ponadto zakład wykonuje również zadania określone w innych ustawach bądź zlecone prze inne instytucje np. identyfikuje składki przesyłane na indywidualne konta w otwartych funduszach emerytalnych lub gromadzi dane osobowe płatników składek dla Narodowego Funduszu Zdrowia.

Oprócz tego Zakład Ubezpieczeń społecznych powinien wydawać biuletyny informacyjne.

Stopy procentowe podstawowych składek ubezpieczeń społecznych

Wysokość składek na ubezpieczenia społeczne wyrażane są w postaci stóp procentowych. Liczba ta jest taka sama dla wszystkich ubezpieczonych i wynosi:

• Ubezpieczenie emerytalne - 19,52%
• Ubezpieczenie rentowe - 8 %
• Ubezpieczenie chorobowe - 2,45 %
• Ubezpieczenie wypadkowe - wysokość stopy procentowej jest różna ze względu na zróżnicowane warunki pracy

Składki są przymusowe, obowiązkowe dla każdego ubezpieczonego. To z nich są finansowane wypłacane świadczenia. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych określa kto ma być płatnikiem składek np. za pracownika płaci pracodawca. Terminy opłacania składek są różne dla innych grup - albo do 10 dnia następnego miesiąca, albo do 5 dnia następnego miesiąca.

Otwarty fundusz emerytalny, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Wiele ludzi zastanawia gdzie ulokować pieniądze na swoją przyszłą emeryturę, co wybrać ZUS czy OFE? OFE jest to II filar systemu emerytalnego w Polsce. Powstał w 1999 roku po reformie systemu emerytalnego. Całość składki na ubezpieczenie emerytalne wynosi 19,52 %, do otwartego funduszu trafia jedynie 2,92% naszych zarobków, co więcej całość funduszy z OFE będzie przenoszona do ZUS na 10 lat przed emeryturą. Mimo tego za odkładaniem pieniędzy do OFE świadczy fakt, że nie pozostajemy zależni jedynie od państwa. OFE pieniądze, które uzyskuje od osób ubezpieczonych inwestuje na giełdzie. ponadto jest to nadzieja na zwiększenie wysokości wypłacanej emerytury w przyszłości. Co więcej środki zgromadzone w OFE podlegają dziedziczeniu przez osobę wskazaną przez członka OFE. Niektórzy zwracają także uwagę na to że ZUS marnuje pieniądze osób ubezpieczonych na budowanie nowych siedzib i ich kosztowne wyposażanie.

Przeciwnicy otwartych funduszy emerytalnych twierdzą, że nasze pieniądze w ZUS są zabezpieczone państwową gwarancją. Zakład od początku swojego funkcjonowania tylko raz miał przerwę w wydawaniu emerytur, lecz było to w bardzo trudnych dla kraju czasach - podczas II wojny światowej. Pieniądze przekazane do ZUS wspierają budżet kraju i zmniejszają dług publiczny.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych — artykuły polecane

Płatnik ZUS — Pracownicze plany kapitałowe — Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych — Emerytura rolnicza — Fundusz ubezpieczeń społecznych — Opieka społeczna — Ubezpieczenie rentowe — Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych — Opieka medyczna

Bibliografia

• Gudowska B., Strusińska-Żukowska J. (red.) (2011), Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa
• Kostrowiecka A. (2017), Zabezpieczenie społeczne w Polsce, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Warszawa
• Kucharczyk-Rok Ł. (2013), Ubezpieczenie społeczne - dawniej i dziś, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Wrocław
• Monkiewicz J. (red.) (2004), Podstawy ubezpieczeń, Poltext, Warszawa
• Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887
• Ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. Dz.U. 1997 nr 139 poz. 934
• Wawrzyńczak-Jędryka B. (red.) (2012), Ubezpieczenia społeczne, Wolters Kluwer, Warszawa

Autor: Ewa Jasieczko, Katarzyna Gołuch